آیین رحمت - معارف اسلامی و پاسخ به شبهات کلامی

منظور از «صادقین» کسانى مى باشند که در میدان حمایت از آئین خدا، و جهاد و ایستادگى در برابر مشکلات و بذل جان و مال، صداقت و راستگوئى خود را به اثبات رسانده اند و منظور از «سؤال کردن از صدق صادقین» که درقرآن آورده شده، این است که آیا در اعمال خود، اخلاص نیت و صدق ادعاى خویش را به ثبوت مى رسانند یا نه؟
درباره نحوه تحقق این سوال دو احتمال می باشد: 1- در قیامت در دادگاه عدل پروردگار است. 2- و یا اینکه این سؤال جنبه سؤال عملى دارد، و در دنیا صورت می گیرد.
 

پاسخ این سؤال را خداى متعال در آیه 8 سوره «احزاب» چنین بیان مى کند: (هدف این است که خداوند از صدق راستگویان پرسش کند، و براى کافران عذاب دردناک آماده ساخته است)؛ «لِیَسْئَلَ الصّادِقِینَ عَنْ صِدْقِهِمْ وَ أَعَدَّ لِلْکافِرِینَ عَذاباً أَلِیماً».
در این که منظور از «صادِقِین» در اینجا چه کسانى هستند؟ و این سؤال چه سؤالى است؟ مفسران، تفسیرهاى فراوانى دارند، اما آنچه هماهنگ با آیات این سوره و آیات دیگر قرآن به نظر مى رسد، این است که: منظور، مؤمنانى است که صدق ادعاى خود را در عمل اثبات کرده اند، و به تعبیر دیگر از میدان آزمایش و امتحان الهى سرفراز بیرون آمده اند.
شاهد این سخن این که:
اولاً ـ «صادقین» در اینجا در مقابل «کافرین» قرار گرفته و از قرینه مقابله، این معنى به خوبى استفاده مى شود.
ثانیاً ـ در آیه 23 همین سوره (احزاب) چنین مى خوانیم: «مِنَ الْمُؤْمِنِینَ رِجالٌ صَدَقُوا ما عاهَدُوا اللّهَ عَلَیْهِ»؛ (گروهى از مؤمنان کسانى هستند که در عهد و پیمانى که با خدا بسته اند صادقند و بر سر پیمان خود ایستادند) بلافاصله در آیه 24 مى فرماید: «لِیَجْزِیَ اللّهُ الصّادِقِینَ بِصِدْقِهِمْ وَ یُعَذِّبَ الْمُنافِقِینَ إِنْ شاءَ أَوْ یَتُوبَ عَلَیْهِمْ»؛ (هدف این است که صادقین را در برابر صدقشان پاداش دهد، و منافقین را هرگاه بخواهد، عذاب کند و یا توبه آنها را بپذیرد).
ثالثاً ـ در آیه 15 «حجرات» و 8 «حشر»، «صادقین» به خوبى معرفى شده اند در «حجرات» چنین مى خوانیم: «إِنَّمَا الْمُؤْمِنُونَ الَّذِینَ آمَنُوا بِاللّهِ وَ رَسُولِهِ ثُمَّ لَمْ یَرْتابُوا وَ جاهَدُوا بِأَمْوالِهِمْ وَ أَنْفُسِهِمْ فِی سَبِیلِ اللّهِ أُولئِکَ هُمُ الصّادِقُونَ»؛ (مؤمنان واقعى کسانى هستند که ایمان به خدا و رسولش آورده اند و شک و تردید در خود راه نداده اند با مال و جان در راه خدا جهاد کرده اند، اینها صادقین هستند).
و در سوره «حشر» مى فرماید: «لِلْفُقَراءِ الْمُهاجِرِینَ الَّذِینَ أُخْرِجُوا مِنْ دِیارِهِمْ وَ أَمْوالِهِمْ یَبْتَغُونَ فَضْلاً مِنَ اللّهِ وَ رِضْواناً وَ یَنْصُرُونَ اللّهَ وَ رَسُولَهُ أُولئِکَ هُمُ الصّادِقُونَ»؛ (غنائمى که بدون جنگ، به دست مسلمانان مى افتد متعلق به فقراى مهاجرین است، همانها که از خانه ها و اموالشان بیرون رانده شدند، در حالى که خواستار فضل پروردگار، و رضاى او بودند، همانها که خدا و رسولش را یارى مى کنند، آنها صادقین هستند).
به این ترتیب، روشن است: منظور از «صادقین» کسانى مى باشند که در میدان حمایت از آئین خدا، و جهاد و ایستادگى در برابر مشکلات و بذل جان و مال، صداقت و راستگوئى خود را به اثبات رسانده اند.(1)
اما این که منظور، از «سؤال کردن از صدق صادقین» چیست؟ با توجه به آنچه در بالا گفتیم روشن است، منظور این است که آیا در اعمال خود، اخلاص نیت و صدق ادعاى خویش را به ثبوت مى رسانند یا نه؟ در انفاق، در جهاد، در شکیبائى در برابر مشکلات، و مخصوصاً سختی هاى میدان جنگ.
اما این سؤال، در کجا صورت مى گیرد؟ ظاهر آیه این است که: در قیامت در دادگاه عدل پروردگار، آیات متعددى از قرآن نیز از تحقق چنین سؤالى در قیامت به طور کلى خبر مى دهد.
ولى این احتمال نیز وجود دارد که: سؤال، جنبه سؤال عملى داشته باشد، و در دنیا صورت گیرد؛ چرا که با بعثت انبیاء، همه مدعیان ایمان زیر سؤال قرار مى گیرند، و عمل آنها پاسخى است به این سؤال که: آیا در دعوى خود صادق هستند؟!(2)