از بهانه جويى و لجاجت، مى توان به عنوان یکی از مهمترين موانع درك حقيقت نام برد؛ زيرا سبب مى شود انسان به حق نرسد و در باطل راسخ تر گردد. لجاجت و بهانه جویی، یعنی اینکه انسان پس از آشكار شدن حق باز هم بر سخن باطل يا عمل نادرست خود پافشاری کند و با بهانه هاى واهى و سخنان دور از منطق، از پذيرش حق سر باز زند. اين خوى زشت از زيانبارترين خلقیات شيطانی است و ممکن است آثار شوم آن سرچشمه جنگهاى خونين گردد. بر اساس باور برخی مفسران، طغیان اشکال گوناگونی دارد و لجاجت سرچشمه همه طغیان ها می باشد.

ايمان سه مرتبه دارد؛ 1- ايمان تقليدى؛ یعنی به تقلید بزرگترها مؤمن شویم. 2- ايمان استدلالى؛ كه فرد مؤمن با دليل و برهان به ايمان دست مى يابد. 3- ايمان توأم با يقين؛ که فرد مؤمن با یقین به حقيقت راه پيدا مى كند؛ که این خود یا از طریق برهان و یا از طريق مشاهده می باشد. امام علی(ع) می فرماید «نمى چشد فردى طعم ايمان را مگر اين كه یقین کند که ضرر رساننده و نفع رساننده خداست». در روایت پیامبر(ص) آمده است که یقین همه ایمان و کمترین چیزی است که به انسان ها داده شده است.

افراد بسیار معدودى از اهل سنّت احادیث مربوط به مهدى(عج) را نپذیرفته اند؛ در پاسخ باید گفت: 1- در این مورد، احادیث صحیح وجود دارد. 2- در این احادیث چیزی مخالف عقل نیست. 3- اگر این احادیث به نفع شیعه تمام شود، گناه شیعه یا گناه احادیث است!؟ 4- درست است که از این حقیقت سوء استفاده شده ولی مگر از عقیده نبوت و الوهیت سوء استفاده نشد؟ 5- اعتقاد به قیام مهدى براى افرادى که حقیقت آن را دریابند نه تنها موجب رکود و تنبلى نیست، بلکه مایه امیدوارى و دلگرمى در برابر مشکلات و حوادث سخت زندگى است.

می گویند: ارتباط با ارواح به وسیله میزگرد، چنین است که دور یک میز چوبى که اصلاً میخ ندارد و صفحه روى آن مدوّر است و بر گِرد یک میله چوبى که در وسط آن قرار دارد مى گردد، مى نشینند، کف دستها را روى صفحه مى گذارند و حمد و سوره اى مى خوانند و افکار خود را متمرکز ساخته، و بدون نیاز به مقدّمه دیگرى با یک روح تماس پیدا مى نمایند. اما این پیام ها همیشه صحیح نیست و ارواح نیز همیشه مقید به راست گفتن نیستند، و اکثر جواب ها هم کلی هستند که بر هر مطلبی قابل تطبیق است.

رؤيای صادقه شهودى است كه در حالت خواب صورت مى گيرد؛ رویاهای صادقانه مربوط به آينده بوده و پرده از روى اسرارى بر مى دارند كه به حقيقت مى پيوندند. در قرآن به هفت مورد از اين رؤياهاى صادقه اشاره شده است، مانند: رویای صادقه پیامبر(ص) مبنی بر وارد شدن همراه با اصحابش برای ادای سنّت عمره که در فتح مکّه محقق شد، یا رویای صادقه حضرت یوسف(ع) درباره مورد سجده قرار گرفتن، یا خواب هم بندیان یوسف در زندان، و خوابی که عزیز مصر دید و حضرت یوسف(ع) همه این خواب ها را تعبیر کرد و ... .

آموزه ها واعتقادات دینی قابل تحمیل نیستند، زیرا دین سلسله ای از باورهای قلبى است كه اجبار در آن راه ندارد. برای اعتقاد به دین، چاره ای جز استدلال و تعقل نیست؛ لذا در جامعه اسلامی راه «حقیقت جویی» برای همه باز است. ضمن اینکه برای درک حقیقت می توان تحقیق کرد بدون اینکه تغییر دین داد. بازگشت از اسلام هم مادامی که از سوی شخص بیان نشده، حکم «ارتداد» را در پی ندارد. اما اگر این چنین شخصی عقاید جدید خود را علنی کند، جامعه اسلامی تعامل دیگری با او خواهد داشت. چرا كه اين عمل نوعی «اخلال و تضعیف» جامعه اسلامى است.

 طبق آیه 136 سوره نساء، مى بایست تمام پیامبران و کتب آسمانى را به رسمیت شناخت؛ زیرا همه یک حقیقت را تعقیب مى کنند و از طرف یک مبدأ مبعوث شده اند. لذا ایمان به پنج اصل یعنی: مبدأ، معاد، کتب آسمانى، انبیاء و فرشتگان ضروری می باشد.

طبق آیات 17ـ 18 سوره حجر شیاطین از صعود به آسمان ممنوع شده اند و توسط شهاب مبین به عقب رانده می شوند. برخی از توضیح این آیات صرف نظر کرده و برخی با معنی ظاهری آسمان و شهاب و... آنرا تفسیر کرده اند، اما به نظر مى رسد منظور از آسمان، آسمان حق و حقیقت است و شیاطین همان وسوسه گرانی هستند که مى کوشند به این آسمان راه یابند و استراق سمع کنند و مردم را اغوا کنند؛ اما ستارگان و شهب یعنى رهبران الهى با قلمشان آنها را عقب رانده و طرد مى کنند.