محترم بودن همه عقايد؟!

آيا هر عقيده اي محترم است؟ و صرف اینکه افراد زیادی طرفدار آن هستند ما نیز باید آن را به رسمیّت بشناسیم؟ محدوده احترام و آزادی عقاید تا چه حد است؟

از نگاه اسلامی «توهين» به عقاید و مقدسات ديگران، امری ناپسند بوده و حتّی «فحّاشی» به بت بی جان نیز مذموم است؛ ضمن اینکه جان، مال و آبروی هر انسانی فارغ از «عقیده اش» محترم است. اما این به معنای درست پنداشتن و صحیح شمردن، حق دانستن و به رسمیّت شناختن همه آن عقاید نمی باشد. یعنی «عقیده» از حیث «عقیده» و «مبنای آن» مصون از نقد، چالش و مبارزه نخواهد بود و از این حیث محترم نیست. راه دين در تعامل با پيروان باورهای مختلف، نقد و بررسي عقلاني آنهاست؛ آنها که بر پایه منطق و مبانی عقلی و فطری بنا شده باشند، محترم شمرده شده و آنها که بر اساس تقلید، تعصب، خرافه و ... باشند، ارزشی نخواهند داشت و با عقایدی مانند بت پرستی، شیطان پرستی، انحرافات جنسی اخلاقی و ... که نوعی انحراف و بیماری فکری و اخلاقی است، مانند یک بیماری برخورد خواهد شد، نه نوعی «اندیشه و باور محترم عقلانی»!

النهایة فى غریب الحدیث

معرفی النهایة فى غریب الحدیث

یکى از مهم ترین کتاب ها در زمینه ترجمه و شرح اصطلاحات و کلمات مهم احادیث مى باشد که توسط مجد الدین ابوالسعادت مبارک بن محمد بن محمد عبدالکریم بن عبد الواحد شیبانى جزرى معروف به مجد الدین ابن اثیر(544-606 ق) نوشته شده است. این کتاب به اسم «النهایه الاثیریه» نیز شناخته شده است. ابن اثیر کتاب خود را بر اساس ترتیب حروف الفبا تالیف و منظم کرده است به طورى که در سه حرف اول کلمات این ترتیب را ملاحظه و رعایت کرده است. این کتاب داراى ویژگى هاى مهمى است که موجب شده تا علماى شیعه از آن بهره گرفته و به آن توجه نمایند. زیرا بسیارى از حقایق و وقایع تاریخى که غالباً توسط نویسندگان متعصب اهل سنت مورد انکار واقع شده و از نقل آن امتناع کرده اند، در این کتاب نقل و شرح شده است، مانند واقعه دوات و قلم که ابن اثیر آن را در ماده «هجر» بیان کرده است و اندک بودن علم ابن عباس در برابر علم على ابن ابى طالب(ع).
 

شواهد التنزیل

معرفی کتاب «شواهد التنزیل»

کتاب «شواهد التنزیل القواعد التفضیل»، یکى از معتبرترین منابع تفسیر روایی اهل سنت به شمار مى رود که توسط ابوالقاسم عبیدالله بن عبدالله حاکم حسکانى (450ـ524ق) تالیف و تدوین شده است. على رغم اینکه حسکانى از علماى حنفى مذهب اهل سنت بود، اما همه کتاب هاى مهم او درباره فضائل و اثبات حقانیت اهل بیت و عقاید شیعه بوده است. از جمله آن کتاب‌ها کتاب شواهد التنزیل است که وى در این کتاب حدود دویست و ده آیه و در ذیل آنها بیش از هزار و دویست روایت در شان و منزلت حضرت على(علیه السلام) بیان کرده است.

