مصداق «اولی الامر» در آيه 59 سوره نساء

عبارت «اولی الامر» در آيه 59 سوره نساء چه كسانی را شامل مي شود؟

تقریبا تمامی علما و دانشمندان شیعی و تعداد زیادی از علماي اهل سنت مانند حاكم حسكانى «اولی الامر» را بر على(ع) تطبيق داده اند. اگرچه افرادی در این مسئله اشکال گرفته و ایراداتی را مطرح نموده اند لکن به تمام این ایرادات از طرف اندیشمندان پاسخ داده شده است.

مصداق «اولى الامر» در روايات شيعه و اهل سنت

روايات اسلامي مصداق «اولى الامر» را چه كساني معرفی می کند؟

در روايات اهل سنت علمايي مانند: قندوزي حنفي، حاكم حسكاني و ديگران تاكيد دارند كه مصداق «اولی الامر»، على(ع) و ساير ائمه معصومين(ع) هستند. روايات اهل بيت(ع) نيز به اتفاق مصداق «اولى الامر» را امامان معصوم(ع) دانسته اند.

تفاسیر عجیب علمای اهل سنت از واژه «اولی الامر»

علمای اهل سنت در تفسیر واژه «اولی الامر» چه مصادیقی برای آن ذکر کرده اند؟

مفسران اهل سنّت «اولی الامر» را به معنى صحابه، فرماندهان لشگر، خلفاى چهارگانه، علما، جماعت اهل حل و عقد و حكّام و شاهان تفسير كرده‌اند. آنچه آنها را در تنگنا قرار داده تا تفسيری ارائه دهند كه به يقين هيچ يك از ياران رسول خدا(ص) زمان نزول آيه چنین تفسیری از آن نداشتند، همان پيش داورى هايى است كه مانع مى شود مفهوم آيه را در امامان معصوم جستجو كنند.

حكام، امراء و پادشاهان مصداق «اولی الامر»!!

آيا حكام، امراء و پادشاهان را مي توان مصداق «اولی الامر» دانست؟

برخی از علماي اهل سنت «اولى الامر» را به حكّام و شاهان تفسیر کرده و معتقدند بايد از آنها اطاعت كرد هر چند ظالم باشند. دليل آنها روايتي جعلي از پيامبر(ص) است كه در جواب سؤال شخصی كه گفت: «اگر حاكمانى بر ما مسلط شدند كه حق ما را بگيرند و ندهند چه كنيم؟» فرمود: «گوش به فرمان آنها باشيد و اطاعت كنيد!». در حالي كه این دستور خلاف عقل و شرع است و در مقابل آن حديث معروفي وجود دارد كه مي‌فرمايد: «اطاعت از مخلوق در معصيت خالق جايز نيست».

چرایی آوردن واژه «اولی الامر» با صیغه جمع

اگر منظور از «اولی الامر» امام معصوم(علیه السلام) است، چرا به صيغه جمع آمده است؟

درست است كه پيامبر(ص) در هر زمان يك جانشين معصوم داشته و امام معصوم(ع) در هر زمان يك نفر است، ولى با توجه به عموميت آيه نسبت به تمام زمان ها، اشكالي ندارد كه وجود امام متعدد باشد و از واژه جمع استفاده شود و اين كار در زبان عرب مرسوم است.

نبودن امام معصوم(ع) در زمان پیامبر(ص) و دستور به اطاعت از او با آیه «اولی الامر»!!

با اینکه امام معصوم(علیه السلام) در زمان پيامبر(صلی الله علیه و اله) وجود نداشته چگونه با آیه «اولی الامر» فرمان به اطاعت از وى صادر شده است؟

آيه «اولی الامر» تنها ناظر به زمان پيامبر(ص) نيست؛ و يك دستور كلي براي همه مسلمين تا زمان قيامت است و اشكالى ندارد در عصر رسول الله(ص) خود ايشان و در اعصار ديگر امامان معصوم(ع) مصداق آیه باشند.

