خداوند در قرآن، و در مذمت انسانهای فاقد ایمان، که ناسپاسی درون آنها نهادینه گردیده، به گروهی اشاره مى كند كه به هنگام مصيبت با تمام وجود، خدا را مى خوانند اما همين كه طوفان بلا فرو نشست همه چيز را فراموش كرده و ناسپاسى مى کنند. لذا می فرماید: «هنگامى كه در دريا ناراحتى به شما برسد همه كس را جز خدا فراموش مى كنيد، اما هنگامى كه شما را به خشكى مى رساند روى برمى گردانيد ...» سپس در آیه دیگر می فرماید: «چگونه ناسپاسى کرده و مغرور مى شويد، و آن كس كه مى تواند شما را در دريا غرق كند، می تواند در خشكى نيز شما را در اعماق زمين فرو ببرد».

امام علی(ع) با اشاره به تغییر حالت انسان در هنگام «فقر» و «غنی» می فرماید: «از كسانى مباش كه به هنگام بى نيازى مغرور و به هنگام فقر مأيوس مى گردند»، در واقع اين افراد كم ظرفيت، به هنگام غنی و بى نيازى، غرور تمام وجودشان را پر کرده و ارزش هاى انسانى و بندگى خدا را فراموش می کنند و به هنگام تنگدستى، يأس و نااميدى تمام وجودشان را احاطه مى كند؛ اما مؤمنانِ پرظرفيت اگر تمام دنيا را به آنها بدهند مغرور نشده و اگر بر خاك سياه نیز بنشينند نه از رحمت خدا مأيوس مى گردند و نه سستى در وجودشان راه مى يابد.

از میان آثار زیانبار «غرور» به امور زیر می توان اشاره کرد: غرور حجاب ضخیمی بر عقل و فهم انسان می افکند و او را از درک حقایق باز می دارد، تکامل انسان را متوقف می سازد و مایه انحطاط و عقبگرد او می شود، سبب فساد و تباهی عمل می شود، زیرا در انجام آن دقتی به خرج نمی دهد و همین امر کار او را خراب می کند، غالباً سبب ندامت و پشیمانی می شود، چرا که انسان نمی تواند ارزیابی صحیحی از خود و دیگران داشته باشد و همین امر او را به ندامت و پشیمانی می کشاند.

خداوند در چند جاي قرآن، عجول بودن انسان را به تصویر کشیده است؛ از جمله در سوره «انبیاء» درباره همه انسان ها يا به تعبير ديگر، طبيعت انسان مى فرمايد: «انسان از عجله آفريده شده است [گويى آن قدر عجول است كه ذات او عين عجله شده است] ...». یا در سوره «اسراء» به یکی از پیامدهای سوء «عجله و شتاب» اشاره مى كند: «انسان [بر اثر شتابزدگى] به سراغ بدي ها مى رود، آن گونه كه نيكى ها را مى طلبد و انسان همواره «عجول» بوده است» و ... .

از نظر امام صادق(ع) كليد عاقبت به خيريِ انسان در بزرگ شمردن حق خداوند است؛ يعني نعمت‌هاى خدا را در معصيت او استفاده نكند و اگر گناه كرد و خدا او را عذاب نكرد به حلم خدا مغرور نشود و گرامى بدارد هر كس را كه از ما اهل بيت(ع) سخن مى‌گويد و موّدت آنها را پذيرفته باشد.

امام علی(ع) درباره حاملان علم، با اشاره به سینه مبارکش می فرماید: «در اينجا علم فراوانى است، اى كاش افراد لايقى براى آن مى يافتم». به فرموده امام(ع) چهار گروه، شايسته حمل اين علوم نيستند. كسى كه زود درك مى كند؛ ولى قابل اعتماد نيست، كسي كه دين را وسيله دنيا قرار داده و از نعمت خدا بر ضد بندگان استفاده مى كند، كسى كه بصيرت به علم و شبهات ندارد و با نخستين شبهه، شك در دل او پيدا مى شود، كسى كه حريص به مال است». در واقع اين علوم با مرگ حاملانش مى ميرد، زيرا اين گروهِ ها شايستگی های لازم را ندارند.

«غرور» از جمله رذايل اخلاقى است كه هم در ميان علماى اخلاق معروف و مشهور است و هم در ميان توده‏ هاى مردم. «غرور» دارای آثار سوء فراوانی از جمله از خود بیگانگی، فراموش کردن موقعیت فردی و اجتماعی، غوطه ور شدن در جهل و بی خبری و دور شدن از خدا و نزديك شدن به شيطان است. در واقع غرور بعنوان یکی از عوامل اصلی رانده شدن شیطان از درگاه خدا و یکی از علل نافرمانی بسیاری از اقوام پیشین در برابر دعوت انبیاء مطرح بوده است.

خداوند در قرآن با اشاره به غرور برخی افراد کم ظرفیت می فرماید: «امّا انسان هنگامى كه خداوند او را به عنوان امتحان اكرام مى ‏كند و نعمت مى‏ بخشد مغرور مى‏ شود و مى‏ گويد پروردگارم مرا گرامى داشته است!». تأكيد قرآن بر اين است كه سخنِ انسان نه تنها از روی شکرگذاری و سپاس پروردگار نبوده؛ بلکه ناشی از غرور و نخوت اوست و به همين دليل نه تنها اثر مطلوب و سازنده‏ اى بر آن مترتّب نمى‏ شود؛ بلكه سرچشمه سركشى و طغيان او نیز مى‏ گردد.

در روایات اسلامی براي «غرور» آثار سویی بيان شده از جمله اين كه مستی آن از مستی شراب طولانی تر است، انسان را در انبوهی از خیالات گرفتار می سازد، اسباب نجات را از او قطع می کند، یکی از موانع پندپذیری انسان است و حجابي ميان انسان و موعظه به وجود مي آورد.

از دیدگاه بزرگان اخلاق، اسباب غرور و خودبینی بسیار زیاد است و مغروران از گروه های مختلفی هستند از جمله: مغروران به علم و دانش، مغروران به لطف و کرم خداوند و مغروران به اعمال صالح. افراد کم ظرفیت همین که به یکی از این امور نایل شوند فراموش می کنند كه اينها عاريتى است و هميشه در معرض زوال و نابودى قرار دارد. اين فراموشى سبب خودبينى و غرور آنها مى‏ شود و اين غرور آنها را از خدا دور و به شيطان نزديك و به انواع گناهان آلوده مى‏ سازد.