الانساب

معرفی کتاب « الانساب»

کتاب « الانساب» یکى از مهم ترین و اصیل ترین منابع اهل سنت در زمینه علم انساب یا نسب شناسى است که توسط عبدالکریم بن محمد بن منصور تمیمى سمعانى (502-562ق) تالیف شده است. این کتاب که از مهم ترین و اثرگذارترین کتاب ها در زمینه نسب شناسى، علم رجال و تراجم به شمار مى رود، مورد توجه فراوان مورخان و علماى رجال اهل سنت و حتى علماى شیعه در قرون بعد قرار گرفته است و مورخانى مثل ذهبى، ابن اثیر و ابن حجر عسقلانى در تدوین و تالیف کتاب هاى خود به وفور از مطالب آن بهره برده اند. سمعانى که پیرو فقه شافعى بوده و به احمد بن حنبل نیر تعصب و گرایش ویژه اى داشت، به شدت مخالف شیعیان و عقاید الهى و اسلامى شیعه بود و عقاید ضد شیعى خود را در این کتاب منعکس کرده است؛ به طورى که در بسیارى از موارد به ناسزاگویى درباره راویان، علماء و ائمه شیعه پرداخته و بر اساس اتهام تشیع، روایت بسیارى از این راویان را رد و تضعیف کرده است. حتى وى روایاتى را که احمد بن حنبل در مسند خود از راویان شیعه نقل کرده ردّ کرده است.

صحیح مسلم

معرفی کتاب «صحیح مسلم»

 کتاب «صحیح مسلم» یکى از صحاح سته معروف اهل سنت و از مهم ترین منابع حدیثى آنان در زمینه عقاید، فقه، تفسیرقرآن، و تاریخ صدر اسلام مى باشد که توسط ابوالحسین مسلم بن حجاج قشیرى نیشابورى (206 - 261 ق) معروف به مسلم نیشابورى نگاشته شده است. نام اصلى این کتاب، «الجامع الصحیح» یا «الصحیح الجامع» است. نویسنده کتاب، شاگرد بخارى بوده و علاوه بر این، از اساتید بخارى نیز بهره برده است. در بین علماى اهل سنت اختلاف پدید آمده که «آیا صحیح مسلم معتبرتر است، یا صحیح بخارى؟» عده فراوانى بر این نظر هستند که بعد از قرآن مجید کتابى صحیح تر از کتاب صحیح مسلم نوشته نشده است. اما على رغم این اختلاف، بسیارى از علماى اهل سنت در مورد صحت کامل همه احادیث هر دو کتاب اتفاق نظر دارند. اهمیت کتاب مسلم براى اهل سنت چنان زیاد است که مى گویند، همه احادیث آن بدون استثناء، صحیح و مورد قبول است. در علت این همه اعتبارى که براى آن قائلند نیز گفته شده که ابوزرعه رازى به هنگام عرضه کتاب مسلم توسط خود مسلم به وى، روایات ضعیف آن را علامت زده و توسط مسلم حذف شده است و بنابراین، هیچ حدیث ضعیف و نادرستى در آن یافت نمى شود! از طرفى، ضعف هایى در کتاب بخارى وجود دارد که این کتاب فاقد آن نقاط ضعف بوده و از حسن ترتیب ویژه اى در تنظیم و نقل احادیث برخوردار است که سایر کتاب هاى حدیثى از چنین ترتیبى بى بهره اند.

صحاح ستّه

معرفی کتاب «صحاح سته»

صحاح ستّه (کتاب هاى صحیح شش گانه) به مجموعه کتاب هایى گفته مى شود که روایات آنها توسط اهل سنت به عنوان روایات صحیح تلقى شده است. از قرن دوم هجرى که نوشتن و جمع آورى احادیث پیامبر اکرم(ص) در میان اهل سنت رواج یافت، تا نیمه قرن سوم هجرى کتاب هاى فراوانى تحت عنوان صحاح، مسانید، مستخرجات، و سنن نوشته شد. امّا هدف اصلى آنان فقط گردآورى احادیث نبوى بود. بدون اینکه حدیث صحیح را از ناصحیح جدا سازند. این شش کتاب در حوزه عقاید، احکام، تفسیر، و تاریخ صدر اسلام، به عنوان معتبرترین منابع اهل سنت به شمار مى روند. به طورى که آنان در همه مباحث خود به احادیث این کتاب ها استناد کرده و به آنها اعتماد مى کنند. اهل سنت در اعتماد و استناد خود به این منابع، نویسندگان آنها را «جماعت» نامیده و براى به کرسى نشاندن حرف خود مى گویند که این مطلب «روایت جماعت» است.

