چنین فرضی تناقض آمیز است زیرا مستلزم این است که مخلوق قبل از اینکه آفریده شود، به نحوی وجود داشته باشد و درباره نوع آفرینش خود تصمیم بگیرد. یعنی مخلوق در حالی که هنوز معدوم است، موجود نیز باشد! چنین فرض، متناقض و محال است. ضمن اینکه آن موجودی که طبق فرض «به نحوی از انحاء وجود یافته» تا تکلیف آفرینش خود و نوع آن را مشخص کند، به صورت جبری آفریده شده است و هویتی دارد که با اختیار شکل نگرفته است.
بر فرضی که فرض بالا را پذیرفته باشیم، درکِ درست و دقیق مصالح و مفاسد انتخاب ها برای بشر نتیجه تجربه مستقیم حیات است و آحاد نوع بشر به عنوان موجوداتی غیرازلی و بی تجربه - هر چند عاقل - هیچ بصیرت و پیش بینی راجع به حیات و مصالح آن ندارند، تا بخواهند حق انتخاب شان را در قبال آن اعمال کنند. این تصمیم گیری برای پدیده های فاقد عقل یعنی جمادات، گیاهان و حیوانات اصلا معنی ندارد.
نیز این فرض که خدا ابتدا مخلوقات بی هویتی را خلق کند و اطلاعات لازم را راجع به مصالح امور در اختیارشان قرار دهد تا خود هویت شان را برگزینند، خالی از اشکال نیست و منجر به این می شود که به خاطر بهره مند بودن نوع انسان از امتیاز و کمال، هیچ موجودی جامد بودن و گیاه یا حیوان بودن را نمی پذیرند و همه آن موجودات بی هویت، انسان بودن را برمی گزیدند. چرا که با توجّه به وضعیّت کامل تر انسان، در آمدن در قالب جمادات یا نباتات و یا حیوانات، غیرمنطقی است؛ چون «ترجیح مرجوح بر ارجح» است.
از آن گذشته انسانها با همه اطلاعاتی که در اختیارشان گذاشته شود باز به خاطر ابعاد مختلف و متضاد نفسانی و ذاتی و گرایشات متنوع، در نوعی حیرت یا انتخاب غیر حکیمانه گرفتار خواهند شد، چنان که بشر به اصطلاح پست مدرن و عقل کل امروزی از زن یا مرد بودن یا حتی از انسان بودن خویش می گریزد و تغییر جنسیت می دهد یا دوست دارد سگ باشد و در بیشتر موارد از انتخاب هایش پشیمان می شود.

از ديدگاه علم، مورچگان و همچنين ديگر حشرات، فاقد صدا هستند و صرفاً با ارسال امواج و حسّ بويايى با هم ارتباط برقرار مى كنند و اين دو هيچ ربطى به كلام صوتى ندارد. ليكن مهم آن است كه همه جانداران راهى ويژه براى ايجاد ارتباط با همديگر دارند؛ حال يا با ايجاد صداهاى خاصّى (مانند چهارپايان و پرندگان) و يا با ارسال امواج (مانند حشرات). امروزه علم، منطق و سخن گفتن چهارپايان و حتّى برخى ماهيان را اثبات كرده است. از سوى ديگر براى خداوندِ قادر محال نيست كه به پيامبرش، حضرت سليمان(ع) فهم سخن و پيام پرندگان و ساير جانداران را بياموزد.

رأفت و رحمت اسلامى نه تنها شامل تمام انسان‌ها مى‌شود؛ بلكه ساير موجودات و جانداران را نيز دربر مى‌گيرد. در تعاليم اسلامى، رواياتى درباره حقوق حيوانات وجود دارد و پيامبر اسلام(ص) در روايتي براى چهارپايان شش حق بيان كرده كه صاحبان اين حيوانات بايد آنها را محترم بشمارند و رعايت كنند. با وجود آن كه اين امور، دستورات ظريفى است كه در دنياى امروز به آن عمل نمى‌شود و كسى به آن توجّهى نمى‌كند؛ امّا آيين رحمت‌گستر اسلام به تمام اين ريزه‌كاري‌ها توجّه دارد و پيروانش را به آن دعوت مى‌كند.

با پیشرفت علم روانشناسی و مطالعات درباره حواس اسرارآمیز حیوانات، اسرار شگفت انگیزی از هدایت فطری و غریزی موجودات زنده کشف شده است؛ مانند شیر خوردن نوزاد انسان بدون آموزش پیشین، استعداد کودکان در ابداع کلمات و سخن گفتن و درک زشتی ها و زیبایی ها، بازگشت ماهی قزل آلا از دریا به نهرهایی که در آنها متولد شده برای تخم گذاری، سفر مارماهی ها از نهرهای محل سکونت شان به انتهای اقیانوس اطلس برای تخم گذاری، شکار ماهی توسط گونه ای خفاش در تاریکی شب و هوشمندی مرموز این موجود در یافتن مسیر بازگشت به محل سکونتش.

