آن چه در قرآن و روايات اسلامی در مورد ضرورت وجود «حجت الهي» در هر عصر و زمان آمده با دليل عقلى نيز ثابت مي‌شود؛ زيرا بر طبق «برهان لطف» كسى كه انسان را براى سعادت و تكامل آفريده و تكاليفى بر دوش او گذاشته، لازم است مقدمات هدايت و وسائل كافى براى رسيدن به آن هدف را در اختيار او بگذارد و اگر چنين نكند نقض غرض كرده است و خداوند حكيم چنين كارى نمى كند.

در پاره اى از آيات قرآنى اشاره شده است كه «حجت الهي» در هر عصري لازم است. آيه شريفه «اِنَّما اَنْتَ مُنْذِرُ وَ لِكُلِّ قَوْم هاد» نشان مى دهد كه هر قومى در هر عصر و زمانى هدايت‌گرى دارند.

گاه گفته اند: منظور از علم الاسماء، علم لغات است، و گاه گفته اند که: منظور اسامى حجّت هاى الهى مخصوصاً ائمه معصومین(ع) است که ارواحشان از قبل آفریده شده بود. بسیارى از مفسّران گفته اند: که منظور از اسم در این جا مسمّى است؛ یعنى خداوند جمیع علوم مربوط به زمین و آسمان را به آدم(ع) تعلیم داد. لذا علم اسماء علم بسیار گسترده اى بود که حقایق مهّم این جهان را در بر مى گرفته است.

در پرتو وجود امام(ع)، نه تنها دل هاى آماده بايد راهنمايى شده و مسير خود را به سوى كمال مطلق ادامه می دهد، بلكه بايد براى آنها كه دانسته و عمداً راه خلاف را مى پويند اتمام حجّت شود، تا اگر وعده كيفرى به آنها داده شده است بى دليل نباشد و كسى نتواند ايراد كند كه اگر رهبرى الهى و آسمانى دست ما را گرفته بود و به سوى حق رهنمون گشته بود هرگز تخلّف نمى كرديم.
خلاصه راه عذر بسته شود، دلائل حق به اندازه كافى بيان گردد، به ناآگاهان آگاهى داده شود و به آگاهان اطمينان خاطر و تقويّت اراده.
 

یکی از ویژگی های قیام عاشورا آن است که در این ماجرا، نه فقط یک انسان مؤمن وحق طلب، بلکه امامى معصوم، پنجمین فرد از اصحاب کساء و فرزند فاطمه زهرا(س) دختر رسول خدا(ص) به دست مردمى که خود را از امّت پیامبر اسلام(ص) مى دانستند به گونه اى دردناک و بى سابقه به شهادت رسید. دردآورتر آن است که مردمى که ادّعاى مسلمانى داشتند و به ظاهر نماز مى خواندند و قرآن تلاوت مى کردند، تکبیر گویان به جنگ با جگرگوشه پیغمبرشان برخاستند و با بى رحمى تمام اسوه تقوا و ایمان را شهید کرده و حریمش را غارت قرار دادند.