شمس الدین ابوالمظفر یوسف بن قزاوغلی ابن عبدالله سبط ابی الفرج ابن جوزی (581 ـ 654 ق)- که نوه دختری ابن جوزی مورخ معروف است، یکی از مهم ترین دانشمندان اهل سنت به ویژه حنابله و حنفیّه در زمینه اخلاق و موعظه، تاریخ، رجال، حدیث تفسیر قرآن می باشد. او در بغداد متولد شد و با مهاجرت به دمشق و سکونت در آنجا در همان دیار وفات یافت. کتاب‌ها و نظرات او یکی از منابع مهم و دست اول تراجم نویسان، صحابه شناسان ومورخان اهل سنت و حتی علمای شیعه به شمار می رود.

خلفای صدر اسلام، صحابه و اهل مکه و مدینه در وفات پیامبر(ص) و همچنین در مرگ سایر عزیزان و خویشاوندان خود، به گریه و عزاداری می پرداختند؛ این موضوع در کتب معتبر اهل سنّت به روشنی پیداست. حتی خلیفه دوم که ظاهرا مردم را از گریه و عزاداری منع می کرد، خود عزاداری داشته و در مرگ عزیزانش گریه می کرد. عایشه، ابوبکر، عثمان، عبدالله بن مسعود و بسیاری از صحابه و تابعین نیز در سوگ عزیزان خود گریه و عزاداری می کردند.

نوحه سرایى که به صورت خواندن اشعار سوزناک و پر معنى در مصائب امام حسین(ع) و یارانش مى باشد و سبب تحریک احساسات مسلمین و تبیین حوادث و خاطرات عاشوراست، شیوه اى مرسوم در عزادارى است. این شیوه، ریشه در عصر ائمّه(ع) دارد. ائمه(ع) با تشویق نوحه سرایان و مرثیه خوانان، آنان را به سرودن اشعار و نوحه سرایى و بیان حوادث کربلا و فجایع بنى امیّه ترغیب کرده و پاداش فراوانى را براى چنین اعمالى ذکر مى کردند. امیرمؤمنان(ع) و حضرت زهرا(س) نیز پس از رحلت پیامبر(ص) اشعارى را در رثاى آن حضرت سرودند.

به سر و سینه زدن در عزا و مصیبت بزرگانى همچون امام حسین(ع)، امرى عادى و طبیعى است. درباره کاروان اسرای کربلا نیز آمده که به هنگام بازگشت از شام به مدینه، در کربلا عزاداری کردند و به سر و صورت زدند.

حضرت آیة الله العظمى مکارم شیرازى(مدّ ظلّه)، خطاب به مداحان و هیأت های عزاداری فرمودند: محتوای اشعار باید برگرفته از مدارک معتبر و بیانگر اهداف قیام عاشورا باشد، و از طرح مطالبی که بوی غلو می دهد پرهیز شود و به تقوا و دینداری توصیه گردد. آهنگ مداحان نباید شبیه آهنگ های مجالس لهو و فساد باشد، و سخنرانان و مداحان باید آراسته به اخلاق امام حسین(ع) و یارانش باشند تا سخنانشان تأثیر گذار باشد. بی تردید رعایت این موارد سبب می شود، مجالس سوگواری، خاری در چشم دشمنان و سبب تقویت اسلام گردد.

اولا: گریه و عزاداری نیز با خواست الهی در فطرت بشر نهاده شده است؛ لذا گریه و عزاداری با دستور به صبر و پذیرش قضا و قدر الهی منافاتی ندارد.
ثانیا: اگر گریه و عزاداری برای عزیزان با پذیرش قضا و قدر منافات داشت باید از سوی پیامبر(ص)، اهل بیت(ع)، خلفای راشدین، بزرگان صحابه نهی می شد، اما آنها نه تنها از آن نهی نکرده اند بلکه خود این کار را انجام می دادند.
ثالثا: گریه و عزاداری شیعه انفعالی و احساسات محض نیست تا به معنی اعتراض باشد.
رابعا: گریه خود در پذیرش قضا و قدر الهی نقش مثبت دارد و صبر آفرین است.

برخی معتقدند سرّ تأکید ائمه(ع) نسبت به برپایی مجالس عزای امام حسین(ع)، به خاطر حسن ذاتی گریه است. در حقیقت گریه، فشارهای ناشی از عقده های درونی انسان را کاهش داده و به منزله سوپاپ اطمینان، در شرایط بحرانی موجب تعادل روحی انسان می گردد. باید گفت این تحلیل، یک اشتباه بزرگ است و با توجه به سفارش های بی شمار ائمه(ع) و وعده های ثواب گریه بر آن حضرت، به یقین باید به دنبال هدفی برتر بود.

از شیوه هاى معمول در عزادارى و سوگوارى، اشک ریختن است. در سیره پیامبر(ص) و امامان نیز گریه بر فراق عزیزان دیده می شود. مخصوصا توصیه به گریه بر سیدالشهداء(ع) در روایات فراوانی آمده است، که در واقع حقیقت آن اعلام جنگ و ستیز با ظالمان و ستمگران است.

تباکی یعنی انسان در مواقعی که اشک چشمی ندارد، حالت گریه به خود گرفته، و با حالت حزن و اندوه، در مجالس عزای امام حسین(ع) حاضر شده و با آشنایی با اهداف آن حضرت، از پاداش معنوی آن نیز برخوردار گردد.

پوشیدن لباس مشکی برای عزاى امام حسین(ع) کراهتى ندارد، زیرا تعظیم شعائر الهی است. مرسوم و معمول میان مردم آن است که در غم مرگ عزیزان لباس سیاه بر تن مى کنند و این رنگ لباس را علامت ماتم و عزا مى دانند.