این آیه شبيه آياتى است كه با تمثیل و کنایه در صدد تشبيه «معقول» به «محسوس» است. منظور از آسمان در آن عوالم ملكوت است و منظور از نزديک شدن شياطين به آسمان و «استراق سمع» و «طرد شدن آنها» به وسيله «شهاب ها» اين است كه اين شياطين هر گاه بخواهند به عالم فرشتگان نزديک شوند، به وسيله نور ملكوت طرد مى شوند. البته از آنجا که می توان با شواهد قرآنی و حدیثی، آسمان را به معنای آسمان معنوی و ستارگان را می توان به معنای شخصیت های روشنی بخش جامعه انسانی دانست، با توجه به این معانی، معنای آیه این است که همواره شياطين در تلاشند تا به آسمان حقیقت راه يابند و با انواع‏ وسوسه ها در دل مؤمنان راستين و حاميان حق نفوذ كنند. اما مردان الهى و رهبران راه حق از پيامبران و امامان گرفته تا دانشمندان متعهد، با امواج نيرومند علم و تقوای خود آنان را از نزديک شدن به اين آسمان باز می دارند.

كاربرد «فوقيّت» يا «في السماء» درباره پروردگار، يا «نُزُول» و «صُعُود» همگى جنبه معنوى و اعتبارى دارند، نه حقيقى و جهت داشتن؛ يعنى جهانى برتر و بالاتر از اين جهان خاكى است كه تمامى خيرات و بركات از آن سرازير مى شود. از اين رو براى آنكه به آن جهان روى كند، به خارج از محيط كره زمين روى مى كند، که لازمه آن روى كردن به طرف آسمان است؛ زيرا اين آسمان است كه بيرون و خارج از محيط زمين قرار دارد، و انسان بر اساس همين پندار به خارج از محيط خود توجه کرده و مسئله فوقيّت جایگاه الهى انتزاع می شود.

کتاب مقدس می گوید: که مریم(س) در زمان مصلوب شدن عیسی(ع) در کنار وی حضور داشت. منابع اسلامی می گوید: مریم(س) در حیات عیسی(ع) از دنیا رفت و ایشان خود غسل تعیمد مادر را بر عهده گرفت. باور به صعود مریم به آسمان، نخستین بار در برخی از نگارش های قرن چهارم مشاهده شده و به تدریج در اواخر قرن هشتم مقبولیت عام می یابد. از قرن هفدهم به بعد، در کلیسای غرب فشار زیادی برای تعریف این باور به صورت اصلی ایمانی وجود داشت تا اینکه در سال 1950 پاپ پیوس دوازدهم این باور را جزو اصول ایمانی تعریف کرد.

كساني از «مرگ» مى ترسند كه مرگ را با نيستى و فنا مساوى مى دانند يا به خاطر آن كه پرونده اعمالشان سياه و تاريك است از آن مى گريزند؛ البته دلبستگى ها و وابستگى ها به زندگى دنيا و علاقه شديد به مال و مقام و زرق و برق ها نيز انسان را از مرگ مي ترساند؛ اما آنها كه مرگ را فنا نمى دانند و پرونده آنها روشن است و از وابستگى ها و دلبستگى ها به دنيا آزاد هستند ترسي از مرگ ندارند.

منظور از «بررسی علمی»، تطبیق معراج با آن دسته مسائلى است كه صد در صد جنبه قطعى داشته باشد، نه نظریات و تئوري‌هایی كه ممكن است در پرتو اكتشافات آينده دگرگون شود. ما هرگز نبايد انتظار داشته باشيم حقايق مذهبى با اين گونه مسائل غير قطعى تطبيق گردد؛ بلكه اين هماهنگى و توافق تنها در ميان «عقائد مسلم مذهبى» با «مسائل قطعى علوم» خواهد بود و اگر اين اصل دقيقاً رعايت شود ارزش علم و مذهب روشن مي‌شود و اين، عقيده ما درباره اسلام و تعاليم اسلامى است.

امام علی(ع) درباره شرح حالات ستارگان، به دو حالت آنها اشاره می کند: گاه يك ستاره، يا يك مجموعه به طرف بالا حركت مى كند كه نامش «صعود» است و گاه به طرف پايين حركت مى كند، كه نامش «هبوط» است. روشن ترين مثالِ آن خورشيد است كه از اوّل زمستان شروع به اوج گيرى در مدار خود مى كند و هر روز در محل بالاترى در آسمان ديده مى شود تا اوّل تابستان كه به نهايت اوج خود مى رسد و سپس از آغاز تابستان هبوط آن شروع مى شود و در اوّل زمستان به پايين ترين نقطه در افق مى رسد.

پیامبر(ص) که آئینش جاودانى است علاوه بر معجزه جاودانى مانند؛ قرآن، معجزات دیگری هم داشته که در تاریخ نیز ثبت شده است. اما باز هم برخی از دشمنان لجوج، نه به دلیل حق جویی، بلکه به منظور نادیده گرفتن قرآن و بازیچه قرار دادن معجزه و در نهایت سحر خواندن آن، درخواست معجزه از ایشان می کردند؛ لذا قرآن در آیه 52 سوره عنکبوت، از دو راه به آنها پاسخ می دهد: اول اینکه معجزه نزد خداست و دوم اینکه قرآن برترین معجزه معنوی است و اگر حق طلب باشند آنها را کفایت می کند.

طبق آیات 17ـ 18 سوره حجر شیاطین از صعود به آسمان ممنوع شده اند و توسط شهاب مبین به عقب رانده می شوند. برخی از توضیح این آیات صرف نظر کرده و برخی با معنی ظاهری آسمان و شهاب و... آنرا تفسیر کرده اند، اما به نظر مى رسد منظور از آسمان، آسمان حق و حقیقت است و شیاطین همان وسوسه گرانی هستند که مى کوشند به این آسمان راه یابند و استراق سمع کنند و مردم را اغوا کنند؛ اما ستارگان و شهب یعنى رهبران الهى با قلمشان آنها را عقب رانده و طرد مى کنند.

انسان داراى دو بُعد وجودى است و مى تواند در قوس صعودیش به اعلى علیین برسد و در قوس نزولیش به اسفل سافلین کشیده شود. در آیه 6 سوره عادیات برای انسانی که تحت تربیت مربیان الهى قرار ندارد و در قوس نزول است حالت «کَنُود» بودن، یعنى ناسپاسى و بخل، تعبیر شده. اما اگر تحت تربیت مربیان الهى قرار گیرد مصداق «فَضَّلْناهُمْ عَلى کَثیر مِمَّنْ خَلَقْنا تَفْضیلاً» مى شود. لذا کنود و ظلوم و... طبیعت همه انسانها نیست بلکه یک بعد از وجود انسان است.