آیین رحمت - معارف اسلامی و پاسخ به شبهات کلامی

«اصحاب الرسّ» اقوام كشاورزى بودند كه چاه هاى پرآب فراوانى داشتند و به همين دليل وضع زندگانى آنها خوب بود. امام علی(ع) در معرفی آنان می فرماید: «آنها قومى بودند كه درخت صنوبر را مى پرستيدند و براى آن درخت قربانى مى كردند، دوازده شهر آباد آنان بر كنار نهرى به نام «رسّ» بنا شده بود. خداوند پيامبرى را برای هدایت آنان فرستاد؛ اما ايمان نياوردند. پيامبر(ع) از خدا تقاضا كرد درخت صنوبر را بخشكاند، آنان نیز پیامبر(ع) را در چاه افكندند تا جان سپرد و خداوند به جهت اصرار آنها بر كفر و ظلم به عذاب شديدى گرفتارشان كرد و نابود شدند».

واژه «رسّ» در اصل به معناى اثر مختصر است. بعضى «رسّ» را مخفّف «ارس»؛ (رودخانه معروف در شمال ايران) دانسته اند؛ ولى اكثراً آن را به معناى چاه مى دانند و معتقدند اين گروه كه اكنون آثار بسيار كمى از آنها به جاى مانده، اقوام کشاورزی بودند که چاه های پر آب فراواني داشتند و به همین دلیل وضع زندگانی آنها خوب بود.
در اينكه آنها در كجا زندگى مى كردند و نام پيامبرشان چه بود؟ اختلاف زيادى در ميان مفسّران است؛ بعضى آنها را از بقاياى عاد و ثمود مى دانند و بعضى مى گويند آنها در يمامه مى زيستند و پيامبرى به نام «حنظله» داشتند. بعضى پيامبر آنها را شعيب(عليه السلام) مى دانند.
در كتاب «عيون اخبارالرضا» از اميرمؤمنان علي(عليه السلام) نقل شده است كه فرمود: «اصحاب الرسّ قومى بودند كه درخت صنوبر را مى پرستيدند و به آن شاه درخت مى گفتند. اين قوم دوازده شهر آباد داشتند كه بر كنار نهرى به نام رسّ بنا شده بود اين شهرها به نام هاى آبان، آذر، دى، بهمن، اسفندار، فروردين، ارديبهشت، خرداد، تير، مرداد، شهريور و مهر ناميده شده بوده و ايرانيان نام ماه هاى سال خود را از آن گرفتند. براى آن درخت قربانى مى كردند و هنگامى كه قربانى را مى سوزاندند و دود از آن به آسمان بر مى خاست در مقابل درخت به سجده مى افتادند. هنگامى كه آنها در كفر و بت پرستى فرو رفتند خداوند پيامبرى از بنى اسرائيل به سوى آنها فرستاد؛ ولى ايمان نياوردند. آن پيامبر(عليه السلام) از خدا تقاضا كرد كه آن درخت صنوبر كه بيش از همه مورد احترام بود بخشكد. هنگامى كه درخت خشكيد آنها تصميم بر كشتن پيامبرشان گرفتند. چاهى عميق كندند و او را زنده در آن افكندند تا جان سپرد. خداوند به جهت اصرار آنها بر كفر و ظلم به عذاب شديدى گرفتارشان كرد و نابود شدند».(1)،(2)