آیین رحمت - معارف اسلامی و پاسخ به شبهات کلامی

از بهانه جويى و لجاجت، مى توان به عنوان یکی از مهمترين موانع درك حقيقت نام برد؛ زيرا سبب مى شود انسان به حق نرسد و در باطل راسخ تر گردد. لجاجت و بهانه جویی، یعنی اینکه انسان پس از آشكار شدن حق باز هم بر سخن باطل يا عمل نادرست خود پافشاری کند و با بهانه هاى واهى و سخنان دور از منطق، از پذيرش حق سر باز زند. اين خوى زشت از زيانبارترين خلقیات شيطانی است و ممکن است آثار شوم آن سرچشمه جنگهاى خونين گردد. بر اساس باور برخی مفسران، طغیان اشکال گوناگونی دارد و لجاجت سرچشمه همه طغیان ها می باشد.

از بهانه جويى و لجاجت، مى توان به عنوان یکی از مهمترين موانع درك حقيقت نام برد زيرا سبب مى شود انسان به حق نرسد و در باطل راسخ تر گردد. منظور از بهانه جويى و لجاجت اين نيست كه انسان با طرح سوال های پی در پی، در كشف حقيقت پافشارى كند، بلكه مراد این است که فرد پس از کشف حقیقت، باز هم بر سخن باطل يا عمل نادرست خود پافشاری کند و با تشبّث به بهانه ها و عذرهاى واهى و سخنان دور از عقل، از پذيرش حقیقت امتناع ورزد. این رذیله اخلاقی گاهی به صورت خصوصى در فرد يا افرادى ظاهر می شود و گاهی به خلق و خوى يك ملت تبدیل می گردد. بسیاری از آیات قرآن از لجاجت بنی اسرائیل سخن می گویند و علاوه بر این، لجاجت و بهانه جویی بنی اسرائیل در سطرهای مختلف تاریخ قابل مشاهده است.
اين خلق و خوى، از زيان بارترين خلقیات شيطان است و شايد بتوان از شیطان به عنوان نخستين آموزگار لجاجت نام برد. آثار مرگبار این رذیله به حدی است که گاه سرچشمه جنگهاى خونين، از بین رفتن انسان ها و اموال و ویرانی شهرهاى آباد می شود. برخی از مفسران بر این باورند که طغيان، صورت های مختلفى دارد، علم به صورت تفاخر طغيانِ می کند، اموال و دارایی بشکل بخل طغيان می کند و طغيان عبادت بصورت ريا و طغيان نفس بصورت پيروى از شهوات می باشد.(1) در واقع انسان بر اثر لجاجت در دام طغیان گرفتار مى شود.(2)