عوامل متعددي را مي توان به عنوان منشاء غيبت ذکر کرد، از جمله: حسد، خودخواهى، غرور، انحصارطلبى، كينه توزى، جاه طلبى، دنيا پرستى، رياكارى، اظهار پاكى و تقوا، ايجاد سرگرمى، سوء ظن، انتقام جويى، استهزاء و ... در همه اين موارد، انسان ها سعي مي کنند بواسطه غيبت، شخصيت و موقعيت اجتماعى غیبت شونده را درهم بشكند و او را در نظرها خوار و بى مقدار نمایند، و از اين طريق انتقام بگيرند یا خود را برتر و بالاتر معرفی کنند.

امام صادق(ع) به سه عمل به عنوان اعمال كليدي و پر اهميت اشاره كرده مي‌فرمايند: «كسى كه زبانش به راستى گردش كند، اعمال او پاك مى‌شود و كسى كه حُسن نيّت داشته باشد، خدا روزيش را زياد مى‌كند و كسى كه به خانواده‌اش نيكى كند، خدا عمرش را طولانى مى‌كند».

«توکّل» در روایات اسلامی از جایگاه ویژه ای برخوردار است که به نمونه هایی از آن اشاره می شود: كسى كه دوست دارد قوى ‏ترين مردم باشد بر خدا توكّل كند، حقيقت يقين در توكّل است، توانگرى و عزّت پيوسته در حركتند هنگامى كه به محلّ توكّل برسند آنجا را وطن خود انتخاب مى‏ كنند، كسى كه بر خدا توكّل كند مشكلات در برابر او خاضع و اسباب براى او سهل و آسان مى‏ گردد و كسى كه توكّل بر خدا كند شبهات براى او روشن مى‏ شود.

علماى اخلاق براى رسيدن به توكل، راه‏ هايى ارائه كرده‏ اند از جمله: توجه به «توحيد افعالى» و اعتقاد به اين كه همه چيز در اين عالم مستند به ذات پاك خداست و كائنات همه از وجود «ذى جود» او مى ‏باشند. پس از تأمل در اين امور، به حالات گذشته خويش بنگرد و ببيند كه چگونه خداوند عالَم، او را به وسيله نور هستى از ظلمت نيستى خارج ساخته و لباس زيباى وجود كه ريشه همه مواهب است بر قامت او پوشانيده است. ايمان به اين واقعيت‏ ها، انسان را به حقيقت «توكّل» نزديك مى‏ سازد و او را در زمره متوكّلان حقيقى قرار مى ‏دهد.

خداوند در چند جاي قرآن، عجول بودن انسان را به تصویر کشیده است؛ از جمله در سوره «انبیاء» درباره همه انسان ها يا به تعبير ديگر، طبيعت انسان مى فرمايد: «انسان از عجله آفريده شده است [گويى آن قدر عجول است كه ذات او عين عجله شده است] ...». یا در سوره «اسراء» به یکی از پیامدهای سوء «عجله و شتاب» اشاره مى كند: «انسان [بر اثر شتابزدگى] به سراغ بدي ها مى رود، آن گونه كه نيكى ها را مى طلبد و انسان همواره «عجول» بوده است» و ... .

قرآن در سوره «بقره»، ضمن بشارت به «صابران» در برابر آزمايش هاى بزرگ الهى مى فرمايد: «به يقين همه شما را با چيزى از ترس، گرسنگى، زيان مالى و جانى و كمبود ميوه ها، آزمايش مى كنيم و صابران را بشارت ده ...». چه افتخارى از اين بالاتر كه انسان در برابر صبرش، مشمول اين سه عنايت بزرگ الهى گردد: نخست، صلوات و درودى از نوع آنچه بر پيامبر بزرگش فرستاده مى شود، دوم شمول رحمت واسعه الهى، نسبت به او و از همه مهم تر كه عنايت سوم است هدايت پروردگار كه سرچشمه تمام نعمت ها و خوشبختى هاست.

نور که دارای ویژگی هایی مثل زیبایی، سرعت بالا، ظاهرکننده اجسام، پرورش دهنده گیاهان بلکه رمز بقاى همه موجودات زنده، نمایشگر رنگها، سرچشمه انرژی، نابودکننده میکروبها و... می باشد، بهترین تشبیه و تمثیل برای خدا است و اگر نور به معنی چیزى که ذاتش آشکار و ظاهر کننده غیر است، باشد جنبه تشبیه هم نخواهد داشت. و هر موجودی که با نور الهی ارتباط پیدا کند به همان نسبت کسب روشنایی می کند؛ لذا قرآن، آیین اسلام، پیامبران، ایمان، علم و ....همگی نور نامیده شده اند.

شروع نفاق بعد قدرت و گسترش اسلام در«مدينه» بود. دشمنان داخلي بعلت ناتوانايي دراظهار مخالفت، ظاهراً مسلمانان شدند ولى در خفا و به صورت عوامل نفوذى به عداوت خود ادامه مى دادند. منافقان براى هر جامعه و انقلاب موفقي، بعلت نفوذ، روابط و ناشناس بودنشان خطرناکترين دشمن اند؛ لذا اسلام در طول تاريخ خود، بيشترين ضربه را از منافقان خورده، قرآن نيز سخت ترين حملات خود را با معرفي چهره نفاق متوجه منافقان ساخته و هيچ دشمنى را چنين نکوبيده است.

یکى از سرچشمه هاى بت پرستى این است که برخی به زعم خود ذات خدا را منزه از عبادت دانسته، لذا تمثالی از وجودات مقدسی مانند «فرشتگان و جنّ» که اداره کنندگان امور جهان به امر پروردگارند، را می پرستیدند. برخی نیز تمثال انبیاء را برای احترام می ساختند و با گذشت زمان به پرستش آن رو می آوردند. در حجاز هم «عمرو بن لحی» از شام بتی را با خود آورد و بت پرستی رواج یافت.

یکی از اسباب «تکبّر»، «جمال و زیبایی» است. این صفت رذیله بيشتر در برخی از افراد خصوصاً افراد زیبارو و زنان و کسانی که تمایل دارند زیبایی خود را به رخ دیگران بکشند نمود پیدا می کند و باعث مي شود كه دیگران و به ویژه کسانی را که در اندام خود دارای عیب و نقص هستند، مورد تحقیر قرار دهند.