شروط «انفاق» ارزشمند؟

قرآن کریم چه شروطی را برای «انفاق» ارزشمند و مقبول، مطرح نموده است؟

قرآن به مردم با ايمان دستور مى ‏دهد كه از «طيّبات» اموال خود انفاق كنند. «طيّبات» هم به پاكيزگى ظاهرى و مادّى و هم به پاكيزگى معنوى و باطنى اطلاق مى ‏گردد؛ يعنى، اموالى را می توان انفاق كرد كه هم خوب و مفيد باشد و هم خالى از هر گونه شبهه و آلودگى به حرام. اگر اموال پست و كم ارزش را انفاق كنيم، اين كار هم توهين به مقام پروردگار است و هم تحقير نيازمندان و آزرده ساختن روح آنهاست. پس بايد در راه خدايى انفاق كرد كه‏ نيازى به انفاق ما ندارد و اوست كه اين نعمت ها را در اختيار ما قرار داده است.

سفارش قرآن به انفاق از «طيبات»

سفارش قرآن به انفاق از «طيبات» به چه معناست؟

قرآن به مردم با ايمان دستور مى‌ دهد كه از «طيّبات» اموال خود انفاق كنند. «طيّبات» هم به پاكيزگى ظاهرى و مادّى و هم به پاكيزگى معنوى و باطنى اطلاق مى‌ گردد؛ يعنى، اموالى را می توان انفاق كرد كه هم خوب و مفيد باشد و هم خالى از هر گونه شبهه و آلودگى به حرام. اگر اموال پست و كم ارزش را انفاق كنيم، اين كار هم توهين به مقام پروردگار است و هم تحقير نيازمندان و آزرده ساختن روح آنهاست. پس بايد در راه خدايى انفاق كرد كه‏ نيازى به انفاق ما ندارد و اوست كه اين همه نعمت ها را در اختيار شما گذارده است.

صاحبان حق قضاوت و داوری از منظر قرآن

از منظر قرآن کریم چه كسانی حق قضاوت و داوری بین مردم را دارند؟

از ديدگاه قرآن، قاضى خدا و افرادی هستند كه از سوى او به قضاوت مى نشينند؛ اما هر چه غير آن است داورى طاغوت و شيطان را دارد. از اين رو در حكومت اسلامى سلسله مراتب قضات بايد به فرمان خدا منتهى شود و مشروعيّت آنان از آنجا نشأت بگيرد. پيامبر خدا(ص) و امامان معصوم اين مقام را از خدا گرفته اند و قضات اسلامى مشروعيت كار خود را از آنها مى گيرند و اينكه مجتهد جامع الشّرايط داراى سه منصب افتاء، قضاء، و ولايت است، ناظر به همين معنى است.

منحصر نبودن «تعليم و تعلم» به علوم دينی

آيا اهميت «تعليم و تعلم»، منحصر به علوم دينی است؟

تأكيد قرآن و روايات درباره فراگرفتن علوم، منحصر به علوم دينى نيست. مسئله تعليم اسماء در قضيه آدم(ع)، تعليم بيان از سوی خدا در سوره «الرّحمن»، علم تعبير خواب، علم زره بافی داود(ع)، تعليم علوم از سوي خضر(ع) به موسی(ع)، علم سخن گفتن با پرندگان، علم سدسازی و سفارش به يادگيری علم نجوم و .... همگی دلالت بر تعليم علومی غير از علوم دينی دارد.

ترس از فقر مانعی در برابر «انفاق»

چگونه ترس از فقر انسان را از «انفاق» و دستگيری از مستمندان باز می دارد؟

بر اساس آیه 268 سوره «بقره»، شیطان هنگام انفاق يا اداى زكات، انسان را از فقر و تنگدستى می ترساند، از این رو خداوند در قرآن می فرماید: «شيطان شما را [به هنگام انفاق] وعده فقر و تهيدستى مى دهد». در واقع خداوند مردم را آگاه می كند كه خوددارى از انفاق به جهت ترس از تهيدستى، فكرى غلط و از وسوسه هاى شيطانى است چون در نگاه اول انفاق و بذل مال، چيزى جز كم شدن مال نيست و اين همان نظر كوته بينانه شيطانى است، لذا بلافاصله مى‌‏فرمايد: «شيطان شما را وادار به معصيت و گناه مى‌ كند».