حدود اختیارات «قطب»

در مسلک صوفیه حدود اختیارات «قطب» چه مقدار است؟

اقطاب از نظر صوفيه اختيارات فوق العاده وسيعى دارند تا آنجا كه «منصور على شاه» كه خود از اقطاب صوفيه بوده مى نويسد: «حدود ادعاى قطب ده ماده است: 1- من داراى همان باطن ولايت هستم كه خاتم الانبياء(ص) داشت! 2- من از قيود طبع و نفس آزادم! 3- من در عقايد خودم آزادم! 4- من هميشه حاضر و ناظر احوال قلبى مريدم! 5- من تقسيم كننده بهشت و دوزخم! و ...».

علل الشرایع

معرفی کتاب «علل الشرایع»

کتاب «علل الشرایع» توسط شیخ ابوجعفر محمد بن علی بن حسین بن بابویه قمی معروف به شیخ صدوق (م 381 ق) تالیف شده است. نام کامل کتاب «علل الشرایع و الاحکام» است و شیخ صدوق آن را برای تبیین و توضیح، مصلحت‌ها، حکمت‌ها و اسباب احکام شرعی و حقایق هستی تنظیم و تالیف کرده است.

الإرشاد

معرفی کتاب «الارشاد»

کتاب «الارشاد فی معرفه حجج الله علی العباد» تاریخ اهل بیت پیامبر (علیهم السلام) است که توسط شیخ مفید ابوعبدالله محمد بن محمد بن نعمان معروف به ابن المعلم (336 ـ 413 ق) تالیف شده است. شیخ مفید این کتاب را در پاسخ به پرسش بعضی از شیعیان درباره واقعیت و حقیقت تاریخ ائمه (علیهم السلام) نوشته است که بر اساس روایات معتبر و مسند تنظیم و تدوین شده است. او کتابش را در یک مقدمه و دوازده باب به تعداد ائمه شیعه (علیهم السلام) تنظیم کرده و در ذیل هر باب چند فصل با عناوین مختلف مربوط به مسائل تاریخی عام، مسائل تاریخی هر امام ، فضائل، اصحاب، کلمات و خطبه‌ها، اولاد، فضیلت زیارت، کرامات و معجزات، و مناظرات و احتجاج های آن بزرگواران منعقد ساخته است.

معرفی ابن ماجه

ابن ماجه که بود؟

ابو عبد الله محمد بن یزید ربعی ابن ماجه قزوینى (209 ـ 273 ق) یکى از بزرگترین و مهم ترین راویان و نویسندگان حدیث اهل سنت است. او اهل قزوین بود و به بصره، بغداد، شام مصر، حجاز و رى مسافرت کرد تا دانش حدیثى خود را افزایش داده و احادیث صحیح را گردآورى کند که در نهایت یکى از شش کتاب معتبر (صحاح ستّه) یعنى «سُنَن ابن ماجه» را تدوین نمود. این کتاب در عقاید، فقه، اخلاق، تاریخ اسلام و سیره از مهم ترین منابع حدیثى به شمار مى رود تا آنجا که عده‌ای آن را حتى از کتاب «موطاء» مالک امام فرقه مالکیه برتر دانسته و بر آن ترجیح داده اند.

پایگاه اطلاع رسانی دفتر مرجع عالیقدر حضرت آیت الله العظمی مکارم شیرازی
سامانه پاسخگویی برخط(آنلاین) به سوالات شرعی و اعتقادی مقلدان حضرت آیت الله العظمی مکارم شیرازی
تارنمای پاسخگویی به احکام شرعی و مسائل فقهی
انتشارات امام علی علیه السلام
موسسه دارالإعلام لمدرسة اهل البیت (علیهم السلام)
خبرگزاری دفتر آیت الله العظمی مکارم شیرازی

قالَ الصّادقُ عليه السّلام :

ما مِنْ عَيْنٍ بَکَتْ لَنا اِلاّ نُعِّمَتْ بَالنَّظَرِ اِلَى الْکَوْثَرِ وَ سُقِيَتْ مِنْهُ.

هيچ چشمى نيست که براى ما بگريد، مگر اينکه برخوردار از نعمتِ نگاه به (کوثر) مى شود و از آن سيرابش مى کنند.

جامع احاديث الشيعه ، ج 12، ص 554