پاسخ اجمالی:
«اب» در كتب عهد قديم و عهد جديد به معنى خالق و آفريننده استعمال شده است. كلمه «ابن» به معنى مخلوق و آفريده و يا مخلوق شريف خدا آمده است. «روح القدس» نيز در كتب مقدّس مسيحيان در معانى گوناگونى از جمله: روح پاك ايمان و معنويّت و سكينه خاطر، فرشته‌اى كه واسطه ميان خدا و بندگان است و گاهى نيز به معنى تسلّى دهنده و كسى كه پس از عيسى خواهد آمد و همه چيز را به جهانيان تعليم خواهد داد اطلاق شده است.
پاسخ تفصیلی:
چنانكه مي‌دانيم در كتب مقدّس مسيحيان با اينكه تحريف يافته است، ذكرى از خدايان سه‌گانه نيست و موضوع تثليث از مسائلى است كه پس از دوران شاگردان مسيح، كليسا آن را از ملل تازه اى كه به آيين مسيح(عليه السلام) گرويدند اخذ نموده است و چون مطابق طبع عامّه بى‌سواد و كوته فكر آن زمان كه قبول خداى مجسّم را بر خداى ناديده ترجيح مى‌دادند بوده و با تمايلاتى كه عوام مردم در مورد غلو درباره پيشوايان خود دارند كاملاً مى‌ساخته است، كليسا به آن دامن زده و آن را يكى از اصول اساسى خود قرار داده است.
ممكن است كسانى تصوّر كنند الفاظ (اب و ابن و روح القدس) كه در مراسم غسل تعميد (غسلى كه براى پاك شدن از گناهان ذاتى انجام مى‌دهند) برده مى‌شود دليل بر وجود ريشه تثليث در كتب مقدّسه مسيحى است، چنانكه در انجيل متّى وارد شده: «همه امّت‌ها را شاگرد سازيد و ايشان را به اسم اب و ابن و روح القدس تعميد دهيد».(1)
ولى اين موضوع اشتباه است؛ زيرا «اب» در كتب عهد قديم و عهد جديد به معنى خالق و آفريننده استعمال مى‌شود؛ چنانكه در سفر تثنيه تورات مى‌خوانيم: «آيا او [خدا] پدر و مالك تو نيست».(2)
و در رساله پولس به روميان نيز مى‌خوانيم: «زيرا همه كسانى كه از روح خدا هدايت مى‌شوند ايشان پسران خدايند... همان روح شهادت مى‌دهد كه ما پسران خداييم».(3)
و در انجيل يوحنّا از قول عيسى به مريم مجدليه مى‌خوانيم: «به ايشان [به شاگردان من] بگو: نزد پدر خود و پدر شما و خداى خود و خداى شما مى‌روم».(4)
با توجّه به اين معنى روشن مى‌شود كه اطلاق كلمه «ابن» نيز به معنى مخلوق و آفريده و يا مخلوق شريف خدا خواهد بود، نه به معنى فرزند جسمانى يا شبيه آن، نظير آنچه در انسان است.
و امّا روح القدس در كتب مقدّس مسيحيان در معانى گوناگونى استعمال شده، از جمله:
1. روح پاك ايمان و معنويّت و سكينه خاطر، چنانكه در انجيل لوقا مى‌خوانيم: «فرشته در جواب وى [مريم] گفت: روح القدس بر تو خواهد آمد و قوّت حضرت اعلى [خداوند] بر تو سايه خواهد افكند».(5) و در همان باب مى‌خوانيم: «پدرش زكريّا از روح القدس پر شده، نبوّت نمود».(6)
2. گاهى به معنى فرشته‌اى كه واسطه ميان خدا و بندگان است استعمال شده، چنانكه در رساله پولس به قرنتيان مى‌خوانيم: «امّا خدا آنها را [آنچه خدا براى دوستداران خود مهيّا كرده است] به روح خود بر ما كشف نموده است؛ زيرا روح همه چيز حتّى عمق‌هاى خدا را نيز تفحّص مى‌كند».(7) ناگفته پيداست آن روحى كه حقايق را خداوند به وسيله او بر ما كشف مى‌كند فرشته وحى است.
و در رساله پولس به روميان مى‌خوانيم: «روح براى ما شفاعت مى‌كند... او براى مقدّسين بر حسب اراده خدا شفاعت مى‌كند».(8) در اينجا نيز منظور از «روح»، فرشته مقرّب و شفاعت كننده است.
3. گاهى نيز به معنى تسلّى دهنده و كسى كه پس از عيسى خواهد آمد و همه چيز را به جهانيان تعليم خواهد داد اطلاق شده است، چنانكه در انجيل يوحنّا صريحاً آمده است: «ليكن تسلّى دهنده يعنى روح القدس كه پدر او را به اسم من مى‌فرستد او همه چيز را به شما تعليم خواهد داد و آنچه به شما گفتم به ياد شما خواهد آورد».(9)
از مجموع آنچه در بالا ذكر شد روشن مى‌شود كه كلمات «اب و ابن و روح القدس» هيچ گونه ارتباطى با موضوع تثليث خدايان ندارد؛ زيرا يكى از معانى كنايى «اب»، خالق و مالك و صاحب است، چنانكه در زبان عربى و فارسى كلمه «اب» و «پدر» احياناً در همين معانى به كار مى‌رود. فى المثل به شخص دانشمند و بزرگ، ابوالعلم و ابوالعلاء و به صاحب ماشين، ابوالسيّاره و به جابر بن حيّان، پدر علم شيمى اطلاق مى‌شود.
هرگاه كلمه «اب» در چنين معانى استعمال شود، كلمه «ابن» نيز به قرينه مقابله در معناى مخلوق و مملوك و امثال آن استعمال مى‌شود.
در مورد كلمه «روح القدس» كه در اصل لغت به معنى روح پاك است، اطلاق بر روح ايمان و سكينه خاطر و فرشته وحى و پيامبرى كه بعد از حضرت مسيح مى‌آيد، بسيار مناسب‌تر است از اينكه اطلاق بر خدا شود.
خلاصه اينكه هم معناى اصلى اين الفاظ و هم موارد استعمالات فراوان آنها در كتب عهد جديد و عهد قديم، گواهى مى‌دهد كه منظور از آنها به هيچ‌وجه خدايان سه گانه نيست.(10)
تا کنون هیچ نظری برای این مطلب درج نشده است.