امام صادق(ع) به مردي كه از راه دزدی انفاق می كرد، فرمودند: «مادرت به عزايت بنشيند! تو جاهل به كتاب خدايى! نشنيده اى كه قرآن مى فرمايد: خدا، تنها از پرهيزكاران مى پذيرد! سپس افزودند: دو نان و دو انار دزديدى، چهار گناه كردى، چون بدون اجازه صاحبش به ديگرى دادى، چهار گناه ديگر نيز به آن اضافه شد». او جوابى نداشت، ناچار سكوت كرد.
🔹 در اسلام شاد کردن و رفع گرفتاری از دیگران، علاوه بر اینکه در برخی موارد واجب است (از جمله خمس، زکات، صدقات واجب و …)، به طور مطلق مستحب بوده و عبادت محسوب می شود.
🔹 در روایات نیز به این مسأله اشاره شده است؛ به عنوان مثال در روایتی اساس دین محبت دانسته شده است و در روایت دیگری شاد کردن دل مؤمن از بهترین مصادیق نیایش الهی شمرده شده است. همچنین سفارش شده بدی را با خوبی پاسخ دهیم.
🔹 اما این مساله نباید ما را از سایر روشهای پرستش الهی بازدارد چرا که هر کدام جایگاه خاص خودش را دارد.
کسى که سوره قصص را بخواند، به تعداد هر یک از کسانى که موسى(ع) را تصدیق یا تکذیب کردند، ده حسنه به او داده خواهد شد و فرشتگان آسمان و زمین، روز قیامت گواهى بر صدق او مى دهد. و کسى که سوره قصص و نمل و شعراء را در شب جمعه بخواند از دوستان خدا و در جوار او و در کنف حمایت او قرار خواهد گرفت و در دنیا هرگز فقر و ناامنى و ناراحتى شدید پیدا نخواهد کرد و در آخرت خداوند آن قدر از مواهب خود به او مى بخشد که راضى گردد و بلكه فراى رضايتش به او ارزانى شود و خداوند صد حورى را به همسرى او درآورد.
در فضیلت این سوره در احادیث آمده: هرکس، سوره«عنکبوت» را بخواند، به تعداد تمام مؤمنان و منافقان، ده حسنه براى او نوشته مى شود. همچنین امام صادق(ع)، سوگند یاد کرده که هرکس سوره«عنکبوت» و«روم» را در شب بیست و سوم ماه رمضان تلاوت نماید، اهل بهشت است.
«حسنه» در این آيه مفهوم گسترده اى دارد كه همه حسنات را دربر مى گيرد؛ ولى در بعضى از روايات، محّبت اهل بيت پيامبر(ص) به عنوان مهمترين مصداق حسنه معرفى شده است و نشان مى دهد كه اين محّبت از بهترين وسايل امنيّت در يوم المعاد است.
عبارت «اصطناع معروف» یعنی «قرض الحسنه» که يكى از مهمترين كارهاى عاطفى در جامعه بشرى است و در روایات اسلامی از صدقه هم برتر و مهم تر شمرده شده است؛ به همين جهت در روايتى وارد شده است كه صدقه 10 حسنه و ثواب دارد و قرض الحسنه 18 ثواب دارد. زیرا قرض الحسنه نخست نياز نيازمندى را برطرف مى كند، از سوی دیگر آبروى افراد نيازمند را نیز حفظ مى كند، بنابراين هم رفع نياز مى كند و هم حفظ آبرو.
هر کس سوره بروج را بخواند، خداوند به تعداد تمام کسانى که در نماز جمعه اجتماع مى کنند، و تمام کسانى که روز عرفه [در عرفات] جمع مى شوند، ده حسنه به او مى دهد، و تلاوت آن انسان را از ترس ها و شدائد رهائى مى بخشد.
هر کس سوره طارق را تلاوت کند، خداوند به تعداد هر ستاره اى که در آسمان وجود دارد ده حسنه به او مى بخشد وهر کس در نماز فریضه آن را تلاوت کند، در قیامت نزد خداوند مقام و منزلت عظیمى خواهد داشت، و از دوستان پیامبران و یاران آنها در بهشت خواهد بود.
هر کس سوره اعلى را بخواند، خداوند به عدد هر حرفى که بر ابراهیم(ع) و موسى(ع) و محمّد(ص) نازل کرده، ده حسنه به او عطا مى فرماید؛ و کسى که سوره اعلى را در فرائض یا نوافل خود بخواند، روز قیامت به او گفته مى شود: از هر یک از درهاى بهشت مى خواهى وارد شو، ان شاء اللّه. امام على(ع) این سوره را در نماز می خواند و مى فرمود: اگر مى دانستید چه برکاتى در آن است، هر یک از شما در هر روز ده بار آن را تلاوت مى کردید، و هر کس آن را بخواند گوئى کتب و صحف موسى و ابراهیم(ع) را تلاوت کرده است.
هر کس سوره الضحی را تلاوت کند، از کسانى خواهد بود که خدا از آنها راضى مى شود و شایسته است محمّد(ص) از او شفاعت کند و به عدد هر یتیم و مسکین سؤال کننده، ده حسنه براى او خواهد بود.
قال ابي عبدالله (عليه السلام)
مَنْ نَظَرَ إِلَى الْکَعْبَةِ لَمْ يَزَلْ تُکْتَبُ لَهُ حَسَنَةٌ، وَتُمْحَى عَنْهُ سَيِّئَةٌ، حَتَّى يَنْصَرِفَ بِبَصَرِهِ عَنْهَا.
هرکس به کعبه نگاه کند پيوسته براى او حسنه نوشته و گناهى از او پاک مى شود تا آن که چشم خود را از کعبه بگرداند.
کافى: 4/240/4