آنچه از روايات استفاده مى شود این است كه گريستن در مصائب عزيزان ممنوع نيست؛ و فقط جزع و بى تابى و ناشكرى ممنوع است. در حديثى مى خوانيم: «هنگامى كه خبر وفات جعفر بن ابى طالب و زيد بن حارثه [در جنگ موته] به پيغمبر رسيد، هنگامى كه وارد خانه مى شد شديداً براى آنها گريه مى كرد». نبايد فراموش كرد جزع و بى تابى، افزون بر اينكه نوعى ناسپاسى در پيشگاه خداست، آثار بسيار مخربى روى اعصاب انسان دارد و گاه او را تا سرحد جنون پيش مى برد.

«عزاداری» و «سوگواری» که از صفات انسانی است، غذای روح بوده باعث تعدیل احساسات و برانگیختن عواطف بر ضد حکومت های فاسد و ظالم می گردد؛ عزاداری یک مكتب فكرى و عقيدتى و عملى است که مربوط به تمام مظلومان بوده موجب اظهار تنفر از ظالمان می شود. آری برای پیوند با یک مکتب تنها منطق کافی نیست؛ بلکه پیوند عاطفی که عشق و علاقه و محبت می باشد، لازم است.

از شیوه هاى معمول در عزادارى و سوگوارى، اشک ریختن است. در سیره پیامبر(ص) و امامان نیز گریه بر فراق عزیزان دیده می شود. مخصوصا توصیه به گریه بر سیدالشهداء(ع) در روایات فراوانی آمده است، که در واقع حقیقت آن اعلام جنگ و ستیز با ظالمان و ستمگران است.

در روایات آمده است که خندیدن زیاد: 1. موجب حقارت انسان در قيامت مى شود. 2. موجب دل مردگی مى شود. 3. ايمان را محو می کند. 4. اعتماد دوست و همنشين انسان را نسبت به انسان كم می کند. 5. هيبت و وقار انسان را از بین می برد. 6. موجب گريه در قيامت می شود.

اولا: گریه و عزاداری نیز با خواست الهی در فطرت بشر نهاده شده است؛ لذا گریه و عزاداری با دستور به صبر و پذیرش قضا و قدر الهی منافاتی ندارد.
ثانیا: اگر گریه و عزاداری برای عزیزان با پذیرش قضا و قدر منافات داشت باید از سوی پیامبر(ص)، اهل بیت(ع)، خلفای راشدین، بزرگان صحابه نهی می شد، اما آنها نه تنها از آن نهی نکرده اند بلکه خود این کار را انجام می دادند.
ثالثا: گریه و عزاداری شیعه انفعالی و احساسات محض نیست تا به معنی اعتراض باشد.
رابعا: گریه خود در پذیرش قضا و قدر الهی نقش مثبت دارد و صبر آفرین است.

خلفای صدر اسلام، صحابه و اهل مکه و مدینه در وفات پیامبر(ص) و همچنین در مرگ سایر عزیزان و خویشاوندان خود، به گریه و عزاداری می پرداختند؛ این موضوع در کتب معتبر اهل سنّت به روشنی پیداست. حتی خلیفه دوم که ظاهرا مردم را از گریه و عزاداری منع می کرد، خود عزاداری داشته و در مرگ عزیزانش گریه می کرد. عایشه، ابوبکر، عثمان، عبدالله بن مسعود و بسیاری از صحابه و تابعین نیز در سوگ عزیزان خود گریه و عزاداری می کردند.

منظور گریستن اهل آسمان ها و زمین و یا گریه خود آسمان و زمین است که به صورت سرخى مخصوصی در آسمان ظاهر مى شود.

امام حسین(ع) در روز عاشورا پس از شهادت یارانش، با اهل حرم خداحافظی کرد و چون صدای گریه آن ها بلند شد، امام(ع) آن ها را آرام کرده و به سوی میدان شتافت.

مطابق روایتی که ثقه الاسلام کلینی نقل می کند، فرشتگان بعد از شهادت حضرت سیدالشهداء(ع) در رثای او گریه کردند. خداوند تمثال مبارك حضرت قائم(عج) را به عنوان منتقم امام حسین(ع) به آنها نشان داد.

برخی معتقدند سرّ تأکید ائمه(ع) نسبت به برپایی مجالس عزای امام حسین(ع)، به خاطر حسن ذاتی گریه است. در حقیقت گریه، فشارهای ناشی از عقده های درونی انسان را کاهش داده و به منزله سوپاپ اطمینان، در شرایط بحرانی موجب تعادل روحی انسان می گردد. باید گفت این تحلیل، یک اشتباه بزرگ است و با توجه به سفارش های بی شمار ائمه(ع) و وعده های ثواب گریه بر آن حضرت، به یقین باید به دنبال هدفی برتر بود.