عبارت «فَأَنسَاهُ الشَّيْطَانُ ذِكْرَ رَبِّهِ» به معنی فراموشی آن زندانی از ذکر بی گناهی یوسف نزد اربابش می باشد، نه غفلت یوسف از یاد خدا. با فرض غفلت یوسف از یاد خدا بخاطر این تقاضا نیز عصمت ایشان زیر سؤال نمی رود؛ زیرا متوسل شدن به اسباب در زندگی امری فطری است و منافاتى با اخلاص ندارد و در جمله «اذْكُرْنِي عِندَ رَبِّكَ» هم قرينه اى بر دلبستگى يوسف(ع) به غير خدا وجود ندارد. تنها اشتباه یوسف بیان این درخواست در شرایطی است که خدا همیشه در کنارش بوده و در اینجا هم شایسته بود صبر کند و منتظر عنایت پروردگار باشد.

بهترین روش راز و نیاز با خدواند نماز می باشد. نماز ستون دین است و اسرار فراوانی برای وجوب نماز ذکر شده است. به عنوان مثال: نماز بهترین ذکر خداست و باعث آمرزش گناهان می شود و سدی در برابر گناهان آینده است. نماز غفلت زداست و کبر را از بین می برد.
نماز به سایر اعمال نیز ارزش می دهد و مقدمه تکامل معنوی و اخلاقی انسان می گردد. تقویت اخلاص آدمی در همه اعمالش نیز منوط به نماز است. همچنین شرایط صحت نماز مثل غصبی نبودن لباس و مکان و... مانع تجاوز به حقوق دیگران می شود و شرایط قبول نماز نیز انسان را از خیلی گناهان باز می دارد. نماز همچنین روح انضباط را در انسان تقویت می کند.

از آيه 14 سوره طه بر مي آيد كه هدف اصلي از احياي نماز در قرآن، زنده نگه داشتن ياد خداست كه باعث مي شود هر امر باطلي به فراموشي ‏سپرده شود.

كثرت ذكر يا دوام آن مستلزم مراقبت، حضور و محاسبت مستمر است و چنين حالي دشوار است؛ به فرموده امام صادق(ع) سه چيز است كه مردم توان آن را ندارند: يكي از آنها ذكر كثير خداست. منظور از سختي ذكر كثير، همان حضور قلب و ياد خدا در نهان است وگرنه ذكر علني براي جلب توجه مردم هر چند كثير باشد سهل و اندك است و اگر دائمي هم باشد مقطعي است؛ زيرا دنيا متاع قليل است و چيزي كه براي دنيا باشد اندك.

«ذكر» به معناي نامداري و صاحب نام شدن بدون ذكر حق ميسور نيست؛ زيرا چيزي كه از حق تهي است سهمي از بقا و دوام ندارد و كساني كه پيوندي با نام و ياد خدا نداشته ‏اند، به بوته فراموشي سپرده شده ‏اند. آری شخصي صاحب نام خواهد شد كه با ياد حق و نام خدا پيوند عميق برقرار كرده باشد؛ لذا درباره رسول اكرم(ص) كه نه تنها با ياد خدا پيوند ناگسستني داشته و دارد، بلكه مظهر نام حق و آيت كبراي ياد الهي بوده و هست چنين آمده: «وَ رَفَعْنا لَکَ ذِکْرَکَ»؛ (و آوازه تو را بلند ساختيم!).

اولا: نذر براى غير خدا دو صورت دارد: 1. نذر كردن براى بندگان خدا به نيّت تقرّب و جلب رضايت آنان «بدون توجه به خشنودى و يا خرسندى خدا»؛ چنين رفتارى، نوعى شرك و به منزله بت پرستى و باطل است. 2. نذر عملى خدا پسندانه «به خاطر تقرب به خدا و جلب رضايت او» و «هديه ثواب آن به يكى از اولياء الهى» است؛ چنین نذری بدون شک كارى پسنديده است.
ثانیا: به نظر علماى اهل سنّت‏ نیز اگر قصد نذركننده خود ميت و تقرّب به او از اين راه باشد جايز نيست، ولى اگر قصد او خداى متعال است و نيتش آن است كه زنده ‏ها از آن به نحوى بهره ببرند و در ضمن ثواب آن براى كسى باشد كه براى او نذر شده، در اين صورت وفاى به نذر واجب است و اين عمل از نوع هداياى زنده‏ ها بر مردگان است كه مشروع است.
ثالثا: نذر برای بزرگ داشت امام حسین(ع) از دو جهت مطلوب خداوند متعال می باشد: 1- سفارش خداوند به بزرگداشت فضائل اولیاء الله. 2- دستور خداوند مبنی بر توسل به اولیاء الله.

هر چيزي كه نام خدا و ياد او را زنده مي كند ذكر او است؛ خواه به صورت اذكار متعارف باشد يا به صورت افكار متداول. حوزه درس مجلس ذكر است و معلّم و متعلّم هر دو مشغول به ذكر الهي ‏اند. و ظاهرا منظور از مذاكره خدا، مذاكره و مباحثه حول علوم الهي است؛ چون ذكر به معناي ياد است و اختصاصي به نام ندارد و مذاكره علمي پيرامون معارف و احكام، مصداق بارز ياد خداست. بر این اساس ذکر شامل هر گونه ذكر خدا مي شود خواه ذكر مناجاتي يا مناداتي و خواه ذكر علمي و گفتگوي فكري و فرهنگ دينی.

تحليل عقلي آثار منفي نسيان خدا و فراموشي نام و ياد او اين است كه خداي سبحان نه تنها خالق انسان است بلكه مقوّم هويت و شخصيّتِ اوست، به طوري كه شناخت هویت انسان بدون معرفت قيّم وي يعني خداوند ممكن نيست؛ و با نسيان آن مقوّم و فراموشي آن قيّم، هويّتِ خود انسان نيز فراموش مي شود و با فراموشي هويّت، هيچ ‏گونه احساسي از تطاول غارتگران هويّت وجود نخواهد داشت و با عدم احساس خطر، هيچ‏ گونه قيام و اقدامي عليه دشمنِ مهاجم صورت نمي ‏پذيرد، در نتيجه تمام شئون ادراكي و تحريكي انسان به اسارت اهريمن در می آید.

اصل ياد خدا و اخلاص و استمرار آن در پيروزي بر طاغيان مؤثّر است و خداي سبحان به موسي و هارون(ع) فرمود: «به سوي فرعون برويد و در احياي ياد و نام من هيچ ‏گونه هَون و سستي به خود راه ندهيد». ضمن اینکه موساي كليم(ع) نیز يكي از اهداف مهمّ درخواست مشاركت و وزارت برادر خود را، انجام ذكر كثير دانسته است؛ «وَ أَشْرِکْهُ في‏ أَمْري * کَيْ نُسَبِّحَکَ کَثيراً * کَيْ نُسَبِّحَکَ کَثيراً».

عصاره تأثير توجه به دنيا و گمراه شدن به وسیله آن، در جوامع روايي مخصوصاً نهج البلاغه، داشتن آرزوهای دور و دراز و پیروی از هوا و هوس بیان شده است. این عوامل موجب می شود که انسان دچار غفلت شده و ياد خدا در زندگی اش کم رنگ شود. امام علي(ع) می فرماید: «آرزوهاي طولاني مايه سهو عقل و نسيان ياد خداست».