آیین رحمت - معارف اسلامی و پاسخ به شبهات کلامی

بين احادیث «دوازده خلیفه» با روايت «الخلافه بعدی ثلاثون عاماً» نمي توان جمع كرد؛ چون اوصافى كه براى دوازده خليفه ذكر شده دلالت بر آمدن دوازده امام معصوم دارد، ولى در روايت «الخلافه ...»، اشاره اي به آمدن تعداد خليفه ها بعد از پيامبر(ص) نشده است؛ مضافاً به اينكه این روایت غير معتبر و غير مشهور است.

احمد بن حنبل در مسند خود از سفينه (غلام پیامبر(صلی الله علیه واله)) روايت كرده كه رسول خدا(صلى الله عليه و آله) فرمود: «اَلْخَلَافَةُ بَعْدِي ثَلَاثُونَ عَامّاً ثم يَكونُ مِن بَعدِ ذلك مُلكاً»(1)؛ (خلافت پس از من سى سال خواهد بود و بعد از آن سلطنت و پادشاهى است). برخى از علماى اهل سنت اين حديث را مغاير با «احاديث دوازده خليفه» دانسته اند؛ زيرا خلافت دوازده خليفه در مدت سى سال نبوده است.
در پاسخ بايد گفت:
1. بين اين دو دسته روايت فرق است؛ زيرا اوصافى كه براى دوازده خليفه ذكر شده امثال: دوازده امام به حق، قوام دين به وجود آنها و ديگر تعبيرها، دلالت بر آمدن دوازده امام معصوم دارد؛ ولى در حديث سفينه، اشاره اي به آمدن تعداد خليفه بعد از پيامبر(صلى الله عليه و آله) تا سى سال ندارد، گر چه معصوم نباشند.
2. حديث سفينه غير معتبر و غير مشهور است، همان گونه كه ابن تيميه آن را در «منهاج السنة» تضعيف كرده است.(2) راوى حديث از سفينه، «سعيد بن جمهان» است كه در علم رجال تضعيف شده است.(3)،(4)