با مطالعه‌اى اجمالى و تفكّر در برخى آيات قرآن، به نمونه‌هاى فراوانى از رأفت و رحمت اسلامى در اين كتاب آسمانى دست مى‌يابيم. از 114 سوره قرآن 113 سوره آن با «بِسْمِ اللّهِ الرَّحْمنِ الرَّحِيمِ» كه پيام آور رأفت و رحمت و محبّت اسلامى است، شروع شده است. خداوند در سوره «الرَّحْمن» مى‌فرمايد: «آيا جزاى نيكى جز نيكى است؟!» كه سرشار از محبّت و رحمت و دوستى است. در آيه ديگر تاكيد دارد كه «بدى را به بهترين راه و روش دفع كن و پاسخ بدى را به نيكى ده».

پیروزى پیامبر اسلام(ص)، هر چند با تائید و امداد الهى بود، ولى عوامل زیادى از نظر ظاهر داشت، که یکى از مهم ترین آن ها جاذبه اخلاقى پیامبر(ص) بود. آن چنان صفات عالى انسانى و مکارم اخلاق در او جمع بود، که دشمنان سرسخت را تحت تأثیر قرار مى داد و به تسلیم وادار مى کرد، و دوستان را سخت مجذوب مى ساخت. درباره حسن خلق پیامبر(ص) و عفو، گذشت، عطوفت، مهربانى، ایثار، فداکارى و تقواى آن حضرت(ص)، داستان هاى زیادى در کتب تفسیر و تواریخ آمده است.

سوره «الضحی» بعد از دو سوگند، به پیامبر(ص) بشارت یاری مى دهد و به او نوید مى دهد: خداوند آن قدر به او عطا مى کند، که خشنود شود؛ سپس گذشته پیامبر(ص) را در نظر او مجسم مى سازد، که خداوند چگونه او را همیشه در سخت ترین لحظات یاری کرده؛ لذا در پایان به مهربانی با یتیمان و مستمندان سفارش می کند.

قرآن براى برانگیختن عواطف مردم نسبت به یتیمان، با اشاره به حقیقتی می فرماید: با یتیمان مردم آن گونه رفتار کنید که دوست دارید در آینده با یتیمان شما رفتار شود. نیازهای کودک یتیم، منحصر به خوراک و پوشاک نیست، بلکه پاسخ گفتن به عواطف و احساسات قلبى او، در آینده وجودی او تأثیر فوق العاده ای دارد؛ زیرا طفل یتیم بسان دیگر انسان ها، باید از نظر عاطفى نیز تغذیه شود، و از نوازش هاى پدر و مادر بهره مند گردد.