به اعتقاد شيعه و اهل سنت آيه 67 سوره مائده درباره حادثه غدير نازل شده است. با اتمام حج و بازگشت حاجيان، به دستور پيك وحي مسلمانان در غدير خم توقف كردند و بعد از نماز، پيامبر(ص) خطبه اي خواند و از مردم خواست كه بگويند چه كسي اولي به انفسشان است؟ همه گفتند: خدا و رسولش. آنگاه فرمود: هر كس من مولاي اويم علي نيز مولاي اوست. سپس مسلمانان به حضرت علي(ع) تبريك گفتند؛ این واقعه بر بعضی بسیار گران آمد تا آنجا که نعمان بن حارث از ناحيه خدا درخواست عذاب كرد و سنگي از آسمان آمد و او را كشت.

اگرچه بسيارى از نويسندگان اهل سنّت اصرار دارند كه عبارت «مولى» را در جمله معروف پيامبر(ص) در حدیث غدیر که فرمودند: «مَنْ كُنْتُ مَوْلاهُ فَعَلِىُّ مَوْلاهُ»، به معنى دوست و يار و ياور تفسير كنند؛ زيرا يكى از معانى معروف «مولى» همين است و ما هم قبول داريم كه يكى از معانى «مولى» دوست و يار و ياور است؛ ولى قرائن متعدّدى در كار است كه نشان مى دهد «مولى» در حديث بالا به معنى ولى و سرپرست و رهبر مى باشد.

طبق نقل بسیاری از صحابه و تابعین، پیامبر(ص) پس از حجة الوداع، در سرزمینى به نام غدیرخم توقف کرد تا پیام الهی در آیه تبلیغ را به مسلمانان برساند، سپس بر فراز منبر از مردم در مورد اصول سه گانه دین (توحید، نبوت و معاد) اعتراف گرفت و بعد دست على(ع) را گرفت و بالا برد و فرمود: من کنتُ مولاهُ فعلىٌ مولاه.

لفظ مولی در آیه 15 سوره حدید به معنى اولى بکار رفته است؛ و قرائن تاریخی و حدیثی وجود دارد که مقصود از مولى در حدیث غدیر، اولى به تصرف و یا صاحب ولایت می باشد؛ از جمله: 1- در روز غدیر حسّان بن ثابت شاعر پیامبر(ص) به جاى لفظ مولى، کلمه امام و هادى را به کار برد. 2- امام علی(ع) در نامه به معاویه فرمود: پیامبر خدا ولایت مرا بر شما در روز غدیر واجب ساخت.  3- پیامبر(ص)  ابتدا از اولویت خود نسبت به جان آنان اقرار گرفت... بعد فرمود: مَنْ کُنْتُ مَولاهُ فَهذا عَلِىٌّ مَوْلاهُ.

پیامبر(ص) در سال دهم با افراد بسیارى براى حج راهى مکّه شدند. بعد از حج در روز هجدهم ذى حجّه، پیامبر(ص) به فرمان الهی در هوایی بسیار گرم در غدیر خم توقف کرد و دستور داد رفتگان باز آیند و آیندگان برسند، سپس از چگونگى انجام رسالت، و صداقت خود در ابلاغ و بر اولویّت خود بر آنان و از ثقلین، گواهى گرفت آنگاه دست على(ع) را بالا آورد و فرمود: مَن کُنتُ مَولاه، فعلىٌّ مولاه.

از مجموعه روايات استفاده مى شود: در بازگشت از حجة الوداع مسلمانان به دستور پیامبر(ص) در سرزمين «غدير خم» توقف كردند. ایشان در خطبه ای مفصل فرمود: من به زودى از ميان شما مى روم لکن دو چيز به يادگار مي‌گذارم، اوّل كتاب خدا و ديگري خاندانم. سپس دست علي(ع) را بلند كرد و فرمود: هر كس من رهبر او هستم على(ع) رهبر اوست، و اين سخن را 3 يا 4 بار تكرار كرد و فرمود: همه وظيفه دارند اين خبر را به غائبان برسانند؛ و در اين هنگام، آيه اكمال دين نازل شد.

وی درباره غدير خم چنین سروده: «آیا در غدیر خم نبود که محمّد، على را در حضور گروهى که در موسم حجّ شرکت کرده بودند، به پا داشت و به آنها گفت: هر کس از شما که من مولاى او هستم، پس از من على مولاى اوست. سپس فرمود: خدایا دوستدارِ على را دوست بدار، و به رغم هر کس که ناراحت مى شود با دشمنانش دشمن باش...».

ابن رومى پیرامون غدیر اینگونه سروده است: «... محبّتِ وصىّ در سینه ام خیمه زده است، و در قلبم به شدّت جریان یافته است. پس او است چراغ روشنگر، و کسى است که نجات یافتگان به وسیله او از عذاب نجات پیدا مى کنند. و اگر محبّت او را رها کنم در روز قیامت راه خروجى از گناهانم نمى یابم... پیامبر درباره او در روز غدیر فرمود... هر که من مولاى او هستم این(على) مثل من مولاى اوست و صبح کرد در حالى که تاج افتخار بر سر او بود...».

ابو سعید خدرى، ابو هریره، براء بن عازب، زید بن ارقم و عبد الله بن عمر، از جمله صحابی هستند که طی نقل روایاتی از واقعه غدیر به آن اقرار کرده اند.

مقصود از آن رهبر و سرپرست است؛ زیرا: 1- در حادثه غدیر که پیامبر(ص) حجّاج را در یک زمین خشک آن هم در گرماى ظهر و زیر تابش خورشید جمع کرد، مى خواست نکته اى مهم در مورد رهبری امت بیان کند. 2- پیامبر(ص) ابتدا از اصول سه گانه دین (توحید، نبوت و معاد) از مردم اعتراف گرفت سپس مسأله مهم ولایت امام على(ع) را طرح کرد. 3- پیامبر(ص) پیش از ابلاغ رسالت الهى در شأن على(ع)، از ولایت خویش سخن گفت؛ لذا ولایت علی(ع) هم به همان معنی می باشد.