اهميت صدق و راستی در روايات اسلامى بيش از آن است كه در سخن بگنجد. ما از باب نمونه به دو مورد از آنها اشاره می کنیم: رسول اکرم(ص) می فرمایند: «اگر مى خواهيد کسی را امتحان كنيد به کثرت عبادتهایش ننگرید، بلکه او را به راستگويى و اداى امانت آزمايش كنيد». امام صادق(ع) دلیل رسیدن امام على(ع) به آن مقام والا نزد پيامبر(ص) را صداقت و امانت داری ایشان بیان فرموده اند. خلاصه اینکه صداقت و درست کاری سیره همه انبیاء و اولیاء الهی بوده و کلید نیکی و سعادت است.

قرآن در آيه 119 سوره «مائده» بیان می فرماید که «راستى و درستکاری صادقان در دنيا، موجب نجات آنها در روز قيامت مى شود؛ و پاداش آنها بهشت، خشنودی خداوند، رضایت آنها از خداوند و رستگاری بزرگ است». در سوره «احزاب» نیز بعد از اسلام، ايمان و اطاعت فرمان خدا، صدق را سبب مغفرت معرفی می کند. پيامبر(ص) مي فرمايند: «ايمان هيچ كس درست نمى شود تا قلبش درست شود، و قلب هيچ كس درست نمى شود تا زبانش به درستى گرايد». اين آيات و روايات نشان دهنده بخشی از جايگاه و اهمیت اين فضيلت اخلاقى است.

امام صادق(ع) به سه عمل به عنوان اعمال كليدي و پر اهميت اشاره كرده مي‌فرمايند: «كسى كه زبانش به راستى گردش كند، اعمال او پاك مى‌شود و كسى كه حُسن نيّت داشته باشد، خدا روزيش را زياد مى‌كند و كسى كه به خانواده‌اش نيكى كند، خدا عمرش را طولانى مى‌كند».

از منظر «عقل» برپا كننده عدل جهانى بايد داراى شرايط و صفاتى باشد تا بتواند وظيفه خطير خود را انجام دهد كه راستگويي در دعوت، داشتن نقشه اى صحيح و جامع، نداشتن هيچ گونه نقطه ضعف، برخورداري از مقام عصمت، تأييد شدن از ناحيه خداوند و داشتن يارانى فداكار از آن جمله اند.

از منظر معصومین(ع)، امانت داری و راستگویی دو اصل مهم در آموزه های دینی هستند، به فرموده امام صادق(ع): «خداوند پيامبرى را مبعوث نكرد؛ مگر اينكه راست گويى و اداى امانت، جزء برنامه هاى اصلى او بود». هم چنین پیامبر(ص) می فرماید: «نگاه به فزونى نماز، روزه و عبادات مردم نكنيد؛ بلكه به راستگويى و اداى امانت آنها نگاه كنيد»؛ زیرا اعتماد مهم ترين سرمايه جامعه اسلامى است و بر اثر خيانت و دروغ، كاخِ باشكوه اعتماد فرو ریخته و جامعه انسانى به بيابانی وحشتناك تبدیل می شود.

امانت و صداقت از بارزترين نشانه هاي شخصيت انسانی است. این دو صفت در کلام پيشوايان اسلام با عنوان «صدق الحديث» و «اداء الامانة» ذکر شده است. معصومین(ع) از امانت و صداقت به عنوان دو ابزار، برای شناسایی باطن اشخاص نام می برند. پيامبر(ص) می فرمایند: «كسى كه امانت را رعايت نمى كند ايمان ندارد». امام صادق(ع) می فرمايند: «خداوند هيچ پيامبرى را مبعوث نكرد، مگر اين كه راست گويى و اداء امانت جزء تعليمات او بود». اين تعابير راستى و امانت داری را به عنوان دو ركن اساسى دين معرفی می کنند.

منظور از «صادقین» کسانى مى باشند که در میدان حمایت از آئین خدا، و جهاد و ایستادگى در برابر مشکلات و بذل جان و مال، صداقت و راستگوئى خود را به اثبات رسانده اند و منظور از «سؤال کردن از صدق صادقین» که درقرآن آورده شده، این است که آیا در اعمال خود، اخلاص نیت و صدق ادعاى خویش را به ثبوت مى رسانند یا نه؟
درباره نحوه تحقق این سوال دو احتمال می باشد: 1- در قیامت در دادگاه عدل پروردگار است. 2- و یا اینکه این سؤال جنبه سؤال عملى دارد، و در دنیا صورت می گیرد.
 

اسلام درباره دو مساله امانتداری و راستگویی اهمیت بسیار ویژه ای قائل است به نحوی که این توصیفات را درباره شان دارد: راستگویی نماد بارز ایمان، گرفتار شدن به بسیاری گناهان از درب دروغگویی، منجر شدن دروغگویی به نفاق، ناسازگاری ایمان و دروغ، از بین رفتن سرمایه اجتماعی اعتماد و اطمینان به وسیله دروغ و... .