سيّد قطب در اين باره مى‌نويسد: «هيچ ضرورتى براى تطبيق نصوص دينى بر يافته‌هاى علمى نيست؛ زيرا دانش ما به هستى احاطه ندارد تا قاطعانه بگوييم كه اين كشف علمى، همان است كه قرآن مى‌گويد. پس به هيچ روى صحيح نيست كه ميان كشفيات علم و آموزه‌هاى قرآنى تطبيق دهيم؛ مگر روزى فرا رسد كه انسان به طور قطعى بر اسرار هستى احاطه يابد، و آن روز چه دور است!»...

مطابق برخى ادله، حكومت حضرت مهدى(عج) بر كل كره زمين است؛ زيرا هدف از خلقت، رسيدن كل بشر به عبوديت كامل است. مطابق برخى روايات، حضرت(عج) تمام زمين را پر از عدل و داد خواهد كرد و تمام مناطق روي كره زمين را فتح خواهد كرد و همه مردم روى زمين موحّد شده و زمين آباد خواهد شد. در بعضی از روايات نيز حكومت مهدى(عج) از نظر گستردگى، تشبيه به حكومت ذوالقرنين شده است.

مورخان درباره تاریخ زندگانی و خصلتهای کورش، اختلاف نظرهای فراوانی دارند. از آنجا که زندگی کورش از جنبه فتوحاتش، شباهت زیادی با ذوالقرنین دارد، این فرضیه قوت گرفته، که او همان ذوالقرنین است و ذوالقرنین پیامبر بوده است، پس کورش پیامبر بود. امّا این یک «احتمال» است که کوروش همان ذوالقرنین باشد، از طرفی آیات قرآن صراحتی بر پیامبری ذوالقرنین ندارند و روایات اسلامی پیامبری ذوالقرنین را نفی می کنند.

در قرآن کریم آیاتی داریم که با واژه «يسئلونك» شروع شده است و سؤالاتی که مردم از پیامبر(ص) می پرسیدند را نقل می کند، که شامل 12 موضوع از جمله: هلال ماه، انفاق، ماههاى حرام، شراب، قمار، يتيمان و كودكان بى سرپرست، عادت ماهانه زنان، قيامت و زمان برپايى آن، روح، جبال و كوهها و ذوالقرنين و ... می باشد.

داستان «ذوالقرنین» داراى نكات آموزنده بسياري است؛ مثلا: هيچ كارى در جهان بدون توسل به اسباب امكان ندارد، لذا خدا براى پيشرفت ذوالقرنين اسباب پيروزى را به او داد و او نيز به خوبى استفاده كرد. دیگر این که، هيچ حكومتى بدون تشويق خادمان و مجازات خطاكاران به پيروزى نمي رسد. ديگر اینکه حكومت نمى تواند نسبت به تفاوت و تنوّع زندگى مردم و شرايط مختلف آنها بى اعتنا باشد و اینکه امنيّت، نخستين و مهمترين شرط يك زندگى سالم اجتماعى است و ...

درباره اينكه ذوالقرنين» كيست؟ ميان مفسران اختلاف است. اما مهمترين اقوال اين سه قول است. 1. اسكندر مقدوني بود. 2. يكي از پادشاهان يمن بود. 3. كورش كبير بود. وجه نامگذاري به «ذوالقرنين» يا به خاطر رسيدن به شرق و غرب عالم يا زندگي يا حكومت در دو قرن يا برآمدگي مخصوص در دو طرف سر او بوده است. دو نظر اول مدرك محكمي ندارند و بهترين نظريه قول سوم است؛ چراكه قرآن از صفات ممتاز ذوالقرنين تعريف كرده و اسباب پيروزي‌ها را در اختيار او گذاشته و سازنده يكى از مهمترين سدها بوده و متون تاريخي، اين اوصاف اخلاقي را براي كورش تاييد كرده است.

درباره ذوالقرنین نظریات مختلفی بیان شده، برخی «اسکندر مقدونى» و برخی یکى از پادشاهان «یمن» را ذوالقرنین دانسته اند و برخی آن را بر «کورش کبیر» تطبیق داده اند و قرائنی برای این نظریه ذکر کرده اند که بیشتر از دو نظر قبل با اوصافی که در قرآن آمده مطابقت دارد.

برخی سدّ ذوالقرنین را با دیوار معروف چین منطبق می دانند، برخی هم می گویند «سدّ مأرب» در سرزمین «یمن» مى باشد. ولى طبق گواهى دانشمندان در سرزمین «قفقاز» میان دریاى خزر و دریاى سیاه، سلسله کوه هائى است همچون یک دیوار که شمال را از جنوب جدا مى کند، تنها تنگه اى که در میان این کوه هاى دیوار مانند وجود دارد تنگه «داریال» معروف است و در همانجا تاکنون دیوار آهنین باستانى به چشم مى خورد و به همین جهت، بسیارى معتقدند: سدّ ذو القرنین همین سدّ است.

از منابع «علم» امامان معصوم(ع) ارتباط آنها با «فرشتگان الهی» است. البته نه به اين معنى كه آنها در زمره انبياء و پيامبران بودند؛ چرا كه مى دانيم پيامبر اسلام(ص) آخرين پيامبر الهى بود و با وفات او وحى الهى پايان يافت؛ بلكه آنان همچون خضر(ع) و ذوالقرنين(ع) و مريم(س) بودند كه مطابق ظاهر آيات قرآن با فرشتگان الهى ارتباط داشتند و حقايقى از عالم غيب به قلب آنها الهام مى شد.

مورخان درباره تاریخ زندگانی و خصلتهای اخلاقی کورش کبیر، اختلاف نظرهای فراوانی دارند. امّا از آنجا که زندگی کورش از نظر تاریخی، به ویژه در فتوحاتش، شباهت زیادی با فردی به نام «ذوالقرنین» دارد، این «فرضیه» قوّت گرفته، که او همان ذوالقرنین است که فردی صالح و خداپرست بود و حکومتی وسیع تشکیل داد. بر این اساس، صحت انتساب کتیبه موجود به کورش - که مطالب شرک آلود دارد - زیر سوال می رود.