امام علي(ع) هر روز صبح بر داد و ستد تجّار نظارت می کرد و از مفاسد اقتصادى پيشگيرى مى كرد. هم چنين تازيانه اى در دست داشت تا افراد سركش بترسند، و تمرّد نكنند. امام(ع) بازاريان را در ده جمله چنين نصیحت می نمود: «اى تجّار و اى كسبه! تقواى الهى پيشه كنيد، اى اهل بازار! خير را از خداوند متعال مسئلت كنيد، سخت گيرى نكنيد و آسان بگيريد، به مشتريان نزديك شويد، صبر و حوصله داشته باشيد، از قسم خوردن به هنگام معامله خوددارى كنيد، و از دروغ گفتن بپرهيزيد، ظلم و ستم نكنيد، نسبت به افراد مظلوم انصاف داشته باشيد، نزديك ربا نشويد و كم فروشى نكنيد».

به تأكيد روايات، امام زمان(عج) بعد از ظهور، مانند حضرت داوود(ع) و حضرت سلیمان(ع) «قضاوت» می نمايد؛ زیرا وظيفه امام زمان(عج) بعد از ظهور، پر كردن زمين از عدل و داد است و طبيعى است كه به واقع حكم نمايد تا اينكه حقوق به صاحبان اصلى اش باز گردد. علاوه بر اینکه در حال حاضر نیز، تمام علماى شيعه و برخى از علماى اهل سنت قائلند که قاضی می تواند بدون تکیه بر بینه و قَسَم حکم کند.

مردی از مسلمانان یکی از مشرکان را که در پرداخت دین خود تعلل می ورزید به قیامت قسم داد و گفت: قسم به چیزى که بعد از مرگ در انتظار او هستم... مرد مشرک گفت: گمان مى برى ما بعد از مرگ زنده مى شویم؟ سوگند به خدا که او هیچ مرده اى را زنده نخواهد کرد. آيه فوق نازل شد و به او و مانند او پاسخ گفت.

مردى به پیامبر(ص) گفت: امرؤ القیس قسمتى از زمین مرا غصب کرده است. امرؤ القیس در حضور پیامبر(ص) آن را انکار نمود. پیامبر(ص) به او گفت: سوگند بخور. هنگامى که امرؤ القیس خواست سوگند یاد کند، پیامبر(ص) فرمود: در این باره بیاندیش و بعداً سوگند یاد کن. در این حال آیه اوّل و دوم نازل شد و هنگامى که پیامبر(ص) این دو آیه را براى آنها خواند امرؤ القیس گفت: این مرد راست مى گوید...، هر مقدار مى خواهد بردارد، و معادل آن هم بر آن بیفزاید. در این هنگام سومین آیه نازل شد.

خداوند در آیات 27 تا 31 سوره مائده این طور نقل می کند که «هابیل» و «قابیل» تصمیم گرفتند هر کدام کارى براى تقرب به پروردگار انجام دهند، اما عمل هابیل پذیرفته شد و دیگری پذیرفته نشد. این موضوع سبب شد قابیل که عملش قبول نشده بود، دیگرى را تهدید به قتل کند وسوگند یاد نمود که برادر را بکشد و بلاخره نفس سرکش قابیل او را مصمّم به کشتن برادر کرد و او را کشت.

اول اینکه مسأله مباهله نشانه حقانيت پيامبر(ص) در رسالت است؛ زیرا کسی كه ايمان قطعي به راه خود ندارد مباهله نمي كند. دیگر اینکه اين آيه سندی روشن بر عظمت مقام اهل بيت(ع) نزد خداوند است؛ چرا که پیامبر(ص) در این عرصه فقط آنان را به همراه خود برد و این نشانه افضلیت آنها را بر تمام امت می باشد.

طبق آیات 106 تا 108 سوره مائده، برای ادای شهادت در وصیت، در صورت شک و تردید، باید آن دو نفر بعد از نماز به نام خدا سوگند یاد کنند و بگویند: ما حاضر نیستیم حق را به منافع مادى بفروشیم و به ناحق گواهى دهیم.... و در صورت کشف خیانت این دو شاهد، دو نفر دیگر از کسانى که گواهانِ نخست به آنها ستم کرده اند -یعنى ورثه میّت- جاى آنها را گرفته و به خدا سوگند یاد می کنند که گواهى ما از گواهى دو نفر اول به حق نزدیک تر است و ما مرتکب ستمى نشده ایم ... .

این آیات درباره جمعی نازل شد که بعد از نزول آیه 14 و15 سوره حجرات، خدمت پیامبر رسیدند و قسم یاد کردند که در ایمان خود صادقند.

سوگند اول و دوم، ناظر به مسأله بادها و طوفان ها است و سوگند سوم و چهارم و پنجم ناظر به نشر آیات حق به وسیله فرشتگان و سپس جدا کردن حق از باطل و بعد القاء ذکر و دستورهاى الهى به پیامبران به منظور اتمام حجت و انذار است.