ابن اسحاق می نویسند: خبر شکست مشرکان در جنگ بدر، برای «کعب الأشرف» گران تمام شد، لذا پیامبر(ص) و اصحاب ایشان را در اشعار خود مسخره می کرد و به مسلمانان و حتی همسران پیامبر(ص) توهین کرده، آنان را اذیت می نمود. همچنین وی مردم «مکه» را بر ضد پیامبر(ص) تحریک نموده، دعوت به جنگ با مسلمانان می کرد. پس از بازگشت وی از «مکه»، پیامبر(ص) سخنانی فرمود که برخی لزوم قتل کعب را فهمیدند، لذا او را کشتند. اما قتل کعب «ترور» نبود؛ زیرا حضرت علنی اعلام کرد و «ترور» امری پنهانی است. از سویی کعب همواره بر ضد اسلام توطئه می کرد و در حقیقت در حال جنگ با اسلام بود.

هنگامى که عثمان در محاصره و نزدیکِ کشته شدن بود، عایشه به قصد مکّه بیرون رفت و ابن عبّاس را دید و به او گفت: «اى ابن عبّاس! به تو عقل و زبان داده شده است. پس مبادا مردم را از کشتن این طغیانگر (عثمان)، باز دارى. من مى دانم که او بلاى خاندانش مى شود آن گونه که ابو سفیان در ماجراى بدر، گروهش را دچار بلا ساخت».

مروان حاکم مدینه به معاویه نوشت: حسین تصمیم به قیام دارد. معاویه، پس از دریافت این گزارش، نامه اى به حسین (ع) نوشت و او را به پایبندی به عهد و پیمان، سفارش و از قیام بر حذر داشت. امام(ع) در پاسخ او چنین نوشت: «من نه تدارک جنگى بر ضد تو دیده ام و نه قصد خروج بر ضد تو داشته ام، ولى از اینکه بر ضد تو و بر ضد دوستان ستمگر و بى دین تو، که حزب ستمگران و برادران شیطانند، قیام نکرده ام از خدا مى ترسم...».

سقیفه، خلافت را که عهدى الهى بود، به زمامدارى فردى از قریش تنزّل داد و در ادامه راه، به حکومت سلطنتى بنى امیّه تبدیل کرد. حکومتى که حاکمیّت اسلامى را به امپراطورى و پادشاهى موروثى تبدیل کرد، پدیده اى نبود که یکباره در دنیاى اسلام سر برآورده باشد، بلکه طىّ سالیانى با حمایت هاى پیدا و پنهان خلفا پا به عرصه وجود گذاشت.

مقریزى در کتاب «النزاع و التخاصم» مى گوید: ابوسفیان در نبرد اُحد و خندق با پیامبر(ص) جنگید. او در جنگ خندق براى آن حضرت نوشت: «خدایا به نام تو به بُت لات و عُزّى و ... سوگند مى خورم، آمده ام تا ریشه شما را قطع کنم، و اینک مى بینم که به خندق چنگ زده اى، بدان که امروز مانند روز اُحد از تو انتقام خواهم گرفت». ابوسفیان پیوسته با پیامبر در ستیز و نبرد بود تا آن که سرانجام در هنگام فتح مکه، زمانی که دید دیگر توان مقابله با اسلام را ندارد، با وساطت عبّاس نزد پیامبر(ص) آمد و با اکراه شهادتین را گفت.

امام حسن(ع) در مجلس معاویه و ذیل برشماری فضائل پدرش امام علی(ع)، او را به عنوان اولین کسی که اسلام آورد معرفی می کند.