دلالت آیه 64 سوره آل عمران بر پلورالیسم؟!

آیا آیه 64 سوره آل عمران «قُلْ یا أَهْلَ الْکِتابِ تَعالَوْا إِلى‌ کَلِمَةٍ سَواءٍ بَیْنَنا وَ بَیْنَکُمْ»، تاییدی بر پلورالیسم است؟! معنای این آیه این است که اهل کتاب با حفظ اصول مشترک (توحید و نفی شرک) می توانند بر آیین خود باقی بمانند!

اولا: در آیات قبل از آیه مورد بحث، جریان شرک تثلیثی مسیحیان و دعوت به مباهله آمده و سپس حجت را تمام کرده و کسانی را که اعراض می کنند، مفسد نامیده است. دعوت به مباهله، نشانه بطلان عقاید آنان و حقانیت انحصاری اسلام محمدی(ص) است.
ثانیا: قرآن در آیات دیگر اهل کتاب را برای ایمان نیاوردنشان، به جنگ یا پرداخت جزیه تهدید می کند: «قاتِلُوا الَّذینَ لا یُؤْمِنُونَ بِاللَّهِ ... مِنَ الَّذینَ أُوتُوا الْکِتابَ حَتَّى یُعْطُوا الْجِزْیَةَ...»؛  یعنی همواره دستور به پذیرش اسلام وجود دارد و این به معنای حقانیت انحصاری اسلام و منسوخ بودن آیین های قبلی است.
ثالثا: پس از آیات دعوت به مباهله و اتمام حجت، این آیه به معنای دعوت به اصول مشترک همه شرایع الهی و مراعات توحید و نفی شرک است؛ یعنی اگر شریعت حق محمدی(ص) را نمی پذیرید، لااقل شایسته است مشرک نباشید و عیسی(ع) را به مقام خدایی نخوانید.
رابعا: این آیه نه تنها تایید پلورالیسم و مشروعیت آیین های دیگر نیست، بلکه دعوت به اسلام است؛ زیرا پیامبر اسلام(ص) در نامه های جداگانه به پادشاهان روم و قبط، پس از اینکه آن ها را به اسلام دعوت کرده اند، این آیه را آورده اند. در روایتی از امام صادق (ع) نیز «کَلِمَةٍ سَواءٍ»، به رسالت پیامبر اسلام(ص) تفسیر شده است.

مقایسه اسلام و مسيحيت نسبت به «عقل گرائي»

چه تفاوتي بين دين اسلام و دين مسيحيت در رابطه با عقل گرائي و استدلال پذيري وجود دارد؟

روش قرآن براى همه مسائل اصولى، استدلال و برخورد منطقي است و از مخالفان خود نيز دليل و برهان طلب مى‌كند و كساني را كه از عقائد غير مستدل و غير منطقى پيروي می كنند سرزنش مى‌نمايد؛ اما در دنياي مسيحيت كنونى، وضع به گونه‌اي ديگر است. انسان بايد نسبت به يك سلسله عقائد تحمیلی مؤمن باشد و درباره آن‌ها بحث نكند؛ مثلا سؤال كردن از نحوه جمع شدن سه خدا با يگانگي او و اين كه چرا باید فرزند خدا براي گناه بشر قرباني شود؟ بي معناست؛ چراكه در مسيحيت، استدلال و برخورد منطقي جايگاهي ندارد.

نگاه قرآن به شخصیت حضرت عیسی مسیح(ع)؟

حضرت عیسی(ع) از دید قرآن چه جایگاهی دارد و قرآن از ایشان با چه تعابیری یاد می کند؟

قرآن با ذکر القابی مثل «روح الله»، «کلمة الله» و «قول الحق»، شخصیتی متعالی از حضرت عیسی(ع) ارائه کرده است. از دید قرآن آفرينش او مانند حضرت آدم(ع) بوده و امری عجیب نیست. قرآن در آيات متعدد مسیح را فرزند حضرت مريم(س) معرفى كرده تا پاسخى به مدعيان الوهيت حضرت عيسى(ع) باشد؛ زيرا كسى كه از مادر متولد مى ‏شود چگونه مى‏ تواند خدا باشد؟! در این کتاب الهی، عیسی(ع) هيچ‏ گونه ادعايى جز بندگى خداوند و نبوت نداشت و آنچه از معجزات انجام مى‏ داد همگى به اذن و فرمان خدا بود.

«ابهام» شاخصه اصلي مسيحيّت

چرا در اعتقادات و اصول دين مسيحيّت به وضوح شاهد ابهامات و تاريكي‌ها و پيچيدگي‌هاي گيج‌كننده هستيم؟

بسيارى از اصول معارف مذهبى مسيحيت، مخصوصاً عقيده آنها درباره خدا و شخص عيسى و توحيد و تثليث، بسيار گنگ و مبهم است و سرچشمه و علّت اساسى اين موضوع دو چيز است: يكي اين‌كه مسيحيّت با گذشت زمان دستخوش تغييرات و تحوّلات فراوانى شده است و دوم اين‌كه چون بخشى از اعتقادات آنها قيافه قرون وسطايى و غير منطقى داشته و در عصر حاضر قابل قبول نبوده است به ناچار آن را به صورتى روزپسند درآورده‌اند.

