وظيفه هر مدير و فرمانده اين است كه از این افراد تشويق به عمل آورد: آنها كه وظائف خود را به خوبى انجام مى دهند، یا در مقاطع خاصى ايثار و فداكارى می کنند، یا در غياب مدير نیز برنامه ها را دقيقاً اجرا مى كنند، یا براى پيشرفت تشكيلات دست به ابتكار خاصى زده اند، یا خطر مهمى را از تشكيلات دفع كرده اند یا توطئه ای را كشف و خنثى کرده اند و ...

در ذیل آيه 274 سوره «بقره» ابن عبّاس مى گويد: على(ع) فقط چهار درهم داشت، آنها را در شب، در روز، آشكارا و پنهاني در راه خدا انفاق كرد؛ پيامبر(ص) فرمود: چه چيز تو را بر اين كار واداشت؟ عرض كرد: به خاطر وعده خدا. پيامبر(ص) فرمود: آگاه باش كه اين وعده درباره تو تحقّق يافت، پس آيه فوق نازل شد. اين حديث را حاكم حسكانى، سيوطى و ... در كتابهاي خود نقل كرده‌اند.

«ثعلبى» مى گويد: پيامبر(ص) هنگام مهاجرت به«مدينه» علي(ع) را جهت اداي ديون و تحويل اماناتش جاي خود نهاد. وي نيز با ايثار جانش در بستر نبي خوابيد؛ که جبرئيل مى گفت: آفرين بر تو اى على! خداوند به واسطه تو بر فرشتگان مباهات مى کند. ابن عباس، اسکافي و دیگران  معتقدند آيه فوق در فضيلت اين شب«ليلة المبيت» نازل گرديد.

«ایثار» این است که انسان کارى را بدون«چشم داشت» و انتظار عوض از فرد یا جامعه انجام دهد و در انجام عمل، محاسبات مادّى نادیده گرفته شود. عشق به چیزى یا کسى، گاهى به جایى مى رسد که انسان غیر معشوق را فراموش مى کند و حتی خویشتن را به دست فراموشى مى سپارد چه رسد به منافع خویش؛ اساساً در این حالت خود را نمى بیند و نمى شناسد تا چه رسد به لذّات مادّى و معنوى خود؛ و این همان چیزى است که گاهى از آن به مرحله«فنا» تعبیر مى شود .بسیارى از پیشوایان بزرگ ما در برابر ذات خداوند چنین حالى را داشتند.

پیروزى پیامبر اسلام(ص)، هر چند با تائید و امداد الهى بود، ولى عوامل زیادى از نظر ظاهر داشت، که یکى از مهم ترین آن ها جاذبه اخلاقى پیامبر(ص) بود. آن چنان صفات عالى انسانى و مکارم اخلاق در او جمع بود، که دشمنان سرسخت را تحت تأثیر قرار مى داد و به تسلیم وادار مى کرد، و دوستان را سخت مجذوب مى ساخت. درباره حسن خلق پیامبر(ص) و عفو، گذشت، عطوفت، مهربانى، ایثار، فداکارى و تقواى آن حضرت(ص)، داستان هاى زیادى در کتب تفسیر و تواریخ آمده است.

در آیه 96 سوره «مریم» آمده است: «کسانى که ایمان آوردند و عمل صالح انجام دادند خداوند رحمان محبت آنان را در دل ها مى افکند». «ایمان و عمل صالح» جاذبه فوق العاده اى دارد، اعتقاد به یگانگى خدا و دعوت پیامبران که بازتابش در روح، فکر، گفتار و کردار انسان به صورت اخلاق عالیه انسانى، تقوا، پاکى، درستى، امانت، شجاعت، ایثار و گذشت، تجلى کند، همچون نیروهاى عظیم مغناطیس، کشنده و رباینده است. در حقیقت این نخستین پاداشى است که خدا به مؤمنان و صالحان مى دهد که دامنه اش به سراى دیگر نیز کشیده مى شود.

منظور از «صادقین» کسانى مى باشند که در میدان حمایت از آئین خدا، و جهاد و ایستادگى در برابر مشکلات و بذل جان و مال، صداقت و راستگوئى خود را به اثبات رسانده اند و منظور از «سؤال کردن از صدق صادقین» که درقرآن آورده شده، این است که آیا در اعمال خود، اخلاص نیت و صدق ادعاى خویش را به ثبوت مى رسانند یا نه؟
درباره نحوه تحقق این سوال دو احتمال می باشد: 1- در قیامت در دادگاه عدل پروردگار است. 2- و یا اینکه این سؤال جنبه سؤال عملى دارد، و در دنیا صورت می گیرد.
 

یکی از نام های قیامت «یوم الحسرة» است. از این رو قرآن می فرماید: «به خاطر آور روزى را که ظالم دست خویش را از شدت حسرت، به دندان مى گزد، مى گوید: اى کاش! با رسول خدا(ص) راهى برگزیده بودم». زیرا افراد خطاکار، خود را در برابر یک زندگى جاویدان در بدترین شرائط مى بینند، در حالى که: مى توانستند با چند روز صبر، شکیبائى و مبارزه با نفس، جهاد و ایثار، آن را به یک زندگى پرافتخار و سعادت بخش مبدل سازند. حتى براى نیکوکاران هم روز تأسف است، تأسف از این که چرا بیشتر از این نیکى نکردند.

مسایل فطرى هنگامى در انسان تجلى مى کند که با شناخت توأم باشد، مثلا در مورد جهاد، افراد سطحى که تنها مشکلات جهاد را مى نگرند آن را نمی پسندند، ولى افراد درون نگر که مى دانند عظمت انسان درجهاد است، یقیناًاز آن استقبال مى کنند. همچنین در مورد سایر فرمان های خدا، بندگان مؤمن که می دانند همه مایه سعادت است آنها را با جان و دل می پذیرند.

انسان هواپرست در نتیجه غفلت از خدا، جز به اشباع شهوات خویش نمى اندیشد. آگاهى، گذشت، ایثار، فداکارى و معنویت براى او مفهومى ندارد. انسان هواپرست، همیشه گرفتار افراط است و آن قدر  رو به افراط گام برمى دارند، تا خود را هلاک و نابود کنند.