در برخي از روايات، سوره «نصر» و در برخي ديگر، سوره «برائت» به عنوان آخرين سوره ای نام برده شده که بر پیامبر(ص) نازل شده است. راه جمع ميان اين روايات اين است كه بگوييم: آخرين سوره كامل سوره «نصر» است كه در عام الفتح نازل شد و آخرين سوره به اعتبار آيات نخستين آن، سوره «برائت» است، و آخرين آيه كه پايان كار رسالت را خبر مى دهد، «آيه اِكمال» است. گرچه ممكن است به اعتبار آيات ‌الاحكام، آخرين آيه: «وَ اتَّقُوا يَوْماً تُرْجَعُونَ فِيهِ إِلَى اللهِ» باشد كه در سوره «بقره» ضبط و ثبت شده است.

قريش نسبت به حقّ خلافت امام(ع) ظلم كردند و حضرت نيز از آنان به خداوند شكايت برد: «بار خدايا! من در برابر قريش و كسانى كه آنان را يارى مى دهند از تو استعانت مى جويم [و شكايت نزد تو مى آورم] آنها پيوند خويشاوندى مرا قطع كرده، منزلت عظيم مرا كوچك شمردند و براى مبارزه با من در غصب چيزى كه حقّ من بود، همدست شدند، سپس گفتند: بعضى از حقوق را بايد گرفت و پاره اى را بايد رها كرد [و اين از حقوقى است كه بايد رها كني]، خدا قریش را به کیفر اعمالشان برساند آنها پیوند خویشاوندى را با من بریدند و خلافتِ فرزند مادرم [پیامبر(ص)] را از من سلب کردند».

به اعتقاد شيعه، «امامت» مانند «نبوّت» منصبي الهى است و خداوند هر كس را كه بخواهد براى منصب نبوّت و يا منصب امامت بر مي گزيند و به اين خاطر امام(ع) بايستي مانند پيغمبر(ص) از گناه و اشتباه معصوم و پاك باشد، و گرنه اعتمادى به گفتار و اعمال او نخواهد بود. در مورد تعداد امامان هم بايد گفت: آنها دوازده نفرند و هر امامي، امام بعد از خود را صريحاً معرفى كرده است.

تذکرة الخواص که نام اصلى آن «تذکره خواصّ الامّه بذکر الائمه الاثنى عشر» یا «بذکر خصائص الائمه الاثنى عشر» و یا «فی ذکر مناقب الائمه» است، توسط شمس الدین ابوالمظفر یوسف بن قزاوغلى سبط ابن جوزى نوشته شده است. او در این کتاب همه فضائل مطرح در مورد دوازده امام از حضرت على (ع) تا مهدى موعود (عج) را به طور مستند از طرقِ روایات اهل سنت نقل کرده است.یکى از مسائلى که در نوشتن این کتاب به طور گسترده مورد توجه مولف قرار گرفته جریان عاشورا است. وى مهم ترین مسئله شیعه را که خلافت بلافصل على بن ابى طالب (علیه السلام) بوده و توسط بسیارى از بزرگان اهل سنت انکار شده را به تفصیل و به طور مستند نقل و اثبات کرده است. او جریان غدیر خم را مطرح کرده و براى لفظ «مولى» و «ولى» معناى خلافت را برگزیده است و نیز اتفاق علماى اسلام بر وقوع ماجراى غدیر خم و مسئله تعیین جانشین توسط پیامبر (ص) را نقل کرده و آیات نازل شده در شان على بن ابى طالب (ع) را با ذکر سندها و منابع معتبر خود اهل سنت مثل مسند احمد بن حنبل، سنن ترمذى و تفسیر ثعلبى ذکر نموده است.

