امام حسن(ع)، از چهره‌های برجسته اخلاقی است که رفتار و کردارش روشنگر راه هدایت است. انجام بيست و پنج سفر حج به صورت پیاده از ويژگی های مهم رفتاری اوست. بذل و بخشش در راه خدا، یکی دیگر از ویژگی های اخلاقی آن امام بزرگوار است؛ بطوری كه در طول زندگی خود، سه بار و هر بار نیمی از دارای خود را در راه خدا بخشیده است. ارتباط امام با كوفیانی كه براي حج به حجاز می آمدند، نشانه پذيرش امامت آن حضرت، از سوی آنان است. همچنین پيامبر(ص) در سخنانی ضمن اظهار علاقه به آن حضرت، دیگران را به دوست داشتن ايشان ترغيب می کند.

امام علی(ع) درباره «جود» و «بخشش» می فرماید: «بخشش، حافظ آبروهاست». در واقع برخی به علت حسد یا تنگ نظری، به بهانه های مختلف آبروی افراد را بر باد می دهند، اما عیب جویان و حسودان درباره افرادي که اهل جود و بخشش هستند ساکت و خاموش می شوند.

در نهج البلاغه تأكيد شده كه هدف خداوند از انجام كارها نه كمبود او در قدرت است و نه ترس از حوادث آينده، نه شبيه و نظيرى دارد كه جاى او را بگيرد و نه همتايى كه در برابر او فزون طلبى كند و نه ضدّ و مانعى كه بر سر راه او بنشيند و قصد نابودى او را داشته باشد. آرى هدف آفرينش اين نبوده كه خداوند «سودى» كند؛ بلكه هدف اين بوده است كه بر بندگان «جودى» كند. لذا امام علي(ع) در جواب این سوال می فرماید: «همه اشيا و انسانها مخلوق او هستند و در سايه لطفش پرورش مى يابند و بندگانى خاضع اند».

دو واژه «جود» و «سخاوت» - كه در مقابل «بُخل» قرار دارند - غالباً در يك معنى استعمال مى شوند؛ ولى گاه از بعضى كلمات استفاده مى شود كه «جود» مرحله بالاتر از «سخاوت» است؛ زيرا «جود» بخشش بدون درخواست است كه در عين حال شخص جواد، بخشش خود را كوچك بشمارد. به هر حال اين دو صفت از فضايل مهم اخلاقى هستند و هر اندازه «بُخل» نشانه پستى و حقارت و ضعف ايمان و فقدان شخصيت است، «جود» و «سخاوت» نشانه ايمان و شخصيت والاى انسان هستند.

در روايات اسلامى تعبيرات بسيار والايى درباره «جود» و «سخا» ديده مى شود كه در نوع خود كم نظير است. روايات زير نمونه هايى است كه از ميان احاديث فراوانى گلچين شده است: سخاوت، اخلاق بزرگ الهى است؛ سخاوت ميوه درخت عقل و خرد است؛ سخاوت گناهان را پاك مى كند و دل ها را به سوى سخاوت كننده فرا مى خواند؛ سخاوت عيوب انسان را مي پوشاند و ...

امام علی(ع) با اشاره به تفاوت پاداش الهی نسبت به اعمال بندگان می فرماید: «كسى كه با دستِ كوتاه ببخشد با دست بلند به او بخشيده مى شود»، اشاره به اين كه عطاى بندگان و کارهای نیک آنان هرقدر زياد باشد در مقابل پاداش الهى بسيار كم و كوچك است؛ زیرا خداوند در قرآن می فرماید: «هر كس كار نيكى به جا آورد، ده برابر آن پاداش دارد»، و در آیه دیگر، هفتصد برابر و در آيه ديگرى نويد بخشش هميشگى و جاويدان را به وی مى دهند. درواقع هدف این آیات، ایجاد انگیزه و تشويق بندگان در انجام كار خير است.

در رابطه با جود امام سجاد(ع) روایاتى در کتب اهل سنت ذکر شده، مانند: «هر روز در مدینه اطعام عمومى مى داد و مردم را به خانه خود دعوت مى کرد»، هم چنین به سائل خوش آمد گفته و مى فرمود: «خوشا به حال کسى که توشه مرا به خانه آخرتم حمل مى کند»، مردم را به صدقه پنهانى تشویق کرده و می فرمود: «صدقه پنهانى غضب پروردگار را فرومى نشاند». از سویی جریر بن عبدالحمید روایت کرده، بعد از رحلت حضرت، بر دوش او آثارى را مشاهده کردند، که نشانه بارهایى است که بر روى دوش خود کشیده و شبانه به منازل مستمندان مى برده است.

امام سجاد(ع) مورد احترام و تمجيد متأخرين اهل سنت است. شيخ محمّد ابوزهره مي گويد: «او فقيه و محدّث بود و در قدرت و احاطه بر مسائل فقهى و جوانب و فروعات مسائل، به جدّش على(ع) شباهت داشت»، محمود عقاد مي گويد: «اين جوانِ بيمار در کربلا آنقدر زندگى کرد تا آن که فاتح تمام دل ها شد»، محمّد عبده مي گويد: «على بن الحسين(ع) مردى عابد، زاهد، باوفا، اهل جود و اهل انابه بود و معاصرينش همگى اجماع کرده اند که او عابدترين مردم بود».

در منابع عامّه روایاتی وجود دارد که دلالت بر جود و بخشندگى امام باقر(ع) دارد. ابن صبّاغ مى گويد: «محمد بن على با وجود علم، فضل، رياست و امامت، اهل جود به خاص و عام بود و مشهور به کرم بر همه بود». اسود بن کثير مى گويد: «نزد امام باقر(ع) از فقر و جفاى برادران شکايت نمودم، حضرت  به غلام خود دستور داد تا کيسه اى که در آن هفتصد درهم بود آورد و فرمود: اين را خرج کن و هر گاه تمام کردى مرا خبر ده». صاعد، غلام کميت مى گويد: «روزى بر محمّد بن على وارد شديم، حضرت به ما هزار دينار و يک لباس داد».

در ذیل آيه 274 سوره «بقره» ابن عبّاس مى گويد: على(ع) فقط چهار درهم داشت، آنها را در شب، در روز، آشكارا و پنهاني در راه خدا انفاق كرد؛ پيامبر(ص) فرمود: چه چيز تو را بر اين كار واداشت؟ عرض كرد: به خاطر وعده خدا. پيامبر(ص) فرمود: آگاه باش كه اين وعده درباره تو تحقّق يافت، پس آيه فوق نازل شد. اين حديث را حاكم حسكانى، سيوطى و ... در كتابهاي خود نقل كرده‌اند.