آیین رحمت - معارف اسلامی و پاسخ به شبهات کلامی

عصاره تأثير توجه به دنيا و گمراه شدن به وسیله آن، در جوامع روايي مخصوصاً نهج البلاغه، داشتن آرزوهای دور و دراز و پیروی از هوا و هوس بیان شده است. این عوامل موجب می شود که انسان دچار غفلت شده و ياد خدا در زندگی اش کم رنگ شود. امام علي(ع) می فرماید: «آرزوهاي طولاني مايه سهو عقل و نسيان ياد خداست».

عصاره تأثير توجه به دنيا و ابتلا به غرور آن در كاهش يا فرسايش ياد خدا را مي ‏توان در جوامع روايي مخصوصاً نهج البلاغه يافت. حضرت علي بن ابي طالب(عليه ‏السلام) چنين فرمود: «وَ اعْلَمُوا أَنَّ الْأَمَلَ يُسْهِي الْعَقْلَ وَ يُنْسِي الذِّكْرَ فَأَكْذِبُوا الْأَمَلَ فَإِنَّهُ غُرُورٌ وَ صَاحِبُهُ مَغْرُور»(1) يعني آرزوهاي طولاني و كاذب، مايه سهو عقل و نسيان ياد خداست؛ پس آرزوي دروغين را كاذب بدانيد؛ زيرا آرزومند به آرزوي كاذب، فريب ‏خورده است. همچنین فرمود: «... أَمَا وَ اللَّهِ إِنِّي لَيَمْنَعُنِي مِنَ اللَّعِبِ ذِكْرُ الْمَوْتِ وَ إِنَّهُ لَيَمْنَعُهُ مِنْ قَوْلِ الْحَقِّ نِسْيَانُ الْآخِرَةِ»(2)؛ (به خدا قسم، ياد مرگ مرا از اشتغال به مسائل بیهوده دنیوی باز مي دارد و فراموشي آخرت، او (عمرو بن عاص) را از حق‏ گويي باز مي دارد). البته مقصود از ياد مرگ، همان مسئله زندگي پس از مرگ و حساب و پاداش و كيفر است كه رجوع به خداوند حسيب است.
نمونه ديگر از تأثير و تأثّر متقابل ياد حق و نسيان باطل و ياد باطل و نسيان حق را مي ‏توان از جمله معروف آن حضرت(عليه ‏السلام) استنباط كرد: «إِنَّ أَخْوَفَ مَا أَخَافُ عَلَيْكُمُ اثْنَتَانِ‏، اتِّبَاعُ الْهَوَى وَ طُولُ الْأَمَل‏، فَأَمَّا اتِّبَاعُ الْهَوَى فَيَصُدُّ عَنِ الْحَقِّ وَ أَمَّا طُولُ الْأَمَل ‏فَيُنْسِي الْآخِرَة»(3) يعني همان طور كه ياد حق مانع هوس مداري است، پيروي هوس نيز مانع ياد حق و حق ‏گرايي خواهد بود. از حضرت امام صادق(عليه ‏السلام) نقل شده که فرمودند: «مال فراوان (تكاثر)، باعث فراموشي گناهان مي شود و ترك ياد حق، سبب قساوت دلها مي ‏گردد».(4)،(5)