این کتاب نوشته احمد بن ابى یعقوب اسحاق بن جعفر بن وهب بن واضح معروف به ابن واضح و مشهور به یعقوبى (؟ ـ 292 ق به بعد) است. نامى جز «تاریخ الیعقوبى» براى این کتاب ذکر نشده است. یعقوبى در این کتاب دو قسم تاریخ عمومى از هبوط حضرت آدم تا دوره جاهلیت پیش از اسلام (در مجلد اول) و تاریخ اسلام از ولادت پیامبر اکرم تا حوادث سال 259 یعنى زمان معتضد عباسى (در مجلد دوم) را به طور کاملا خلاصه و مختصر نوشته است. این کتاب از منابع مهم مورخان متاخر مثل ابن اثیر، ذهبى، ابن حجر و دیگران در تدوین کتب تاریخى شان به شمار مى رود و تحقیقات فراوانى بر روى آن انجام شده است که مهم ترین آنها تحقیق «مارتین تئودور هوتسما» مستشرق هلندى است. اهمیت کتاب یعقوبى براى شیعیان این است که بسیارى از وقایع تاریخى شیعه و بزرگان تشیع را ذکر کرده است، وقایعى که علماى شیعه بر اساس آن به دفاع از تاریخ و عقاید مذهبى خود پرداخته اند. مثل حادثه سقیفه، جریان غدیر خم، مباهله، لیلة المبیت و سایر حوادثى که جایگاه و شان والاى على بن ابى طالب (ع) در آنها روشن و غیر قابل تردید و انکار است.

«تهذیب الاسماء و اللغات» توسط ابو زکریا یحیى بن شرف بن حسن بن حسین حزامى حورانى، محیى الدین نَوَوى شافعى دمشقى (631ـ676ق) نوشته شده است. این کتاب یکى از مهم ترین منابع رجال و راویان حدیث و نیز شرح اصطلاحات و لغات به کار رفته در احادیث نبوى است. اهمیت کتاب نَووى در این است که هم از لحاظ صحابه شناسى و رجالى و هم از جهت حدیث شناسى و فقه الحدیث شایان توجه و دقت است و متاخران علماى اهل سنت مثل ذهبى، ابن حجر عسقلانى، دمیرى، و قلقشندى از آن بهره برده اند. از جمله نکات شایان اهمیت این کتاب و البته غالب آثار نووى این است که احادیث و مسائل مربوط به تاریخ و عقاید شیعه مثل غدیر خم را به طور صریح نقل و شرح کرده است. نَوَوى نظرات فقهى و عقیدتى بسیار نزدیک به نظرات شیعه را اظهار کرده است که علماى شیعه براى ابطال نظرات و بدعت هاى وهابیون به آنها استناد کرده اند.

در كتاب «سنن بيهقي» به جاى عبارت «و عترتى اهل بيتى» تعبير «و سنتى» آمده است. ولى اين حديث در برابر آن همه احاديثی كه تصريح به اهل بيت و عترت مى كند نمى تواند قابل استناد باشد. به نظر مى رسد كه زمامداران وقت براى در امان ماندن از ايرادهاى مردم چنين تغييرى در حديث ایجاد کرده اند. از اين گذشته مانعى ندارد كه ایشان چندين بار فرموده باشد «و عترتى» و در يك مورد هم بفرماید «و سنتی».

در جواب این اشكال بايد گفت: چون آيات قرآن تدريجاً و به مناسبت هاى مختلف نازل شده، اشكالي ندارد كه يك سوره درباره مسائل مختلفى سخن بگويد. در سوره «نور» از توحيد و معاد گرفته تا اجراى حدّ زنا و داستان اِفْك و ... بحث شده است. هر چند در ميان مجموعه اجزاء سوره يك پيوند كلّى و عام وجود دارد. سوره «مائده» نیز مانند آن هم درباره اهل كتاب و هم داستان غدير بحث كرده است.

بسيارى از مفسّران و راويان حديث در ذيل آيات آغاز سوره «معارج» شأن نزولى نقل كرده اند كه وقتی پيامبر(ص) امام على(ع) را در غدير خم به خلافت منصوب كرد؛ چيزى نگذشت كه خبر آن در اطراف پيچيد. نعمان بن حارث فهرى كه از منافقان بود نزد ایشان آمد و با اعتراض به این حکم درخواست عذاب الهی کرد و خداوند او را بواسطه سنگی عذاب نمود.

به اعتقاد شيعه و اهل سنت آيه 67 سوره مائده درباره حادثه غدير نازل شده است. با اتمام حج و بازگشت حاجيان، به دستور پيك وحي مسلمانان در غدير خم توقف كردند و بعد از نماز، پيامبر(ص) خطبه اي خواند و از مردم خواست كه بگويند چه كسي اولي به انفسشان است؟ همه گفتند: خدا و رسولش. آنگاه فرمود: هر كس من مولاي اويم علي نيز مولاي اوست. سپس مسلمانان به حضرت علي(ع) تبريك گفتند؛ این واقعه بر بعضی بسیار گران آمد تا آنجا که نعمان بن حارث از ناحيه خدا درخواست عذاب كرد و سنگي از آسمان آمد و او را كشت.