آیین رحمت - معارف اسلامی و پاسخ به شبهات کلامی

نور که دارای ویژگی هایی مثل زیبایی، سرعت بالا، ظاهرکننده اجسام، پرورش دهنده گیاهان بلکه رمز بقاى همه موجودات زنده، نمایشگر رنگها، سرچشمه انرژی، نابودکننده میکروبها و... می باشد، بهترین تشبیه و تمثیل برای خدا است و اگر نور به معنی چیزى که ذاتش آشکار و ظاهر کننده غیر است، باشد جنبه تشبیه هم نخواهد داشت. و هر موجودی که با نور الهی ارتباط پیدا کند به همان نسبت کسب روشنایی می کند؛ لذا قرآن، آیین اسلام، پیامبران، ایمان، علم و ....همگی نور نامیده شده اند.

با مطالعه اجمالى روشن مى شود «نور» داراى ویژگى هاى زیر است:
1 ـ نور زیباترین و لطیف ترین موجودات در جهان ماده است و سرچشمه همه زیبائى ها و لطافت ها است!
2 ـ نور بالاترین سرعت را طبق آنچه در میان دانشمندان معروف است در جهان ماده دارد، نور با سرعت سیصد هزار کیلومتر در ثانیه مى تواند کره زمین را در یک چشم بر هم زدن (کمتر از یک ثانیه) هفت بار دور بزند، به همین دلیل مسافت هاى فوق العاده عظیم و سرسام آور نجومى را فقط با سرعت سیر نور مى سنجند و واحد سنجش در آنها سال نورى است، یعنى مسافتى را که نور در یکسال با آن سرعت سرسام آورش، مى پیماید.
3 ـ نور وسیله تبیین اجسام و مشاهده موجودات مختلف این جهان است، و بدون آن، چیزى را نمى توان دید، بنابراین هم «ظاهر» است و هم «مُظهِر» (ظاهر کننده غیر).
4 ـ نور آفتاب که مهمترین نور در دنیاى ما است پرورش دهنده گل ها و گیاهان بلکه رمز بقاى همه موجودات زنده است و ممکن نیست موجودى بدون استفاده از نور (به طور مستقیم یا غیر مستقیم) زنده بماند.
5 ـ امروز ثابت شده تمام رنگ هائى را که ما مى بینیم نتیجه تابش نور آفتاب یا نورهاى مشابه آن است و گر نه، موجودات در تاریکى مطلق رنگى ندارند!.
6 ـ تمام انرژى هاى موجود در محیط ما (به جز انرژى اتمى) همه، از نور آفتاب سرچشمه مى گیرد، حرکت بادها، ریزش باران، حرکت نهرها، سیل ها و آبشارها و بالاخره حرکت همه موجودات زنده با کمى دقت به نور آفتاب منتهى مى شود.
سرچشمه گرما و حرارت و آنچه بستر موجودات را گرم نگه مى دارد همان نور آفتاب است حتى گرمى آتش که از چوب درختان و یا ذغال سنگ و یا نفت و مشتقات آن به دست مى آید، نیز از گرمى آفتاب است؛ چرا که همه اینها طبق تحقیقات علمى به گیاهان و حیواناتى باز مى گردند که حرارت را از خورشید گرفته و در خود ذخیره کرده اند، بنابراین حرکت موتورها نیز از برکت آن است.
7 ـ نور آفتاب نابود کننده انواع میکرب ها و موجودات موذى است و اگر تابش اشعه این نور پر برکت نبود، کره زمین، تبدیل به بیمارستان بزرگى مى شد که همه ساکنانش با مرگ دست به گریبان بودند!.
خلاصه، هر چه در این پدیده عجیب عالم خلقت (نور)، بیشتر مى نگریم و دقیق تر مى شویم آثار گران بها و برکات عظیم آن آشکارتر مى شود.
حال با در نظر گرفتن این مقدمه، اگر بخواهیم براى ذات پاک خدا تشبیه و تمثیلى از موجودات حسى این جهان انتخاب کنیم (گر چه مقام با عظمت او از هر شبیه و نظیر برتر است) آیا جز از واژه «نور» مى توان استفاده کرد؟!
همان خدائى که پدید آورنده تمام جهان هستى است، روشنى بخش عالم آفرینش است، همه موجودات زنده به برکت فرمان او زنده اند، و همه مخلوقات بر سر خوان نعمت او هستند که اگر لحظه اى چشم لطف خود را از آنها باز گیرد، همگى در ظلمت فنا و نیستى فرو مى روند.
و جالب این که: هر موجودى به هر نسبت با او ارتباط دارد، به همان اندازه نورانیت و روشنائى کسب مى کند:
قرآن نور است چون کلام اوست.
آئین اسلام نور است چون آئین او است.
پیامبران نورند چون فرستادگان اویند.
امامان معصوم انوار الهى هستند چون حافظان آئین او بعد از پیامبرانند.
ایمان نور است چون رمز پیوند با او است.
علم نور است چون سبب آشنائى با او است.
بنابراین، «اللّهُ نُورُ السَّمواتِ وَ الأَرْض». (1)
بلکه اگر نور را به معنى وسیع کلمه به کار بریم یعنى «هر چیزى که ذاتش ظاهر و آشکار باشد و ظاهر کننده غیر» در این صورت به کار بردن کلمه «نور» در ذات پاک او جنبه تشبیه هم نخواهد داشت؛ چرا که چیزى در عالم خلقت از او آشکارتر نیست، و تمام آنچه غیر او است از برکت وجود او آشکار است.
در کتاب «توحید» از امام على بن موسى الرضا(علیه السلام) چنین آمده: از آن حضرت تفسیر آیه «اللّهُ نُورُ السَّمواتِ وَ الأَرْض» را خواستند فرمود: «هاد لاَِهْلِ السَّمواتِ وَ هاد لاَِهْلِ الأَرْضِ»؛ (او هدایت کننده اهل آسمان ها و هدایت کننده اهل زمین است). (2)
در حقیقت این یکى از خواص نور الهى است، اما مسلماً منحصر به آن نمى باشد، و به این ترتیب، تمام تفسیرهائى را که در زمینه این آیه گفته اند، مى توان در آنچه ذکر کردیم جمع نمود که هر کدام اشاره به یکى از ابعاد این نور بى نظیر و این روشنائى بى مانند است.
و به این ترتیب، همه انوار هستى از نور او مایه مى گیرد، و به نور ذات پاک او منتهى مى شود. (3)