آیین رحمت - معارف اسلامی و پاسخ به شبهات کلامی

كثرت ذكر يا دوام آن مستلزم مراقبت، حضور و محاسبت مستمر است و چنين حالي دشوار است؛ به فرموده امام صادق(ع) سه چيز است كه مردم توان آن را ندارند: يكي از آنها ذكر كثير خداست. منظور از سختي ذكر كثير، همان حضور قلب و ياد خدا در نهان است وگرنه ذكر علني براي جلب توجه مردم هر چند كثير باشد سهل و اندك است و اگر دائمي هم باشد مقطعي است؛ زيرا دنيا متاع قليل است و چيزي كه براي دنيا باشد اندك.

كثرت ذكر يا دوام آن، مستلزم مراقبت، حضور، محاسبت مستمر است و چنين حالي دشوار است، چنانكه از حضرت امام صادق(عليه ‏السلام) رسيده: سه چيز است كه مردم توان آن را ندارند: 1 ـ گذشت از [لغزش، اشتباه و گناه] مردم. 2 ـ مواسات و همتايي برادر با برادر خود در مال. 3 ـ ذكر كثير خدا.(1)
منظور از صعوبت ذكر كثير، همان حضور قلب و ياد خدا در سويداي دل و در نهان است وگرنه ذكر علني براي جلب توجه مردم هر چند كثير باشد سهل و اندك است و اگر دائمي هم باشد مقطعي است؛ زيرا دنيا متاع قليل است و چيزي كه براي دنيا باشد اندك. اين مطلب را مي ‏توان از حديث حضرت علي(عليه ‏السلام) استظهار كرد: «من ذكر الله عزّ وجل فى السرّ فقد ذكر الله كثيراً، إنّ المنافقين كانوا يذكرون الله علانيةً و لايذكرونه فى السرّ، فقال الله عزّ وجل:يراؤون الناس و لايذكرون الله إلاّ قليلاً».(2)،(3)