تعارض احادیث «دوازده خلیفه» با روایت «الخلافه بعدی ثلاثون عاماً»

چگونه می توان بین احادیث «دوازده خلیفه» با روایتی از پیامبر(صلی الله علیه واله) که فرمودند: «خلافت پس از من سى سال خواهد بود ..» جمع كرد؟

بين احادیث «دوازده خلیفه» با روايت «الخلافه بعدی ثلاثون عاماً» نمي توان جمع كرد؛ چون اوصافى كه براى دوازده خليفه ذكر شده دلالت بر آمدن دوازده امام معصوم دارد، ولى در روايت «الخلافه ...»، اشاره اي به آمدن تعداد خليفه ها بعد از پيامبر(ص) نشده است؛ مضافاً به اينكه این روایت غير معتبر و غير مشهور است.

دلالت احادیث «دوازده خلیفه» بر وجود مهدی(عج)

چگونه می توان برای اثبات وجود امام زمان(عجل الله تعالی فرجه) به احادیث «دوازده خلیفه» استدلال نمود؟

با احاديث «دوازده خليفه» وجود امام زمان(عج) ثابت مي شود؛ زیرا اولاً: در بسيارى از روايات كلمه «بعدى» بكار رفته است كه ظهور در اتصال و پياپى آمدن دوازده امام بلافاصله بعد از رسول خدا(ص) دارد. ثانياً: مطابق حديث صحيح مسلم و ديگران، اين دوازده نفر كسانى هستند كه قيام و قوام دين به آنها بستگى دارد و نيز اسلام به وجود آنها عزيز است. حال اگر دين پابرجا و عزيز است به وجود اين دوازده امام است كه يكى از آنها باقى مانده و حافظ دين و شريعت است.

مكان بیان احادیث «دوازده خلیفه» توسط پیامبر(ص)

پیامبر اکرم(صلی الله علیه واله وسلم) احادیث «دوازده خلیفه» را در چه مکانی برای مردم بیان فرموده اند؟

به احتمال قوى پيامبر(ص) در مكان هاى مختلف به اين احاديث اشاره كرده است؛ ولى آنچه مسلم است اينكه اين احاديث در حجة الوادع يا بعد از پايان گرفتن آن ايراد شده است. حجة الوداعى كه در آن پيامبر(ص) خبر از نزديك شدن وفات خود داده است. نتيجه اينكه پيامبر(ص) وصيت به اوصياى معصوم بعد از خود نموده است.

عدم بيان اسامی «دوازده خلیفه» از پيامبر(ص)؟!

چرا در احادیث «دوازده خلیفه»، پیامبر(صلی الله علیه و اله) اسامی آنها را بیان نفرموده اند؟

علت اين كه در احادیث «دوازده خلیفه» از اسامی آنها سؤال نشده و پیامبر(ص) اسامی آنها را بیان نفرموده اند، احتمال دارد دست مخالفين اهل بيت(ع) بر اين احاديث دراز شده و نگذاشته است كه اسامى آنها به طور صريح به گوش مردم برسد، گرچه با جمع بين اين احاديث و «احاديث غدير» و «ثقلين» مى توان پى برد كه اين دوازده خليفه از اهل بيت پيامبرند که اولين آنها على بن ابى طالب(ع) است؛ البته مطابق برخی نقلها اسامى آنها از ناحيه پيامبر(ص) ذكر شده است.

ذکر نام «ابوبکر» و «عمر» در حدیث «دوازده خلیفه»؟!

چه دلایلی مبنی بر جعلی بودن ذکر نام «ابوبکر» و «عمر» در حدیث «دوازده خلیفه» که از زبان پیامبر(صلی الله علیه واله) بیان شده وجود دارد؟

در روايتي از اهل سنت، نام ابوبكر و عمر جزو دوازده خليفه پيامبر(ص) آمده است. در پاسخ می گویيم: در سند این حديث، عبدالله بن صالح آمده كه دروغگو و غیر ثقه است و همچنین ليث بن سعد که او نيز مورد اعتماد منصور عباسى بوده و سعى فراوان در تضعيف ولایت اهل بيت(ع) داشته است. ضمن اینکه در اين حديث از خلفاى سه گانه تعریف و تمجید های غیر واقعی شده است. لذا با مراجعه به روايات ديگر پى مى بريم كه آن دوازده نفر از ذريه پيامبر(ص) هستند.

تواتر احادیث «دوازده خلیفه»

آیا شیعه احادیث «دوازده خلیفه» را متواتر می داند و یا آنها را ضعیف السند و غیر معتبر می شمرد؟

به اعتقاد احمد كاتب «احادیث دوازده خليفه» اخبار آحاد است و برخي از راويان آنها مورد طعن قرار گرفته اند. در پاسخ بايد گفت: اين احاديث از حد تواتر فراتر رفته است و مفيد يقين است و احتياجى به بررسى سندى ندارد و رجال شيعه همگى اين احاديث را قبول دارند و به آنها عمل می کنند. ضمن اینکه تعداد زیادی از این احاديث صحيح السند است كه اگر به حد تواتر نباشد لااقل در حد استفاضه است و تضعیف این روایات بر ادله بی اساس استوار است.