«تثليث» و منشأ ورود آن به مسيحیّت

اعتقاد به «تثليث» به چه معناست و از كجا وارد آئين مسيحيّت شده است؟

«تثليث» به اين معناست كه مسيحيان معتقد به سه خداي «پدر»، «پسر» و «روح القدس» هستند. خداي پدر، خالق جميع كائنات است به واسطه پسر، و پسر فادى و روح القدس پاك كننده مى‌باشد؛ لكن بايد دانست كه اين سه، يك مرتبه و درجه و عمل است. عقيده تثليث پيش از آن در ميان هندى‌ها و مصريان قديم وجود داشته و بى‌ترديد بعداً به عقايد مسيحيان اضافه شده است. اين‌كه آيا پولس نخستين كسى بود كه اين عقيده را ابراز كرد يا بعد از او اين عقيده اظهار شد؟ هم‌چنان محلّ گفت‌وگوست.

منظور از «اَب»، «اِبن» و «روح القدس»

منظور از «اَب»، «اِبن» و «روح القدس» در آئين مسيحیت چيست؟

«اب» در كتب عهد قديم و عهد جديد به معنى خالق و آفريننده استعمال ‌شده است. كلمه «ابن» به معنى مخلوق و آفريده و يا مخلوق شريف خدا آمده است. «روح القدس» نيز در كتب مقدّس مسيحيان در معانى گوناگونى از جمله: روح پاك ايمان و معنويّت و سكينه خاطر، فرشته‌اى كه واسطه ميان خدا و بندگان است و گاهى نيز به معنى تسلّى دهنده و كسى كه پس از عيسى خواهد آمد و همه چيز را به جهانيان تعليم خواهد داد اطلاق شده است.

متن آموزه ی تثلیث در شورای نیقیّه

متن تصویب نامه ی شورای نیقیه در مورد تثلیث چه بود؟

آموزه تثلیث در شورای نیقیه رسمیّت یافت، و بر اساس آن، همسانی عیسی(ع) و خدای خالق تثبیت شد و اب و ابن و روح القدس، سه وجود با یک ماهیت شناخته شدند. هم اکنون این مصوبه، به عنوان اصول اعتقادی، در روزهای یک شنبه و اعیاد، در کلیسا خوانده می شود.

تأثیرات فرهنگ بیگانه بر آموزه ی تثلیث

فرهنگ های بیگانه چه تأثیری در ایجاد و شیوع آموزه ی تثلیث داشت؟

عیسی(ع)  خود را بنده و فرستاده ی خدا می دانست، با این وجود، مسیحیت به تثلیث تغییر مسیر داد. در تاریخ نفوذ عناصر بیگانه در تعالیم مسیح، دو نفر نقش اساسی داشتند: 1- پولس که با آمیختن آموزه های مسیحی با عقاید یونان و روم، در جلب نظر ملل مشرک، به دین جدید ، نقش اساسی ایفا کرد. 2-  کنستانتین کبیر که در زمان وی مسیحیت مذهب رسمی گردید و در مقابل گرفتن برخی امتیازات،، امتیازاتی را هم واگذار کرد. بدین ترتیب، مسیحیت به دینی تبدیل شد که با ملل مختلف به داد و ستد پرداخت و فرهنگ بیگانه را پذیرا شد.

استعمال صلیب

عقیده ی مسیحیان در استفاده از صلیب چیست؟

امروزه صلیب مسیح و نقش آن در نجات بشریت نقطه ی محوری در تعالیم مسیحیت است. صلیب (چلیپا) به تدریج جای خود را در فرهنگ مسیحیت به صورت نمادی باز کرد و می توان آن را چون تثلیث از آثار نفوذ فرهنگ های بیگانه در جامعه ی مسیحیت دانست. برخی قراین نشان می دهد که صلیب از زمان پیوند خوردن کلیسا و حکومت در زمان کنسانتین اهمیت یافته است: «در هم آمیختن نمادهای مسیحیان و چند خدایان و بت پرستان از ویژگی های خاص دوران کنسانتین بوده است». 

دیدگاه قرآن درباره مصلوب شدن حضرت عیسى(ع)

آیا حضرت مسیح(علیه السلام) به صلیب کشیده و کشته شد؟

قرآن مجید در آیه 157 سوره نساء مى فرماید: «و مى گفتند: ما مسیح عیسى بن مریم رسول خدا را کشته ایم. آنها هرگز نه مسیح را کشتند و نه به دار آویختند، بلکه دیگرى را که شباهت به او داشت اشتباهاً به دار زدند».

پایگاه اطلاع رسانی دفتر مرجع عالیقدر حضرت آیت الله العظمی مکارم شیرازی
سامانه پاسخگویی برخط(آنلاین) به سوالات شرعی و اعتقادی مقلدان حضرت آیت الله العظمی مکارم شیرازی
تارنمای پاسخگویی به احکام شرعی و مسائل فقهی
انتشارات امام علی علیه السلام
موسسه دارالإعلام لمدرسة اهل البیت (علیهم السلام)
خبرگزاری دفتر آیت الله العظمی مکارم شیرازی

قال الباقر (عليه السلام):

الحَجُّ تَسْکِين القُلُوبُ

حجّ آرامش بخش دلها است.

بحار الانوار: 75/183