اين تصور كه برخى از تعبيرات قرآن، اقتباسى از اشعار جاهلى است درست نيست؛ بلكه اشعاری که به اشتباه به شعرای جاهلی نسبت داده می شود، تضمين شعرى آيات قرآن است كه برخى ترانه سرايان عرب مسلمان بعد از ظهور اسلام سروده اند و نظاير بسيارى دارد.

دانشمندان در این باره با یکدیگر اختلاف دارد؛ برخی معتقدند آن حضرت پیرو آیین حضرت ابراهیم(ع) بوده؛ اما شيعه بر اين باور است كه آن حضرت پیش از نبوّت به برنامه اى كه از طريق وحى نازل مى شده عمل مى كرده، بى آنكه پيرو آيين پيشين باشد. امیرالمومنین(ع) در این ارتباط می فرمایند: «از زمانی كه پیامبر(ص) از شير گرفته شد، خداوند بزرگترين فرشته خود را مأمور ساخت تا شبانه روز او را وادار به راه هاى فضيلت و محاسن اخلاق كند». حال چگونه ممكن است فرشته بزرگ الهى راه هاى مكارم اخلاق را به او بياموزد؛ اما واجبات را به او نياموزد؟

وهابیان، تنها خود را اهل توحید دانسته و بقیه مسلمانان را مشرک مى دانند. آنها، نماز و دعا در کنار قبور اولیا، زیارت، تبرّک، استغاثه، توسل، شفاعت خواستن از اولیاء و انبیاء بعد از مرگ آنها، نذر و برپایى جشن و عزا برای آنها، قسم خوردن به پیامبر یا ولىّ یا کعبه، قسم دادن خدا به حقّ آنها و...، را شرک دانسته و ادعا کرده اند از شرک عصر جاهلیت خطرناک تر است. و الفاظی مثل: مشرکین،کفار، بت پرستان، مرتدین، دشمنان توحید، دشمنان خدا و مدعیان اسلام را درباره معتقدین به این امور به کار برده اند.

به فرموده امام علي(ع) عرب ها در بدترين دين و بدترين خانه و جايگاه بودند. بدترين دين، شرك و بت پرستي بود و بدترين مكانها حجاز بود، جائي كه آب‌ خوردنشان لجن سياه و غذايشان خشن بود و خون همديگر را مي ريختند و قطع رحم مي كردند.

حرمت جنگ در ماه هاى حرام، در زمان انبياء پيشين هم بوده و اختصاص به اسلام ندارد. در دوران جاهلیت، عرب جاهلى با ماه هاى حرام و احكام آن بازى مى كردند و آن را جا به جا می کردند که قرآن از آن به «نسىء» تعبير كرده و می فرماید: «تأخير ماههاى حرام و جا به جا كردن آنها فقط، افزايشى در كفر است؛ يك سال، آن را حلال، و سال ديگر آن را حرام مى كنند».

دیوانگی و بیماری های عصبی، یکی از آسیب های قماربازی است؛ زیرا هيجان و استرس برد و باخت، سبب افزایش و کاهش فشار آنها می شود، و در نهایت برخى از آنان دست به خودكشى می زنند. امام صادق(ع) در روايتى می فرماید: «در عصر جاهليّت بعضى از مردم بر سر مال و نواميس خود قمار مى زدند» و لذا اسلام در چنان محيط فاسدى حكم تحريم قمار را صادر كرد.

در قرآن گناه شراب خواری و قمار از نفعشان بیشتر دانسته شده. علت ذکر فایده شراب این است که در عصر جاهلیت (مانند عصر ما) معامله شراب و قمار رواج بسیار داشت و اگر به آن اشاره نمی شد بعضى کوتاه فکران تصور مى کردند مسأله به صورت یک جانبه بررسى شده. به علاوه افکار انسان چون بر محور سود و زیان دور مى زند، براى نجات او باید از همین منطق استفاده کرد. این آیه به ضمیمه روایات، تأثیر آنها در درمان بیماری ها را هم رد می کند.

یکتاپرستان شبه جزیره عربستان به نام غیرمعطله شناخته می شدند. در مقابل، معطله غیریکتاپرستانی بودند که خود عقاید مختلفی داشتند. انکار اصل وجود خدا و معاد و بعثت انبیاء، پرستش بتها به عنوان شریک خدا، پرستش بتها به عنوان واسطه های خدا و اعتقاد به جسم و اعضاء داشتن خدا همگی ذیل عنوان معطله قابل طبقه بندی است. برهمایی ها در هند منکر خدا بودند، عده ای به پرستش اجرام آسمانی مشغول بودند و ادیانی مانند زرتشتی، مسیحیت و یهودیت، به دامان دوگانه پرستی، تثلیث و تحریف ها و خرافات افتاده بودند.

کتابهایى که حوادث خونبار عاشوراى حسینى را شرح مى دهد، غالباً جدا از دیگر حوادث تاریخى از آن یاد کرده اند. اما اگر ریشه این حادثه عظیم را در گذشته تاریخ اسلام و حتّى در عصر جاهلیّت بررسى کنیم و آثار و ثمرات آن را در قرون بعد و حتّى امروز مورد توجّه دقیق قرار دهیم، عاشورا عظمت و مفهوم دیگرى پیدا مى کند و جزء جزء این حادثه معنى مى شود و پاسخ بسیارى از پرسش هاى مربوط به آن آشکارتر مى گردد.