منظور از یاد و ذکر خدا این است که انسان همیشه یقین و توجّه داشته باشد که هیچ موجودی در عالم نمی تواند مستقلّ و جدای از خدای متعال منشأ اثر باشد. قرآن کریم با وجودی كه مؤمنان را به ياد خداوند دستور مي دهد و آن را مایه آرامش دل ها می داند اما آن را در ذكر زباني خلاصه نمي كند، بلکه عمل صالح و تقوا نیز نقش بسزایی دارند. این آرامش محصول عبوديّت محض حقّ تعالى است و مانند ساير ملكات روحى با تمرين و گذشت زمان حاصل مى شود.

فلسفه «زهد» چند چيز است: باعث ترك وابستگى و نفي اسارت در چنگال مال و مقام مادّى مي شود، تجمل و ثروت اندوزی را نفی می کند تا ثروت برای عمران و آبادى و منافع توده مردم مصرف شود، زهد بزرگان دین باعث مى شود كه محرومان گرفتار حقارت نشوند و زندگى خود را در كنار آنها ببينند. ديگر اينكه اجراى عدالت و انجام وظايف اجتماعى بدون زهد ممكن نيست.

در طول تاريخ اسلام ادعاهایی به نام مهدویت پدید آمد. کیسانیه اعتقاد داشتند محمدحنفیه مهدی موعود است و نمرده است (خود حنفیه به این اعتقاد راضی نبود). به گواهی تاریخ، او در سال 80 یا 81 وفات یافت. سپس بعضی از خلفای عباسی برای برای رسیدن به خلافت و بعد از آنها نیز در موارد متعددی اشخاصی ادعای مهدویت نمودند. از این اشخاص، عده ای در صدد اشباع روحیه جاه طلبی و دنیاپرستی و عده ای دیگر به عنوان آلت دست دشمنان اسلام برای ایجاد نفاق و تضعیف قدرت مذهبی جامعه اسلامی چنین ادعاهایی را طرح کردند.

همیشه اضطراب و نگرانى یکى از بزرگترین بلاهاى زندگى انسان ها و آرامش یکى از گمشده هاى مهم بشر بوده است. ولى قرآن، با یک جمله کوتاه و پرمغز، مطمئن ترین و نزدیک ترین راه را نشان داده، و مى گوید: «بدانید که یاد خدا آرام بخش دل هاست». عوامل نگرانى و پریشانى عبارتند از: 1ـ آینده تاریک. 2- گذشته تاریک. 3- ضعف در برابر عوامل طبیعى. 4- احساس پوچى. 5- قدر نشناسى. 6ـ سوء ظن ها و توهّم ها و خیالات پوچ. 7ـ دنیا پرستى. 8ـ وحشت از مرگ. و تمام این عوامل با یاد خدا و ایمان به او از بین می رود.

واژه «حرص» معمولاً بار منفی دارد و غالباً در مواردی به کار می رود که مذموم و نکوهیده است؛ ولی گاه این واژه در مواردی به کار می رود که شایسته ستایش است و آن در جایی است که این صفت در مورد علاقه شدید به کارهای خیر و در طریق وصول به خیر و سعادت باشد که در این صورت نه تنها جزء اخلاق رذیله نیست؛ بلکه فضیلت نیز محسوب می شود، مانند قرآن مجيد که يكى از فضايل پيامبر اسلام(ص) را «حرص» بر هدايت مردم و نجات آنها از گمراهى بر مى‏ شمارد.

«دنیا پرستي» در روایات اسلامی بسیار نکوهش شده و آثار منفی فراوانی برای آن ذکر شده است؛ از جمله اینكه «دنیا پرستي»، سرآغاز فتنه ها و ریشه همه محنت ها و رنج هاست. دین انسان را بر باد می دهد و ایمان و یقین را از او می گیرد. سرچشمه همه گناهان است. خِرَد را فاسد می کند و گوش قلب را از شنیدن سخنان حکمت آمیز ناشنوا می سازد. هم فکر انسان را به خود مشغول می دارد و هم این که آرامش را از بدن ها می گیرد.

قرآن انفاق را سبب وحدت جامعه و تقویت بنیه بیت المال و حکومت دانسته و می فرماید: «اى کسانى که ایمان آورده اید! از آنچه به شما روزى داده ایم انفاق کنید، پیش از آن که روزى فرا رسد که نه خرید و فروش در آن است و نه رابطه دوستى و نه شفاعت». بر اساس این آیه، مال و ثروت دنیا باعث سعادت در آخرت نمی شود، بلکه اموری مثل انفاق، باعث نجات از عذاب و ترک آن باعث بسته شدن درهای نجات می شود، و کافران با ترک انفاق، خود را از این سعادت محروم کرده و هم به اجتماع ستم می کنند و باعث ترویج دنیا پرستی و ظلم می شوند.

روش قرآن و اسلام در مورد استفاده از زینت، روش موزون و معتدلى است که نه جمود دارد و تمایلات زیباپسندى روح انسان را در هم مى کوبد و نه بر اعمال مسرفان و تجمل پرستان و شکم بارگان صحّه مى گذارد، مخصوصاً در جوامعى که افراد محروم و بینوا وجود داشته باشد، که در آنجا حتّى از زینت هاى معتدل نیز نهى مى کند.

یعنی فرشتگان عذاب، آنها را به خاطر تکبری که داشته اند در نهایت ذلت، در حالى که به صورت به روى زمین افتاده اند، کشان کشان به دوزخ مى برند. و یا اینکه وجوه، کنایه از تعلق قلب و توجه آنها به دنیا است. و یا کنایه از این است که نمی دانند به کجا می روند، چنانکه عرب وقتی می گوید: «فُلانٌ مَرَّ عَلى وَجْهِهِ»؛ یعنى او نمى دانست به کجا مى رود.

اگر کسی ادعای نبوت کند و در رفتارش ویژگی هایی مانند تقوا، گذشت، زهد و سابقه رفتارهای نیک اجتماعی داشته باشد به سختی می توان او را تکذیب کرد اما اگر بالعکس دارای خصایصی مانند دنیاپرستی و دلبستگی به قدرت، دروغ، کینه توزی و... باشد نمی توان او را مدعی راستین نبوت دانست. سوابق روشن و نیک حضرت رسول برای مردم جامعه اش مانند امانت داری حتی بعد از نبوت و در حق امانت های دشمنانش، بزرگواری و گذشت ایشان در حوادثی مانند فتح مکه و یا جنگ احد و ... همه و همه نشان از صدق ادعای ایشان برای نبوت دارد.