آیه اولى الأمر و شبهه در دلالت واژه «منکم»

شبهه فخر رازى درباره واژه «منکم» در آیه «اولى الأمر» چیست؟

فخر رازی ادعا می کند مقید شدن اولی الامر به "منکم" در آیه 59سوره نساء اشاره به هم سنخ بودن اولی الامر با مردم عادی دارد نه معصوم بودن اولی الامر که مدعای شیعه است.
پاسخ: کلمه منکم که در آیه آمده، براى افاده این نکته است که اولی الامر گرچه معصومند ولى از جنس بشرند، نه از سنخ ملائکه.
 

شبهه جمع بودن لفظ «اولى الامر»

فخر رازى با توجه به جمع بودن لفظ «اولى الامر» چه شبهه اى را مطرح کرده است؟

فخر رازى مى گوید: لفظ «اولى الامر»  جمع است و دلالت دارد براینکه اینان جماعتى متشکل از افراد هستند، و این معنا با رأى امامیه (که معتقدند در هر زمان یک امام وجود دارد) منطبق نیست. پاسخ: مقصود از اولی الامر دوازده امام می باشد و اطلاق جمع بر آن ها به لحاظ وجود طولى آن ها است نه عرضى، و این اطلاق نیز حقیقى است نه مجازى، و در قرآن نیز زیاد به کار رفته است.
 

راویان شأن نزول آیه «اولى الامر» از علماى اهل سنت

از علماى اهل سنت چه کسانى نزول آیه «اولى الامر» را در شأن اهل بیت(علیهم السلام) مى دانند؟

برخی از علماى اهل سنّت (نزدیک به 8 نفر) روایاتى را نقل کرده اند که نشان مى دهد آیه اولی الامر در شأن اهل بیت(ع) است. از جمله: ابن حیان اندلسی، نیشابوری، قندوزی، حاکم حسکانی، فخر رازی و... .

مصداق «اولی الامر» نزد علماي شيعه و اهل سنت

«اولی الامر» به اعتقاد علمای شیعه و اهل سنت چه کسانی هستند؟

«اولي الامر» در مكتب اهل بيت(ع) تنها امامان معصوم هستند، و غير آنها را شامل نمى شود؛ چرا كه اطاعت بى قيد و شرط در آيه اولوالامر هم رديف اطاعت خدا و پيامبر(ص) شمرده شده و تنها درباره معصومان تصور مى شود، و اما كسان ديگرى كه اطاعت آنها لازم است همواره محدود به حدود و مقيد به قيودى است. اما علماى اهل سنّت در معنى «اولى الامر» اختلاف زيادى دارند، بعضى آن را به معنى صحابه، بعضى به فرماندهان لشگر و بعضى به خلفاى چهارگانه تفسير كرده اند و هيچ دليلى براى اين تفسيرهاى خود بيان نكرده اند.

پایگاه اطلاع رسانی دفتر مرجع عالیقدر حضرت آیت الله العظمی مکارم شیرازی
سامانه پاسخگویی برخط(آنلاین) به سوالات شرعی و اعتقادی مقلدان حضرت آیت الله العظمی مکارم شیرازی
تارنمای پاسخگویی به احکام شرعی و مسائل فقهی
انتشارات امام علی علیه السلام
موسسه دارالإعلام لمدرسة اهل البیت (علیهم السلام)
خبرگزاری دفتر آیت الله العظمی مکارم شیرازی

قال الصّادق عليه السّلام :

... رَحِمَ اللّهُ دَمْعَتَکَ، اَما اِنَّکَ مِنَ الَّذينَ يُعَدُّوَنَ مِنْ اَهْلِ الْجَزَعِ لَنا وَالَّذينَ يَفْرَحُونَ لِفَرَحِنا و يَحْزَنُونَ لِحُزْنِنا، اَما اِنّکَ سَتَرى عِنْدَ مَوْتِکَ حُضُورَ آبائى لَکَ... .

وسائل الشيعه ، ج 10، ص 397