امام علي(ع) درباره نقش «کوه» و «چشمه» در زندگي موجودات مي فرمايد: «هنگامى كه هيجان آب در اطراف زمين فرو نشست و زمين كوه هاى سخت و مرتفع را بر دوش خود حمل كرد، چشمه هاى آب را از بينى كوه ها جارى ساخت و آن را در دشت هاى گسترده و گودال ها پراكنده و جارى نمود، حركات زمين را با صخره هاى عظيم و قلّه هاى بلند و محكم كوهها تعديل نمود، و بدين ترتيب حركات زمين به جهت نفوذ كوهها در سطح آن و فرو رفتن ريشه هاى آن در اعماق زمين از لرزش افتاد، و خداوند ميان زمين و جوّ فاصله افكند و نسيم هوا را براى ساكنان زمين آماده ساخت و تمام وسايل زندگى را براى اهل آن فراهم نمود».

در ماجرای جنگ صفین، در بيابانى امام(ع) فرمود مکانی را حفر كنند. مقداری از زمین را که کندند به صخره اى بزرگی برخوردند. افراد هرچه كوشيدند موفق به کندن آن نشدند. آنگاه امام(ع) سنگ را حركت داد و از زیر آن آبى گوارا جوشيد. راهبى كه در صومعه ای مى زيست به یاران حضرت گفت: این چشمه «راحوما» نام دارد و هفتاد پیامبر و هفتاد جانشین پیامبر از آن نوشیده اند. من از سالی كه در اين صومعه هستم آنرا ندیده ام و كسى نمى تواند آن را پیدا کند مگر پيامبر يا جانشين پيامبر باشد. او با دیدن این معجزه مسلمان شد.

سعی صفا و مروه یادآور فداکاری ابراهیم(ع) و امید و تلاش همسرش می باشد؛ ابراهیم بخاطر فرمان خدا همسر و فرزندش را در بیابان سوزان و بدون آب تنها گذاشت و هاجر هم به امید سرابى هفت مرتبه بین کوه صفا و مروه را پیمود، خدا هم از راهى که تصور نمى کرد او را سیراب نمود. به همین دلیل، خداوند بر هر فردى از زائران خانه اش واجب کرده که کبر و غرور را کنار گذاشته و هفت مرتبه بین این دو کوه را بپیماید و با تجدید آن خاطره، از آن درس فداکاری و امید و تلاش را بیاموزد.

خداوند در بیان ناتوانی انسان در لحظه مرگ می فرماید: «پس چرا هنگامى که جان به گلوگاه مى رسد، توانائى بازگرداندن آن را ندارید؟ و کارى از دستتان ساخته نیست». در حقیقت هدف از این آیات، بیان قدرت خداوند بر مسأله مرگ و حیات است، تا از آن پلى به مسأله معاد زده شود، و انتخاب لحظه احتضار و مرگ در اینجا، به خاطر ظهور و ضعف و ناتوانى کامل انسان، در این هنگام است.

این ابرهاى متراکم که بالاى سر ما در گردشند و میلیاردها تن آب را بر خلاف قانون جاذبه در میان زمین و آسمان، معلق نگاه داشته، و آنها را از هر نقطه به نقطه دیگر مى برند، بى آن که کمترین خطرى ایجاد کنند، خود نشانه اى از عظمت خداوند هستند.

آیه نخست در صلح حدیبیه در سال ششم هجرت نازل شده است، آنجا که پیامبر(ص) به على(ع) فرمود در صلح نامه بنویس: بسم اللّه الرحمن الرحیم...، و مشرکان گفتند: ما رحمان را نمى شناسیم. آیه دوم در پاسخ به مشرکان نازل شد که به پیامبر(ص) گفتند: اگر دوست دارى از تو پیروى کنیم این کوه ها را به وسیله قرآنت عقب بران و زمین را بشکاف و چشمه ها و نهرهائى در اینجا پدید آور، مردگان ما را زنده کن تا از او سؤال کنیم... .

به واسطه کروى بودن زمین، هنگام غروب آفتاب در دریا چنین به نظر مى رسد که خورشید آهسته آهسته در دریا فرو مى رود. از این جهت قرآن مشاهدات ذوالقرنین در ساحل دریا را این طور توصیف مى کند: «چنین احساس کرد که خورشید در آب تیره اى فرو مى رود». و تعبیر«عین حمئه» بر دریا بخاطر گل آلود بودن رودها یا تیره بودن آب دریا هنگام غروب و یا کبودی آب دریاهای عمیق می باشد.