امام علي(ع) در بخشی از خطبه 165 «نهج البلاغه»، به دو حيوان از کوچکترین و به دو حیوان از بزرگترين حيوانات اشاره می کند و توجه مخاطبان خود را به دست و پای مورچگان و پشه ها جلب می کند؛ دست و پایی که دارای تمام ویژگی های دست و پای فیل است؛ خم و راست می شود و از مغز فرمان می گیرد و به جوانب مختلف انعطاف می یابد؛ طوری که اندیشیدن در آفرینش آنها، ما را به سوی معرفت پروردگار راهنمایی کرده و درس بزرگی از توحید و خداشناسی به ما می دهد.

در روایات پیامبر اکرم(ص) و امامان(ع) در مورد حفظ «محیط زیست» و حمایت از «حیوانات» تأكيد زيادي شده است. در روايتي آمده: «چهارپا بر صاحبش شش حق دارد؛ اين كه بيش از طاقتش بر آن بار نگذارد و پشت آن را مجلسى براى سخن گفتن قرار ندهد و هنگامى كه در منزلگاه پياده مى شود، نخست آذوقه او را آماده كند، بدن او را داغ نكند و به صورتش شلاق نزند؛ و هر زمان از كنار آب مى گذرد آب را بر او عرضه كند». در روايت ديگري آمده است: «درختانِ سرزمين دشمن را قطع نكنيد؛ نسوزانيد و با جريان سيل آساى آب، آنها را از ميان نبريد و آب آشاميدنى دشمن را آلوده نسازيد».

مسأله خواب هاى طولانى در عصر ما حل شده؛ چون فعاليت حياتى تقريباً متوقف شده و تنها شعله ضعيفى از آن روشن است و ضربان قلب خفيف و غير قابل احساس است. بدن انسان در این حال به مثل كوره هاى عظيم است که موقع خاموش شدن تنها شمعك كوچكى از آن روشن است؛ و می دانیم مقدار مواد انرژى زا براي سوختن يك كوره عظيم در يك روز، خوراك صدها سال يك شمعك كوچك است. ضمن اینکه دانشمندان مى گويند نه تنها جانداران خونسرد كه بعضى از حيوانات خون گرم نيز زمستان خوابى دارند كه در آن، فعاليت هاى حياتى بسيار كند شده و چربى ذخيره بدن به تدريج مصرف مى گردد.

امام علی(ع) در دعای طلب باران به پروردگار چنین عرض می کند: «خداوندا! زمين خشك و خالى از گياه شده و چهارپايان ما سخت تشنه اند». سپس به علت بسيارى از آفات و تنگناها اشاره کرده و می فرماید: «خداوندا! تو مايه اميد هر بيچاره در هنگام يأس و نوميدى هستی، تو را مى خوانيم كه ما را به گناهانمان مگيرى». سپس حضرت خواسته اصلى خود را چنين عرضه مى دارد: «بارالها! رحمتت را به وسيله ابرهاى پرباران و گياهان سرسبز بر ما بگستران، آن چنان كه زمين هاى مرده را با آن زنده كنى».

در کتب فقهی در آداب نماز باران آمده: «مردم پس از سه روز روزه، در روز سوم بيرون شهر رفته و دو ركعت نماز مانند نماز عید فطر می خوانند که در 9 قنوت دعاهايى در طلب باران می خوانند. پس از نماز عباى خود را پشت و رو کرده و رو به قبله صد بار تكبير مى گويد. سپس صد بار «سبحان الله» به سمت راست و صد بار «لا إله إلاّ الله» به سمت چپ مى گويد، سپس رو به مردم صد بار حمد خدا را مى گويد و مردم هم چنين مى كنند، آن گاه امام به اتفاق مردم دعا مى كند و آنان نیز آمين مى گويند».

تبیین جایگاه رأفت و رحمت اسلامى در روايات فراوانى به چشم می خورد؛ اصولا محبت اساس دين اسلام است و به فرموده امام صادق(ع) دين چیزی جز محبّت و رحمت نیست تا جایی که این رحمت و رأفت در ميدان جنگ نيز بروز و ظهور دارد و در كانون خشونت و تندى، مسلمانان را نسبت به آن سفارش مى‌كند. رأفت و رحمت اسلامى علاوه بر تمام انسانها با قطع نظر از كيش و آيين شامل ساير جانداران نيز مى شود.