امام علی(ع) در مورد زدودن «کینه» از دل ها، می فرماید: «كينه ديگران را از سينه خود دور كن تا بدخواهى تو از سينه ديگران ريشه كن شود». اين مطلب دو دليل دارد: نخست اینکه هرگاه انسان نيت بدى درباره ديگران داشته باشد خواه ناخواه در چهره و افعالش نمايان شده و همين امر سبب مى گردد ديگران در برابر او موضعى مشابه بگيرند. از طرفی رابطه مرموزى در ميان دلها برقرار است، گويى پنهانى با هم سخن گفته و رابطه برقرار مى سازند، و هنگامى كه قلب كسى مملو از بدخواهى است، اين پيام به قلب وی منتقل شده و مقابله به مثل مى كند.

فكر كينه توز و انتقامجو، مانند خون كسى است كه بيمارى قند دارد؛ همانطور كه زيادى قند خون مانع بهبودى زخم بدن مى شود و نمى گذارد بريدگى پوست و عضله التيام پيدا كند، همچنين حسّ كينه و تمايل شديد به انتقام، مانع علاج زخم دل است و نمى گذارد خاطر مجروح درمان گردد. اين قبيل افراد، تا از شخص مورد نظر انتقام نگيرند و عمل او را به دلخواه خود تلافى نكنند، شفاى دل نمى يابند؛ اين گروه، با انديشه ناسالم و فكر بيمار (و روح عليل) كه دارند همواره در معرض درنده خوئى و اعمال ضدّ انسانى هستند و ممكن است در مواقعى براى تَشَفّى خاطر و اقناع تمايل خود به انتقام، به جنايات وحشت زا و خطرناكى دست بزنند.

رسول اکرم(ص) با این که بارها امت خود را به تبعیت از علی(ع) و محبت در حق نزدیکانش توصیه کرده بود، ولى همواره نگران کینه هاى قریش در حقّ على و خاندانش بود و مورخین نیز این نگرانی حضرت رسول را نقل کرده اند. آن دسته از قریش که فقط در ظاهر ایمان آورده بودند اگرچه در زمان حضرت علی مجالی برای عملی کردن توطئه های شان علیه خاندان حضرت رسول نیافتند اما در کمین نشسته بودند که بعد از حضرت علی(ع) انتقام شکست های زمان اسلام را بگیرند.

سخنان یزید بن معاویه پر از موضع گیری هایی است که نشان از کینه و انتقام جویی او از بنی هاشم در حادثه کربلا دارد؛ مثلا هنگام ورود کاروان اسرا شعرهایی کنایه وار درباره تسویه حساب خون های ریخته شده از اقوامش در جنگ های زمان پیامبر(ص) خواند. همچنین هنگام ورود سرهای مبارک به مجلس، با خواندن اشعاری ضمن نفی نبوت و وحی، اعلام کرد حادثه عاشورا، جزای بنی هاشم در مقابل خون هایی است که از بنی امیه در جنگ بدر ریختند.

تاریخ سخنانى را از معاویه ثبت کرده که به صراحت از دشمنى او با رسول خدا(ص) حکایت دارد. از یکی از نزدیکان معاویه نقل شده که وی با اظهار تاسف از فراموشی نام خلفای گذشته و باقی بودن نام حضرت رسول در اذان، اعلام می کند که تصمیم دارد نام و نشان حضرت رسول(ص) را دفن کند. معاویه برای رسیدن به این هدف شیطانی اقداماتی نظیر رواج سبّ حضرت علی(ع)، شهید کردن امام حسن(ع) و حجربن عدی و دیگر دوستداران امام علی(ع) و بسیاری برنامه های دیگر را عملی کرد.

«انتقام» آن است كه شخص به مثل همان ظلمى كه در حقش شده، يا بيشتر را مرتكب شود و ظالم را مؤاخذه نمايد. انتقام اگر از مقابله به مثل در مواردى كه شرع اجازه داده تجاوز كند، خواه كمّاً و خواه كيفاً حرام است. اين حسّ انتقام از نتائج غضب است و هر انتقامى هم جائز نيست، زيرا مقابله غيبت و تهمت و فحش و سخن چينى و امثال اينها جائز نيست.

در روز عاشورا هنگامی که امام(ع) برای آخرین بار در برابر سپاه دشمن به موعظه آن ها پرداخت، آن ها با کمال وقاحت خطاب به امام(ع) گفتند: به خاطر كينه اى كه از پدرت به دل داريم با تو می جنگیم.

اختلاف بنى امیّه با بنى هاشم ریشه در مقامات عالی معنوی بنی هاشم دارد که موجب حسد و بغض بنی امیه می گشت. بنی هاشم از امتیازاتی همچون بعثت رسول خدا از میان آنان، مرتبه بی نظیر علمی، هدایت شدن مردم به وسیله آنها، اصالت خانوادگى و طهارت حَسَب و نَسَب، اسلام آوردن از روی عقیده و فضائل دیگر اخلاقی برخوردار بودند. در مقابل بنی امیه همواره به آلودگی و رسوایی های اخلاقی، شبهه در اصالت نسب، اسلام آوردن از روی ترس و طمع و نیرنگ معروف بودند.
 

یکی از ریشه های ماجرای خونین کربلا انتقامی بود که بنی امیّه می خواست از شکست های خود در زمان رسول خدا(ص) بگیرد. انتقام کشته شدن پدربزرگ، دایی و برادر معاویه که در جنگ بدر کشته شده بودند. معاویه و پدرش اگرچه بعداز قدرت یافتن مسلمانان و فتح مکه به دست آنان ظاهرا اسلام آوردند امّا به شهادت قراین واضح، هرگز اسلام آنان واقعى نبود و امام على(ع) در چند جاى نهج البلاغه به این نکته اشاره دارد.