«قارون» از خويشاوندان نزديك حضرت موسى(ع) و از چهره هاى سرشناس و ثروتمند بنى اسرائيل و به ظاهر از نخستين مؤمنان به ايشان بود كه آگاهى فراوانى از تورات داشت؛ اما او مثل بسيارى از ثروتمندان خودخواه و از خدا بى خبر، علاقه فراوانى به نمايش دادن ثروت خويش در برابر ديدگان فقراى بنى اسرائيل داشت و به خاطر «بخل» شديدش راضى نبود كسى از ثروت او بهره اى ببرد. هنگامى كه طغيان او فزونى گرفت، خداوند بيش از آن، به او مهلت نداد و با ايجاد زلزله اى او را به همراه تمام ثروتش در كام زمين فرو برد.

در سوره «اعراف» سخن از لجاجت فرعونیان در برابر آیات الهی و بلاهای مختلفى است كه به عنوان بيدار باش بر آن قوم نازل شد. خداوند می فرماید: «ما از آنها انتقام گرفتيم و آنها را در دريا غرق نموديم؛ زيرا آنها آيات ما را تكذيب كردند و از آن غافل شدند». همان گونه كه از آيه استفاده مى شود، سرچشمه بدبختى و هلاكت قوم فرعون، تكذيب آيات الهى و «غفلت» بود، البته ممكن است «غفلت» سرچشمه تكذيب باشد؛ بنابراين ريشه اصلى، همان «غفلت و بى خبرى» است.

کاروان اسرای کربلا در شام در خرابه ای سکونت داشتند. روزی شخصی به نام منهال به امام سجاد(ع) عرض کرد: اى پسر رسول خدا، چگونه شب را سپرى كردى؟ امام سجاد(ع) در پاسخ امویان را به فرعونیان تشبیه کرد که مردان بنی اسرائیل را می کشتند و زنانشان را زنده نگه می داشتند. سپس امام با یادآوری نسبت شان با حضرت رسول، از این که در میان امت رسول الله چنین برخوردی با آنها می شود اظهار تاسف کرد.

در قرآن مجید بارها این مطلب تکرار شده است که: موسى(ع) بنى اسرائیل را به فرمان خدا از «بحر» یا «یم» عبور داد. در این که منظور از «بحر» و «یم» چیست، اختلاف وجود دارد که آیا منظور بحر احمر است یا رور نیل. اما ظاهرا منظور همان نیل است، زیرا: 1 ـ محل سکونت فراعنه، حتماً نقطه اى بوده که نزدیک نیل بوده، و بنى اسرائیل ناچار بودند براى رسیدن به سرزمین مقدس، نخست از «نیل» عبور کنند، نه از دریای احمر. 2- بعید است بنی اسرائیل توانسته باشند فاصله زیاد تا بحر احمر را در یک یا نصف شب طی کنند.

در سوره «یونس» سخن از لجاجت فرعونيان در برابر معجزات روشن حضرت موسى(ع) است. آنها بر آيين بت‏ پرستى نياكانشان لجاجت و اصرار می ورزيدند و آن را برای خود ارزش واقعی می دانستند، حتی می گفتند آنچه را موسى(ع) به عنوان آيين الهى ارائه مى‏ دهد در واقع مقدّمه‏ اى است براى رسيدن به مقاصد سياسى و حكومت بر مردم! اين بدبينى نيز ناشی از همان تعصّب و لجاجت بود كه جهت فرار از حق، به بهانه‏ هاى واهى متوسل می شدند.

در سوره «نمل» به داستان عصای حضرت موسی(ع) اشاره شده است. هنگامی که به او دستور داده شد عصایش را بیفکند و عصا به اعجاز الهی به مار عظیمی تبدیل شد، موسی(ع) وحشت کرد و فرار نمود و ترس تمام وجودش را فرا گرفت؛ ولی از آنجا که تمام عالَم محضر خداست و مؤمنان در هیچ حال نباید بترسند از سوی خداوند به موسی(ع) گفته شد: «اى موسى! نترس و پيش بيا كه تو در امن و امانى!». موسى(ع) با اين خطاب الهى آرامش خود را بازيافت و با دستور الهی عصا به حالت اول خود بازگشت.

قارون هم نماینده فرعون در بنی اسرائیل بود و فرعون از طریق او آنان را استثمار کرده بود و هم خزانه دار گنج های فرعون بود؛ لذا با نابودی فرعونیان، آن ثروت عظیم به دست قارون افتاد. او بعد از پیروزی موسی(ع) اظهار ایمان کرد اما وقتی از تصمیم حضرت موسی(ع) برای گرفتن زکات مطلع شد، مخالفت کرد و به عذاب الهی دچار شد.

گروهی از مفسران حادثه نجات بنی اسرائیل از چنگال فرعونیان و غرق شدن آنان را با اسباب طبیعی و عادی توجیه کرده اند؛ اما واقعیت آن است که این مسئله از معجزات پیامبران است و به فرمان خدا  که حاکم بر قانون علیت است، آبهای رود نیل متراکم شده و سپس قوم بنی اسرائیل از آن عبور کرده اند و بعد از بیرون آمدن آنها رود نیل به حال طبیعی بازگشته است. این موضوع استثناء در قانون علیت نیست بلکه اعتراف به تأثیر علل غیرعادی است که برای ما ناشناخته است.

این سوره شش بخش دارد: 1- حروف مقطعه و بیان عظمت قرآن و نزول آن در شب قدر. 2- توحید و یگانگى خدا و نشانه هاى عظمت او. 3- سرنوشت کفار و کیفرهاى دردناک آنها. 4- سرگذشت موسى(ع) و بنى اسرائیل در مقابل فرعونیان و نابودى و هلاکشان. 5- مسأله قیامت و عذاب هاى دوزخیان و پاداش هاى پرهیزکاران. 6- هدف آفرینش و بیهوده نبودن خلقت آسمان و زمین.

این سوره، با بیان سرگذشت «موسى»(ع) خصوصا زمانی که طفل شیرخوارى در چنگال فرعونیان بود شروع می شود و با ذکر تاریخچه زندگی او، نوید حکومت حق و عدالت مستضعفین و درهم شکستن شوکت ظالمان را می دهد. در ادامه، داستان«قارون» آن مرد ثروتمند مستکبر را که تکیه بر علم و ثروت خود داشت، بازگو مى کند. و در خلال این دو داستان، درس هاى زنده و ارزنده اى از توحید، معاد، اهمیت قرآن، حال مشرکان در قیامت، مسأله هدایت و ضلالت و پاسخ به بهانه جوئى هاى افراد ضعیف، آمده است.