كتيبه ها در هر ساختمانی بيانگر اهداف و نیات سازندگان آن است. درب هاى بهشتى كتيبه هايى دارد که بر روی آن نوشته است: «معبودى جز الله نيست، محمد رسول خدا(ص) و على(ع) برادر رسول الله(ص) است». در روايتي ديگر ‌آمده كه: «بر در بهشت نوشته شده است بخشش در راه خدا ده برابر پاداش دارد و وام دادن هجده برابر». در حديث ديگرى مي خوانيم: پيامبر(ص) فرمود: «بر هشت در بهشت، چهار كلمه نوشته شده است كه از تمام دنيا و آنچه در دنياست براى كسى كه بداند و عمل كند بهتر است».

واژه «اصحاب الجنّه» در «قرآن» زياد تكرار شده، و غالبا به معناى بهشتيان است؛ امّا در سوره «قلم» به معنای «صاحبان باغ» آمده است. در روایات و تاریخ، داستان «صاحبان باغ» چنین آمده است: مرد سخاوتمندی بود که باغی پر از میوه داشت. موقع برداشتِ میوه، به اندازه نیاز خود و خانواده اش برمى داشت و بقيّه را بین مستمندان تقسیم می کرد؛ اما بعد از فوتش و رسيدن باغ به فرزندانش، آنها تصميم گرفتند كه ذره اي از ميوه هاي باغ را به فقرا ندهند. تمام مقدمات كار را انجام دادند تا صبح قبل از طلوع آفتاب تمام ميوه ها را بچينند و همه را بفروشند؛ اما وقتی به باغ رسیدند دیدند جز خاکستر، اثری از باغ نمانده است.

از جمله آثار مثبت «سخاوت» در زندگى فردى و اجتماعى انسان اين است كه پوششى براى عيوب انسان است و آبروى او را حفظ مى كند، ثمره درخت عقل است، بر عقل و خرد انسان مى افزايد، فاصله طبقاتى جامعه را كم مى كند و از اين طريق ناهنجاري هاى ناشى از فاصله طبقاتى را از بين مى برد و يا كاهش مى دهد، مدافعان انسان را زياد مى كند و آبروى او را محفوظ مى دارد و دشمنان و بدخواهان را عقب مى راند و ... .

«سخاوت» مانند تمام صفات و كارهاى نيك، مقدار و اندازه اى دارد؛ از آن جمله این که نباید به آبرو و حيثيت و زندگى افراد لطمه بزند، بايد در اموال حلال باشد نه اموالى كه از راه هاى حرام و يا ظلم و ستم به دست آمده است و نبايد در اموال مربوط به بيت المال باشد.

«سخاوت» مانند ديگر فضايل اخلاقى، با تعليم و تربيت و انديشه و تفكّر و تمرين و ممارست حاصل مى شود. انسان بايد بداند كه اموال و ثروت ها، امانت هاى الهى هستند و هيچ كدام دوام و بقايى ندارند و بايد با بذل و بخشش، آن را در صندوق امانت الهى ذخيره كرد. از نظر عملى نیز هر قدر تمرين و ممارست بيشترى در اين زمينه شود، توفيق زيادترى در به دست آوردن اين فضيلت اخلاقى حاصل مى گردد؛ زيرا تكرار اعمال سخاوتمندانه به تدريج به صورت عادت و سرانجام به يك ملكه اخلاقى مبدل خواهد گرديد.

امام علی(ع) درباره ويژگي «سخاوت و بخشش خداوند» می فرماید: «حمد و ستايش مخصوص خداوندى است كه بازداشتن و امساك، چيزى بر دارايى او نمى افزايد و سخاوت و بخشش، او را فقير نمى سازد؛ چون هر بخشنده اى غير از او، دارائيش نقصان مى يابد و هر كس جز او، دست از عطا و بخشش باز دارد، مذموم شمرده مى شود».

برخی از كسانى که در يك خانواده شريف و معروف به علم و عمل و تقوا و بزرگوارى و سخاوت متولّد شده‏ اند، اين را براى خود امتياز بزرگى شمرده و ديگران را كوچك و بى‏ ارزش مى‏ پندارند؛ در حالى كه حسب و نسب در اسلام مطرح نيست و همه مردم بندگان خدا هستند و از يك پدر و مادر آفريده شده ‏اند و تنها ملاک ارزش و شخصیت انسان به تقواي آنهاست. اگر مى‏ بينيم امام علي(ع) در «نهج البلاغه» يا امام سجّاد(ع) در خطبه معروف شام، به حسب و نسبشان افتخار مى ‏فرمودند، نه براى برترى ‏جويى كه براي تبيين رسالت امامت و رهبرى خود به ناآگاهان بوده است.

بايد دانست كه «خلقت انسان حريص» با «حکمت خداوند» سازگار است؛ چراكه صفاتي مانند حرص مربوط به انسانهاي فاقد ايمان است؛ اما اگر طبيعت آدمى با ايمان همراه شود، كانونى از صبر و سخاوت خواهد شد، ولى هنگامى كه از ايمان جدا شود، طبيعي است كه در برابر كمترين ناملايمات بى‏ تابى مي كند.

خداوند بخيلانى را كه نه تنها خود بخيلند، بلكه ديگران را نيز به «بُخل» دعوت مى كنند، مورد نكوهش قرار داده است؛ زيرا آنها به عنوان مصداق روشنى از «مختال فخور» مى باشند و در چندين آيه از قرآن تصريح شده است كه خداوند «مختال فخور» را دوست ندارد.

دو واژه «جود» و «سخاوت» - كه در مقابل «بُخل» قرار دارند - غالباً در يك معنى استعمال مى شوند؛ ولى گاه از بعضى كلمات استفاده مى شود كه «جود» مرحله بالاتر از «سخاوت» است؛ زيرا «جود» بخشش بدون درخواست است كه در عين حال شخص جواد، بخشش خود را كوچك بشمارد. به هر حال اين دو صفت از فضايل مهم اخلاقى هستند و هر اندازه «بُخل» نشانه پستى و حقارت و ضعف ايمان و فقدان شخصيت است، «جود» و «سخاوت» نشانه ايمان و شخصيت والاى انسان هستند.