از نشانه هاى نزديكى «قيامت»، خاموشى خورشيد و كدورت و تيرگى ستارگان است. طبق گواهى «قرآن» در پايان جهان پر فروغ ترين مبدأ نور در منظومه شمسى خاموش مى شود و ستارگان ديگر نيز به همين سرنوشت گرفتار مى گردند. اين مسائل در پايان دنيا شدت مى گيرد و طىّ يك سلسله حوادث زنجيره اىِ ناگهانى، اين نظام فرو مى ريزد و عمرش به پايان مى رسد.

 گرچه خورشيد و ماه از كرات آسمانى محسوب مى ‌شوند، اما به خاطر نزديكى آنها به زمین و تأثيراتی که بر زندگى ما دارند، قرآن آنها را به عنوان آيتى از آيات بزرگ خدا معرفى کرده و در بیان ویژگی های خورشید و ماه می فرماید: «او كسى است كه خورشيد را ضياء و روشنى و قمر را نور قرار داد». همچنین می فرماید: «خداوند منزلگاه هايى براى ماه مقدر كرد تا شماره سال ‌ها و حساب را بدانيد». سپس می فرماید: «خداوند همان كسى است كه ستارگان را براى شما قرارداد تا در تاريكی هاى صحرا و دريا به وسيله آن هدايت شويد». و... .

ترسیمى که قرآن از جهان هستى و نظامات آن مى کند ترسیمى بسیار دقیق و حساب شده است. قرآن توحید را به کامل ترین نوعش ارائه مى دهد و اسرار آفرینش زمین و آسمان و خلقت شب و روز و خورشید و ماه و نباتات و گیاهان و وجود انسان را، هر یک به عنوان آیت و نشانه اى از آن خداى واحد و یکتا در آیات مختلف و با بیانات کاملا متنوع برمى شمرد.

ابراهیم(ع) در آیات 76 تا 79 سوره انعام، در ظاهر، اجرام آسمانی را به خدایی می گیرد امّا با استدلال به ناپایداری آنها و بیزاری جستن از خدایان افول کننده، مردم را به قدرتی فراتر از اینها دعوت می کند. ایشان به مردم چنین القاء کرد که: مردم! در ماوراى این مخلوقات متغیر و محدود و اسیر چنگال قوانین طبیعت، خدائى است که قادر و حاکم بر نظام کائنات است، لذا «من روى خود را به سوى آن کسى مى کنم که آسمان ها و زمین را آفرید و در این عقیده خود کمترین شرک راه نمى دهم، من موحّد خالصم و از مشرکان نیستم».

حضرت ابراهيم(ع) از افول و غروب كواكب و خورشيد و ماه استدلال بر نفى الوهيّت آنها كرد و گفت: چنين موجوداتى ممكن نيست خداى جهان باشند؛ چرا که اولا: افول ممکن بودن موجود را مى فهماند، و هر موجود ممكنى محتاج به خالق است. ثانیا: افول، مطلق حركت را مى فهمند، و هر متحرّكى حادث است و هر حادثى محتاج به وجود قديم و ازلى مى باشد. ثالثا: غروب، زائل شدن حکومت و سلطنت را می فهماند.

آیه ای که بعد از همین آیه قرار دارد، برای خورشيد و ماه حركت مداوم و منظم قائل است؛ بنابراین تعبیر «منزل» برای ماه، به معنی «جایگاهی مکانی» برای «توقف» نیست. تعبیر «منزل» در اینجا به معنی «جایگاه زمانی» در مدار گردشی ماه است، که بشر ماه را در آن جایگاه زمانی به اندازه و شکل مشخص می بیند. چنانکه ماه در 28 روز از 30 روز، هر روز به اندازه مشخصی دیده می شود تا اینکه به شکل هلال باریک و شبیه شاخه کهنه درخت خرما در می آید و دو روز از ماه به محاق رفته و دیده نمی شود. وقتی ایّام ماه 29 روز است این جایگاه ها 27 تا می شود.

یکی از اهداف حضرت ابراهيم(ع) در محاجه و مجادله با کفار این بود كه به آن ها تفهیم کند، براى رسيدن به حق، تنها تلاش و كوشش انسان كافى نيست؛ بلكه بايد امدادهاى الهى نيز شامل حال او گردد، تا در صف گمراهان واقع نشود. مسلّماً چنين امدادى شامل حال حق طلبان و خداجويان تلاشگر خواهد بود.

آن چه ابراهیم(ع) در آیات 76 تا 78 سوره انعام، درباره ربّ بودن ستاره و ماه و خورشید می فرماید، در مقام بحث و گفتگو و مجادله با مشركان بوده است. به اين ترتيب، نخست ابراهيم(ع) ظاهراً با آنها هم صدا مى شود تا سستى اعتقاد و منطقشان را به هنگام افول اين كواكب آسمانى به آنها نشان دهد.

قرآن در مساله توحید در خالقیت از منظر بت پرستان می فرماید: «هر گاه از آنان بپرسى: چه كسى آسمانها و زمين را آفريده، و خورشيد و ماه را مسخّر كرده است؟ مى گويند: خداوند يگانه!». در واقع بت پرستان بت ها را همتای خداوند در عبادت و موثر در سرنوشت انسان ها می دانند. آنان بر اساس فطرت هیچگاه بت ها را خالق آسمان و زمین نمی دانند. اما تفكيك ميان توحيد در خالقيّت، و توحيد در عبادت، تناقض واضحى است، زيرا شايسته عبوديّت كسى است كه خالق و رازق است.

درباره این که چگونه ابراهیم(ع)، به ستاره مى گوید: «این خداى من است»، دو تفسیر وجود دارد: 1- ابراهیم(ع) مى خواست از طریق استدلالات روشن عقلى به مرحله «حق الیقین» برسد و هنگامى که مى گوید: «هذا رَبِّى»، به عنوان یک خبر قطعى نیست، بلکه به عنوان یک فرض و احتمال براى تفکر و اندیشیدن است. 2- ابراهیم(ع) این سخن را به هنگام گفتگو با ستاره پرستان و خورشید پرستان بیان کرد و منظورش این بود که: «به اعتقاد شما این خداى من است». و یا این که: آن را به عنوان استفهام گفت: «آیا این خداى من است؟».