حکم «انفاق» به غير مسلمانان؟

حکم «انفاق» به غير مسلمانان در قرآن چیست؟

قرآن در جواز «انفاق» به غیر مسلمانان می فرمايد: «هدايت آنها بر تو نيست؛ ولى خدا هر كه را بخواهد هدايت مى كند و آنچه را از خوبي ها انفاق می كنيد براى خودتان است، [ولى] جز براى رضاى خدا انفاق نكنيد و آنچه از خوبی ها انفاق می كنيد به شما داده می شود». آيات قبل از این، مسأله انفاق را بطور كلّى مطرح كرده و در اين آيه مسأله جواز انفاق به غير مسلمانان شرح داده شده است. پس، مؤمنان بايد موقع انفاق هاى مستحبّى و رفع نيازمندی هاى بينوايان، رعايت حال غير مسلمانان را بكنند! البتّه به شرطی كه موجب تقويت كفر نگردد.

مذمت «سخن چينی» در قرآن

خداوند چگونه در قرآن مردم را از «سخن چينی» نهی می کند؟

خداوند در ابتداء سوره «همزه» مى فرمايد: (واى بر هر عيب جوى مسخره كننده ای)؛ «وَيْلٌ لِکُلِّ هُمَزَةٍ لُمَزَةٍ». با توجه به مفهوم وسيع همزه و لمزه که هر گونه غيبت و عيب جوئى را شامل مى شود، سخن چينى نيز در مفهوم آيه درج است. لذا يكى از تفسيرهاى آيه فوق، به افراد سخن چين اشاره دارد. خداوند به اين گونه اشخاص وعده مجازات «حُطَمَه» را داده؛ همان آتشى كه از درون انسان سر مى زند و تمام وجودش را فرا مى گيرد.

پيامبر(ص) مکلّف به «عفو و گذشت»

خداوند در قرآن چگونه رسول الله(صلی الله علیه و آله) را امر به عفو و گذشت کرده است؟

خداوند خطاب به پیامبر(ص) می فرماید: «عفو را سرلوحه کارت قرار ده و مردم را به كارهاى نيك دستور بده، و از جاهلان روى بگردان [و با آنها ستيزه جويى مكن]»، جبرئیل در توضیح این آیه عرض می کند: «خداوند به تو دستور مى دهد كسى را كه به تو ستم كرده عفو كنى، و كسى كه تو را محروم كرده مشمول عطاى خود سازى، و با كسى كه از تو بريده، ارتباط برقرار کنی». خداوند در آیه ای که به مومنان اجازه قصاص می دهد، می فرماید: «به مقدارى كه تعدى شده بسنده كنيد، ولى اگر شكيبايى پيشه كنيد، بهتر است».

خداوند حاكم و قانون گذار واقعی

بر اساس تعالیم اسلامی، حاكم و قانون گذار واقعی در عالم كيست؟

در سوره «كهف» حاكميّت، حكومت، امر و نهى و همچنين ولايت، مخصوص خداوند شمرده شده است و طبيعى است كه حكم، فرمان و قانون نيز منحصر به او باشد. حكم در اينجا امر، نهى، قضاوت و حكومت را شامل مى شود؛ چرا كه همه اينها از شاخه هاى ولايت است و چون ولايت منحصر به اوست پس حكم هم از آن اوست؛ البته ولايت خدا در هر دو عالمِ تشريع و تكوين ثابت است؛ پس حاكميّت او نيز عموميّت دارد.

پایگاه اطلاع رسانی دفتر مرجع عالیقدر حضرت آیت الله العظمی مکارم شیرازی
سامانه پاسخگویی برخط(آنلاین) به سوالات شرعی و اعتقادی مقلدان حضرت آیت الله العظمی مکارم شیرازی
تارنمای پاسخگویی به احکام شرعی و مسائل فقهی
انتشارات امام علی علیه السلام
موسسه دارالإعلام لمدرسة اهل البیت (علیهم السلام)
خبرگزاری دفتر آیت الله العظمی مکارم شیرازی

الإمام عليٌّ(عليه السلام)

مِنْ أحسَنِ الإحسانِ الإيثارُ

از بهترين نيکوکاريها ايثار است

ميزان الحکمه، جلد 1، ص 22