امام علی(ع) درباره رسیدگی به امور لشکریان توصیه هایی به مالک فرموده اند، از جمله: «مشكلات و نيازهاى لشكريان را دلسوزانه بررسى كن. خدماتی که به آنها كرده اى در نظرت بزرگ نیايد و محبت به آنها را، هرچند كوچك، حقير نشمار، هرگز تلاش براى اصلاح امور كوچكِ آنها را به سبب تكيه كردن بر اصلاح امور كلىِ آنها رها مساز، بهترین فرماندهان نزد تو کسانی باشند که بیشتر به فکر لشکریان هستند؛ سپاهیان را تشویق کن، هرگز كار خوب كسى را به ديگرى نسبت نده و ارزش خدمت او را كمتر از آنچه هست به حساب نياور ...».

امام علی(ع) در جنگ جمل قسمت مهمّى از دستورات جنگى را براى فرزندش محمد بن حنفیه در هفت جمله بیان مى دارد: 1- استقامتی فراتر از کوه ها، 2- فشردن دندانها (که باعث از بین رفتن ترس است) 3- جمجمه را به خدا عاریت دادن و آماده شهادت بودن، 4- قدمها را به زمین میخکوب کردن و ثابت قدم بودن در جنگ (در فکر عقب نشینی نبودن) 5- نگاه به آخر لشکر دشمن و توجه به آرایش جنگی آنها، 6- بعد از لحاظ جوانب میدان، نگاه خود را کوتاه کردن (به کثرت دشمن نگاه نکردن) 7- توکل به خدا و توجه به اینکه پیروزی از سوی خداست.

درباره رویارویی کاروان امام حسین و سپاه حر بن یزید ریاحی گزارشهای متعددی وجود دارد که برآیند همه آنها چنین است: حر مأمور بود تا آمدن سپاه اصلی کوفه، کاروان امام را محاصره کند و از حرکت آنها ممانعت کند. در روز رویارویی و هنگام نماز، حر و سپاهیانش به امام حسین(ع) اقتدا کردند. بعد از نماز امام خطبه خواند و با یادآوری وضعیت نابسامانی که برای اسلام به دست بنی امیه پیش آمده بود، خود را معرفی نمود و برتری اهل بیت پیامبر را برای تصدّی امور مسلمانان گوشزد کرد.

امام بعد از ممانعت حر، به کاروان خود دستور حرکت داد. سپاهیان حر مانع شدند و در پی سخنانی که میان امام و حر رد و بدل شد، حر، امام را تهدید به جنگ کرد. اما با دیدن شجاعت امام حسین(ع) از خود انعطاف نشان داد و ممانعت از حرکت کاروان امام را از روی اضطرار و معذوریت در مأموریتی که از ابن زیاد داشت، اظهار کرد و به کنایه به امام، سرانجام احتمالی و ناگوار رفتارهای مخالفت آمیزش با بنی امیه را یادآور شد. امام نیز سخنانی در مذمت زندگی ذلت بار و ستایش مرگ با عزت ایراد فرمودند.

امام علی (ع) در رابطه با عواقب تسلیم شدن در برابر دشمن مى فرماید: «کسى که دشمن را بر خویش مسلّط کند تا گوشتش را بخورد،  ناتوانیش بسیار بزرگ است»؛ در واقع لشکر کوفه، آن قدر سستی نشان دادند که دشمن جسور شده و کارى بر سرشان مى آورد که هم ردیف شکافتن پوست و شکستن استخوانشان بود. سپس امام مى فرماید: «به خداسوگند! چنان ضربه اى بر دشمن وارد مى کنم که ریزه هاى استخوان سرش به هر سو پراکنده شود». در واقع حضرت مى فرماید که اگر شما تصمیم بر تسلیم در برابر دشمن را دارید، من هرگز با شما همراهی نمی کنم.

کسانی از لشکر دشمن به سپاه امام حسین(ع) پیوستندو در تاریخ به نام آنها تصریح شده عبارتند از: جُوين بن مالك تميمى، حارث بن امرء القيس كندى، حُلاس بن عمرو راسبى، زُهير بن سُليم اَزْدى، عبدالرحمان بن مسعود، عبدالله بن بشير خثعمى، عمرو بن ضبيعة، قاسم بن حبيب اَزْدى، نعمان بن عمرو الراسبى، يزيد بن زياد، حرّ، سعد بن حارث و ابوالحتوف بن حارث.

در فصل 11 کتاب دوم اشموئیل آمده: داود روزى به پشت بام قصر مى رود و چشمش به خانه مجاور مى افتد، زنى را برهنه در حال شستشو مى بیند، عشق او در دلش جاى مى گیرد، به هر وسیله اى بود او را به خانه خود مى آورد، و او از داود باردار مى شود. شوهر این زن، یکى از افسران برجسته لشکر داود، و مرد پاک طینت و با صفائى بود، داود او را (نعوذ باللّه) با توطئه ناجوانمردانه اى از طریق فرستادن او به منطقه خطرناکى در جنگ به قتل مى رساند، و همسر او را رسماً به ازدواج خود درمى آورد.

دقت در آیات قرآن نشان مى دهد، میان نحوه مجازات ها و گناهان اقوام تناسب وجود دارد. فرعون، تکیه گاه قدرتش آب های پربرکت رود نیل بود و نابودى او هم به وسیله همان شد! نمرود، متکى به لشکر عظیمش بود، لذا لشکر کوچکى از حشرات، او و یارانش را شکست داد! قوم نوح نیز جمعیت کشاورز و دامدار و متکی به باران بودند، اما سرانجام همین باران آنها را از بین برد. از اینجا به خوبى روشن مى شود، چقدر برنامه هاى الهى حساب شده است.

در تاریخ زندگى پیامبر(ص) موارد زیادى دیده مى شود، که افرادى بر فرمان ایشان پیشى گرفتند، یا عقب افتادند و یا از اطاعت ایشان سرپیچى نمودند و لذا مورد ملامت و سرزنش شدید حضرتش قرار گرفتند. داستان تخلف از لشکر اسامه و داستان قلم و دوات در آخرین ساعات عمر پیامبر(ص)، از حوادث مهم تاریخ اسلام است که گواه این ادعاست.

ابوطالب به پیامبر(ص) گفت: آیا مبعوث به همه مردم شده اى، یا تنها به قوم خودت؟ پیغمبر(ص) فرمود: مبعوث به جمیع انسان ها شده ام. هنگامى که این سخن به گوش قریش رسید، گفتند: اگر مردم فارس و روم این سخنان را بشنوند سنگ هاى خانه کعبه را متلاشی مى کنند. سوره فيل نازل شد و به آنها گوشزد نمود كه هيچكس قادر بر چنين كارى نيست. همانگونه که خداوند لشگر فیل سوار ابرهه را با لشگر پرندگان ابابیل درهم کوبید و خانه کعبه را در امان نگاه داشت.