منابع اهل سنت و بیان تعداد جانشینان پیامبر(ص) در حدیث «دوازده خلیفه»

تعداد جانشینان پیامبر(صلى الله علیه وآله) و حدیث « دوازده خلیفه» در کتب اهل سنت چگونه نقل شده است؟

احادیث دوازده خلیفه بعد از رسول خدا(ص) را اهل سنت در صحاح و مسانید با سندهاى صحیح از جابر بن سمره و دیگران نقل کرده اند و بسیاری از علمای اهل سنت به شرح این حدیث و بیان مصادیق آن پرداخته اند، مانند: بخارى، مسلم، سعد بن ابى وقّاص ، طبرانى و احمد بن حنبل.

امامان شیعه و مسند خلافت‏

اگر منظور از دوازده خلیفه در احادیث پیامبر(صل الله علیه وآله وسلم) امامان شیعه است چرا آنان هیچ گاه بر مسند خلافت تکیه نزدند؟

اگر مشروعیت خلافت هر خلیفه مشروط به پذیرش مردم باشد، مى توان این اشکال را درباره نبوت انبیا و رسالت رسولان نیز مطرح نمود. بنابراین تکیه نزدن ائمه بر مسند خلافت ظاهری هیچ منافاتی با حقیقت خلافت ایشان ندارد؛ زیرا پیامبران مردم را به وظایف خود آشنا می کنند، خواه مردم بپذیرند یا نپذیرند. چنانچه حضرت موسى(ع)، هارون(ع) را به عنوان خلیفه خویش معرفى کرد، ولى قوم موسى، به چنین خلیفه اى ارج ننهاده و با او به مخالفت برخاستند، و نزدیک بود او را بکشند.

دلالت روايات بر «قریشی» بودن امامان(ع)

آيا روايات شيعه و اهل سنت بر «قریشی» بودن امامان معصوم(عليهم السلام) دلالت دارد؟

پيامبر(ص) بارها تاكيد كرده اند كه ائمه(ع) قریشی و از نسل هاشم هستند. ايشان می فرماید: «اسلام تا زمانی که 12 خليفه بر مسلمانان حكومت كنند، همواره عزيز خواهد بود و تمام آنها از قريشند». اين موضوع در روايات اهل سنت مانند صحيح بخاري، صحيح مسلم، صحيح ابي داود و مسند احمد حنبل و كتاب هاي ديگر آمده است. درباره تطبيق 12 خليفه، دانشمندان اهل سنت نتوانسته اند تفسير قانع كننده اى ارائه كنند و تنها طبق اعتقاد پيروان اهل بيت(ع) اين امر قابل تطبيق است.

اشکال در احادیث «دوازده خلیفه»

چگونه شیعه برای اثبات ائمه خود به احادیث «دوازده خلیفه» استدلال می کند و حال آنکه از بین دوازده امام شیعه تنها دو امام حکومت کرده اند؟

برخى مى گويند: این احادیث دلالت بر خلافت و حكومت ظاهرى دوازده خليفه بعد از پيامبر(ص) دارد؛ در حالى كه امامان شيعه غیر از دو امام، حكومت ظاهرى نداشته اند. لکن احادیث «دوازده خلیفه» در حقيقت دلالت بر امر و نصب الهى دارد، يعنى اين دوازده نفر از آنجا كه از شاخص هاى معنوى والايى برخوردارند، از جانب خداوند به ولايت و خلافت منصوب شده اند و مردم وظيفه دارند تا با آنها بيعت نمايند. آری آنها مستحق امامت و خلافت هستند نه اينكه هر كدام به سلطنت ظاهرى خواهند رسيد.

پایگاه اطلاع رسانی دفتر مرجع عالیقدر حضرت آیت الله العظمی مکارم شیرازی
سامانه پاسخگویی برخط(آنلاین) به سوالات شرعی و اعتقادی مقلدان حضرت آیت الله العظمی مکارم شیرازی
تارنمای پاسخگویی به احکام شرعی و مسائل فقهی
انتشارات امام علی علیه السلام
موسسه دارالإعلام لمدرسة اهل البیت (علیهم السلام)
خبرگزاری دفتر آیت الله العظمی مکارم شیرازی

الإمام عليٌّ(عليه السلام)

أفضلْ السَّخاءِ الإيثارُ

برترين بخشندگى، ايثار است

ميزان الحکمه، جلد 1، ص 22