آیین رحمت - معارف اسلامی و پاسخ به شبهات کلامی

پيامبر(ص) بارها تاكيد كرده اند كه ائمه(ع) قریشی و از نسل هاشم هستند. ايشان می فرماید: «اسلام تا زمانی که 12 خليفه بر مسلمانان حكومت كنند، همواره عزيز خواهد بود و تمام آنها از قريشند». اين موضوع در روايات اهل سنت مانند صحيح بخاري، صحيح مسلم، صحيح ابي داود و مسند احمد حنبل و كتاب هاي ديگر آمده است. درباره تطبيق 12 خليفه، دانشمندان اهل سنت نتوانسته اند تفسير قانع كننده اى ارائه كنند و تنها طبق اعتقاد پيروان اهل بيت(ع) اين امر قابل تطبيق است.

در بخشی از خطبه 144 نهج البلاغه به اين نكته اشاره شده است كه امامان(عليهم السلام) از قريش و از نسل هاشم اند، و ديگران صلاحيت امامت را ندارند، اين سخن هماهنگ است با روايات متعددى كه در معروفترين منابع اهل سنت آمده است. از جمله:
1. در «صحيح مسلم» از «جابر بن سمره» نقل شده كه مى گويد: از پيامبر خدا(صلى الله عليه و آله) شنيدم كه مى فرمود: «لَايَزَالُ الاِسْلَامُ عَزِيزاً إلَى اِثْنَى عَشَرَ خَلِيفَةً ـ ثُمَّ قالَ كَلِمَةٌ لَمْ أَفْهَمْهَا ـ فَقُلْتُ لِإَبِى مَا قَالَ؟ قَالَ: فَقَالَ كُلُّهُمْ مِنْ قُرَيْشٍ»(1)؛ (اسلام همواره عزيز خواهد بود تا 12 خليفه بر مسلمانان حكومت كند ـ سپس سخنى گفت كه من نفهميدم ـ از پدرم سؤال كردم پيامبر[صلى الله عليه و آله] چه فرمود؟ گفت: فرمود تمام آنها از قريشند).
اين روايات از طرق متعددى با مختصر تفاوتى نقل شده است.
جالب اين كه در يكى از طرق اين حديث در «صحيح مسلم» مى خوانيم كه «جابر» در ذيل حديث مى گويد: «فَقَالَ صلى الله عليه و آله كَلِمَةٌ أَصَمَّنِيهَا النَّاسُ فَقُلْتُ لِأَبِي مَا قَالَ؟ قَالَ: كُلُّهُمْ مِنْ قُرَيْشٍ»؛ (پيامبر صلى الله عليه و آله سخنى گفت كه بر اثر سر و صداهاى مردم، من آن را نفهميدم، به پدرم گفتم: پيامبر(صلى الله عليه وآله) چه فرمود؟ گفت: فرمود: همه آنها از قريشند).
در تعبير ديگرى مى خوانيم پيغمبر(صلى الله عليه و آله) فرمود: «لَا يَزَالُ الدِّينُ قَائِمَاً حَتّى تَقُومَ السَّاعَةُ أَوْ يَكُونَ عَلَيْكُمْ إثْنَا عَشَرَ خَلِيفَةً كُلُّهُمْ مِنْ قُرَيْشٍ».
اين تعبير نشان مى دهد كه عمر خلفاى دوازده گانه تا پايان جهان ادامه خواهد يافت، و اين سخن كاملاً هماهنگ با عقيده شيعه است.
2. در «صحيح بخارى» مى خوانيم كه «جابر» مى گفت: از پيامبر خدا(صلى الله عليه وآله) شنيدم كه مى فرمود: «يَكُونُ إثْنَى عَشَرَ أَمِيراً فَقَالَ كَلِمَةً لَمْ أَسْمَعْهَا فَقَالَ أَبِي اِنَّهُ قَالَ كُلُّهُمْ مِنْ قُرَيْشٍ»(2)؛ (بعد از من 12 امير خواهد بود سپس سخنى فرمود كه آن را نشنيدم، پدرم گفت: حضرت فرمود: همه آنها از قريشند).
3. همين مضمون در «صحيح ترمذى» با تفاوت مختصرى آمده است و بعد از آن مى گويد: «هَذا حَدِيثٌ حَسَنٌ صَحيِحٌ»(3)؛ (اين حديثِ خوبِ صحيحى است).
4. در «صحيح ابى داود» نيز همين مضمون آمده است و تعبير حديث نشان مى دهد كه پيامبر(صلى الله عليه و آله) آن را در ميان جمعيّت فرمود: زيرا در آن وارد شده است كه وقتى پيامبر(صلى الله عليه و آله) فرمود: «همواره اين دين، عزيز و نيرومند است تا 12 خليفه بر آن حكومت كند، مردم با صداى بلند تكبير گفتند».(4)
5. در «مسند احمد حنبل» نيز اين حديث در چند مورد آمده است.(5)
بعضى از محققان شماره طرق آن را در كتاب مسند احمد 34 طريق دانسته اند.(6)
بارها با علماء اهل سنّت درباره تفسيرِ احاديث فوق - كه در معروفترين منابع آنها آمده است - سخن گفته شده است، ولى هيچ كدام تفسير قانع كننده اى درباره 12 خليفه و يا 12 امير ارائه نداده اند؛ چرا كه مطابق اعتقاد آنها عدد 12 براى آنها قابل تطبيق نيست، تنها طبق اعتقاد پيروان اهل بيت(ع) مى توان آن را تفسير كرد.(7)