این آیه شبيه آياتى است كه با تمثیل و کنایه در صدد تشبيه «معقول» به «محسوس» است. منظور از آسمان در آن عوالم ملكوت است و منظور از نزديک شدن شياطين به آسمان و «استراق سمع» و «طرد شدن آنها» به وسيله «شهاب ها» اين است كه اين شياطين هر گاه بخواهند به عالم فرشتگان نزديک شوند، به وسيله نور ملكوت طرد مى شوند. البته از آنجا که می توان با شواهد قرآنی و حدیثی، آسمان را به معنای آسمان معنوی و ستارگان را می توان به معنای شخصیت های روشنی بخش جامعه انسانی دانست، با توجه به این معانی، معنای آیه این است که همواره شياطين در تلاشند تا به آسمان حقیقت راه يابند و با انواع‏ وسوسه ها در دل مؤمنان راستين و حاميان حق نفوذ كنند. اما مردان الهى و رهبران راه حق از پيامبران و امامان گرفته تا دانشمندان متعهد، با امواج نيرومند علم و تقوای خود آنان را از نزديک شدن به اين آسمان باز می دارند.

«خشونت» های حسن و نیک را می توان در مواردی خلاصه کرد. مانند: 1- خشونت به معنی قاطعیت و سرسختی در اجرای قانون و سختگیری در تحقق عدالت و صلابت در دفاع از حق. 2- خشونت قانونی، که سبب نظم در جامعه می شود. 3- خشونت رحمانی از سوی پروردگار که سبب تربیت و تکامل انسان ها می شود. 4- خشونت در قبال دشمنان، زورگویان و تعدی گران به حقوق مردم. 5- خشونت بازدارنده که از نظر شرع ضرورت دارد. 6- خشونت علیه خائنان، فتنه گران و خوارج. 7- خشونت با رهبران کفر و ظلم در راستای ریشه کنی ظلم و ظلمت و ....

زندگى پیامبر اسلام(ص)، بیانگر مقاومتی بى حد و حصر در برابر حوادث و طوفان هاى شدید، و مشکلات طاقت فرساست. اگر خود را در فضای آن روز پیامبر(ص) تصور کنیم که هیچ نشانه اى از پیروزى در افق تلاش های او به چشم نمى خورد، به مفهوم صبر و استقامت پی خواهیم برد که الگویی است راهگشا برای تمام رهبران. سرانجام پیامبر(ص) طعم شیرین شکیبایی را چشید و اسلام از مرزهای شبه جزیره عربستان عبور کرد و امروز بانگ اذان، که فریاد پیروزى او است، هر صبح و شام، از پنج قاره جهان، به گوش مى رسد.

در سوره «احزاب» به وضعیت گروهی از دوزخیان اشاره شده که هنگام مشاهده نتیجه کار خود، همه تقصیرها را به گردن پیشوایان گمراه خود می اندازند. آری گرچه وسوسه پيشوايان فاسد حجابى بر عقل آنها افكند؛ ولى مقدمات كار را خودشان فراهم ساختند. در سوره «سبأ» نيز آمده که افراد بى خبر رو به سلطه جويان ظالم کرده و مى گويند: «اگر وسوسه هاى فريبنده شما نبود ما در صف مؤمنان بوديم». در سوره «اعراف» نيز به درگيرى پيشوايان و پيروان گمراه اشاره مى كند كه هر گروهى وارد دوزخ مى شوند ديگرى را مسئول بدبختى خويش مى شمرند.

سيره عملى بزرگان دينى و پيشوايان اسلام، مملوّ از رحمت و عطوفت نسبت به پيروان خويش و حتی دشمنان اسلام است. پيامبر اكرم(ص) پس از فتح مكّه با وجود قدرت بر كشتن همه دشمنان، آنها را مشمول عفو و رحمت اسلامى خود قرار داد و حضرت علي(ع) به فرزندش درباره قاتل خود سفارش كرد از همين غذايى كه براي ایشان تهيّه شده، به او نيز بدهند و در صورت شهادت تنها يك ضربه بر او بزنند نه بيشتر. آيا در سراسر جهان و در طول تاريخ، سراغ داريد كسي از پادشاهان و رؤساى كشورها چنين سفارشي نسبت به قاتل خود داشته باشد؟

براى هر كار مقدماتى نياز است كه اگر فراهم نگردد اقدام به آن كار بى نتيجه خواهد بود و اگر فراهم گردد و اقدام نشود و فرصت ها از دست برود باز هم بى نتيجه خواهد بود. به همين دليل «عجله و شتاب» به معنى اقدام كردن به كارها قبل از اين كه زمينه ها و مقدمات لازم آن كار فراهم شود، از صفات رذيله شمرده شده و «صبر» و بردبارى از فضايل اخلاقى بشمار مى آيد.

طبق آیات 17ـ 18 سوره حجر شیاطین از صعود به آسمان ممنوع شده اند و توسط شهاب مبین به عقب رانده می شوند. برخی از توضیح این آیات صرف نظر کرده و برخی با معنی ظاهری آسمان و شهاب و... آنرا تفسیر کرده اند، اما به نظر مى رسد منظور از آسمان، آسمان حق و حقیقت است و شیاطین همان وسوسه گرانی هستند که مى کوشند به این آسمان راه یابند و استراق سمع کنند و مردم را اغوا کنند؛ اما ستارگان و شهب یعنى رهبران الهى با قلمشان آنها را عقب رانده و طرد مى کنند.

اهل سنت در تفسیر«اولوا الامر»، مصادیقی مثل: حاکمان- ولو حاکم مغول-، فرماندهان لشکر، صحابه، خلفا و... را ذکر می کنند که با روح آیه منافات دارد. تنها تفسیرى که از اشکالات عمده سالم مى ماند تفسیر شیعه، یعنى تفسیر اولوا الامر به«رهبران و امامان معصوم» است؛ زیرا تنها این تفسیر، با اطلاق وجوب اطاعت که از آیه فوق استفاده مى شود، کاملاً سازگار است،  آری «عصمت» امام، او را از هر گونه خطا حفظ مى کند و  لذا فرمان او را همانند فرمان پیامبر(ص) بدون هیچگونه قید و شرطى واجب الاطاعة می نماید.

«الضالِّين» گمراهان عادى مثل بعضي از نصارا هستند که لجاجتي براي گمراه نمودن ديگران ندارند و اذيت چنداني نيز براي حق پويان و رهبران الهي ندارند. وليکن «المَغْضُوبِ عَلَيْهِم» گمراهان لجوج و يا منافقانی هستند که مراحل سنگين تري از عناد و ستيزه جويي با حق و رهبران الهي را در پبش گرفته اند. مثل بعض از يهوديان که علاوه بر گمراهي خود ديگران را نيز گمراه مي کنند.

رهبران شجاع هنگام اختلاف و پراکندگی یارانشان، به تنهایی می ایستند و می جنگند و تسلیم نمى شوند و تن به ذلّت و شکست نمى دهند هر چند شهید شوند. این موضع گیرى قاطع، تأثیر خود را بر پیروان مى گذارد و افراد با اراده و مصمّم را، قوى تر و بسیارى از افراد بى تفاوت را به موضعگیرى وا مى دارد و یا حداقل در تاریخ ثبت مى شود و براى آیندگان الهام بخش خواهد شد، همانطور که در حماسه عاشورا اتفاق افتاد.