با توجه به اینکه قرآن بعضی از عقاید شرایع گذشته را انحرافی و کتب آنها را تحریف شده می داند و با توجّه به اینکه اسلام دیگران را فقط به سوی خویش دعوت می کند، روشن می شود که تصدیق کتب آسمانی گذشته به معنای مشروعیت کنونی آنها نیست.
معنی تصدیق کتابهای پیشین نیز به معنی تصدیق اصول کلی و مشترک بین همگان است، مانند ایمان به حق تعالی و معاد و رسالت و تایید اصول عام فقهی و اخلاقی مانند صداقت و نیکی و اصل نماز و روزه و مثلا حرمت سرقت و زنا و شراب خواری.

ایمان حقیقی به حق تعالی، مستلزم ایمان به همه پیامبران و همه کتاب های آسمانی و از جمله پیامبر اسلام و قرآن کریم است؛ زیرا مومن حقیقی در برابر دستورات الهی تسلیم است و اهل تعصب نیست.
رد کردن دعوت خاتم الانبیاء(ص) عملی ناصالح و خلاف دستورات الهی است؛ نیز از نظر قرآن، یکی از ویژگی‌ های انسان های با تقوا ایمان به پیامبر اکرم(ص) است.
حتی صرف ایمان حقیقی و تقوای راستین و عمل صالح نیز ما را به سوی اسلام و قرآن می کشاند و ادعای پلورالیزم و حقانیت عموم شرایع را رد می کند.
بنابراین آن دسته از آیات قرآن که به سوی ایمان و تقوا و عمل صالح دعوت می کنند در حقیقت به سوی اسلام و قرآن دعوت می کنند، نه به سوی تایید همه شرایع.

یکی از مصاديق «ذكر» كتاب تدويني خداوند اعم از قرآن و غير آن است. اطلاق عنوان ذكر بر قرآن در سوره حجر «إِنَّا نَحْنُ نَزَّلْنَا الذِّکْرَ»، و اطلاق عنوان ذكر حكيم بر قرآن «وَ الذِّکْرِ الْحَکيمِ» و عنوان ذكر جهانيان بر قرآن «إِنْ هُوَ إِلاَّ ذِکْرٌ لِلْعالَمينَ» و عنوان ذي الذكر در سوره ص «وَ الْقُرْآنِ ذِي الذِّکْرِ» و مانند آن مشهود است و چون هم ‏آوايي قرآن با فطرت انسان و با نظام عيني جهان محرز است؛ لذا خداوند چنين كتابي را براي تذكّر جوامع بشري آماده كرده است.

با بررسي و تحقيق در محتويات كتب عهد جديد پي مي‌بريم كه هيچ يك از اناجيل موجود و ساير كتاب‌هاى بيست و هفتگانه عهد جديد، كتاب آسمانى نازل شده بر حضرت مسيح(ع) نيستند؛ چون بسيارى از مندرجات و محتويّات آنها زننده و دور از منطق و سست و بى اساس است و مندرجات آنها نيز داراى تناقض و اختلاف است.

قرآن در آیات بسیاری به اتحاد بین ادیان الهی اشاره کرده و آنان را بر اساس محورهایی دعوت به همسویی کرده است. 1- ایمان به همه پیامبران و کتب آسمانی، که خداوند می فرماید: «پیامبر، به آنچه از سوی پروردگارش بر او نازل شده، ایمان آورده است. و همه مؤمنان به خدا و فرشتگان او و کتاب ها و فرستادگانش، ایمان آورده اند». 2- خداوند اهل کتاب را به وحدت دعوت کرده و می فرماید: «ای اهل کتاب! بیایید به سوی سخنی که میان ما و شما یکسان است ...». در واقع قرآن پیروان ادیان را بر محور توحید و نفی شرک، دعوت به اتحاد می کند.

برخى از روشنفكران غربزده مى گويند: آنچه پيامبران با نام وحى عرضه كرده اند، انعكاس افكارِ درونى آنان است و لذا وجود برخى اشتباهات در گفته ها و نوشته هاى آنان طبيعى است. اما اينان دچار دو اشتباه شده اند: 1. براى بررسى نمونه هاى وحى آسمانى به كتاب هاى تحريف شده مراجعه كرده اند. 2. انسان را موجودى مادّى فرض كرده اند؛ حال آنكه انسان تركيبى از روح و جسد است كه روحش از سنخ ملأ اعلى است و همين سنخيت وحى را امكان پذير مى كند.

در این باره آیات فراوانى در قرآن کریم وارد شده است. مانند؛ آیه 40 سوره احزاب که با صراحت کامل مى رساند که باب نبوت به طور مطلق بسته شده. و آیات 1 سوره فرقان، 41 و 42 فصلت، 19 انعام، و 28 سباء، که دلالت دارد بر اینکه پس از رسول اکرم(ص) و شریعت اسلام، شریعت و کتاب آسمانى دیگر که ناسخ قرآن و شریعت اسلام باشد نمى آید.

فلاسفه و علماى اخلاق چند نظر دارند: 1- اخلاق قابليّت تغيير دارد؛ اگر اخلاق قابل تغيير نباشد نه تنها علم اخلاق بيهوده خواهد بود، بلكه تمام برنامه هاى تربيتى انبياء و كتابهاى آسمانى لغو خواهد شد؛ تعزيرات و تمام مجازات هاى بازدارنده نيز بى معنى خواهد بود. 2- اخلاق قابل تغيير نيست. 3- صفات طبيعى و فطرى قابل تغيير نمى باشد، ولى آن صفاتى كه عوامل خارجى دارد قابل تغيير است. البته قول دوم و سوم فاقد دلیل است.
 

سه عقيده متفاوت درباره امکان شناخت فطری اظهار شده است: 1- انسان همه معلومات را در درون جان خود دارد و آنچه را در اين دنيا ياد مى گيرد در حقيقت تذكر و يادآورى آن معلومات است، نه تعليم جديد. 2- انسان هيچ گونه شناخت و معرفت فطرى ندارد. 3- قسمتى از معلومات ما ريشه فطرى دارد در حالى كه قسمتى ديگر جنبه اكتسابى دارد و آن ادراكات اكتسابى متّكى به همان پايه هاى فطرى است. دلايل منطقى عقلى و دلايل نقلى از آيات و روايات اسلامى اين نظر را اثبات مى كند.

مصاديق بارز «حق» در قرآن عبارتند از: 1. خداوند؛ «الله هو الحق». 2. خلقت آسمان و زمين؛ «خلق السماوَات وَ الارض بالحق». 3. بعثت انبياء؛ «لقَد جاءت رسل ربنا بالحق». 4. نزول كتابهاى آسمانى؛ «نزل علیک الکتاب الحق». 5. هر چه از ناحيه خداوندى آمده؛ «فیعلمون انه الحق». 6. مرگ و سكرات آن؛ «و جاءت سكره الموت بالحق». 7. صيحه اى كه مقدمه حشر است؛ «یوم یسمعون الصیحه بالحق ذلک یوم الخروج». 8. وعده هاى حضرت حق؛ «وعد الله حقا و من اصدق من الله قیلا» و ... .