مفهوم تقدّس و مقدّس و محدوده هاله تقدّس؟

مفهوم تقدّس و مقدّس چيست؟ مقدّس کيست؟ و يا چيست؟ تقدّس را از کجا آورده اید؟! چرا بسياری از پديده ها مقدس شمرده شده و امکان نقد آنها وجود ندارد؟!

تقدس و مقدس از قدس به معنی پاکی گرفته شده است. از جمله اموری که پاکی آن مورد قبول همه می باشد عقل و احکام عقل است. لذا خداوند که خالق عقل است نیز مقدس است؛ بلکه مقدس حقیقی اوست و سایر امور به اعتبار انتساب آنها به خدا مقدس شمرده می شوند. آنچه با دلایل قطعی پاکی آن ثابت شود شکی در مقدس بودن آن نیست.

اما آنچه مردم بدون دلیل آن را مقدّس می دانند، باید با روش مناسب با آن برخورد شود. ضمن اینکه توهین به مقدسات یک قوم یا ملت، از آنجا که بی حرمتی به میثاق جمعی آنها به شمار می آید، می تواند موجب بروز کدورت ها و خون ریزی های محتمل گردد، و از همین رو جلوگیری از آن الزامی عقلایی و اجتماعی به شمار می آید. با این حال می بینیم کسانی که بدون دلیل به مقدسات اسلام توهین می کنند خود برخی امور مثل هولوکاست را مقدس می شمارند.

ساختمان بدن «خفّاش» و نحوه تولید مثل آن

امام علي(ع) در خطبه 155 نهج البلاغه، درباره بال های منحصر به فرد و نحوه فرزندپروری «خفّاش» چه فرموده است؟

امام علي(ع) در خطبه 155 «نهج البلاغه»، با اشاره به بال های منحصر به فرد و نحوه فرزندپروری «خفّاش»، می فرماید: «خداوند برای او از گوشت بدنش بال هایی آفریده؛ گویی این بال ها مانند لاله های گوشند؛ بال هایی بدون پر! و بدون نی هایی در میان آن. او پرواز مى كند، در حالى كه نوزادش به او چسبيده و از او جدا نمى شود تا اعضاى پيكرش محكم گردد و راه زندگى را بياموزد». سپس می فرماید: «پاك و منزه است آفريننده همه اشيا، كه از هيچ نمونه و الگويى كه از ديگرى به جاى مانده باشد پيروى نكرده است».

احتمال خلق موجودات، به صورت تصادفی!

چه لزومی دارد که بگوییم همه موجودات را خداوند آفریده است؟ مگر نمی شود اتفاقی خلق شده باشند؟

احتمال نظم و هماهنگی در امور اتفاقی و تصادفی در حد صفر است. نظم و هماهنگی در پدیده های عالم، شائبه اتفاقی و تصادفی بودن آفرینش را از موضوعیت می اندازد و خبر از خالقی دانا، توانا، هوشمند و حسابگر برای آن می دهد. ما هرگز نمى ‏توانيم اندازه‏ گيرى موجودات مختلف اين جهان و كميت و كيفيت حساب شده آن را معلول تصادف بدانيم، زیرا با «حساب احتمالات» سازگار نيست. ما روی هر پدیده ای که مطالعه کنیم خواهیم دید که ساختار آن از انسجام و عملکرد آن از قوانین مشخص و ثابتی پیروی می کند. ما هر قدر مطالعات خود را دقيق تر و عميق تر كنيم به وحدت و يگانگى خالق جهان هستی ايمان بيشترى پيدا خواهيم كرد و امکان ناپذیری پدید آمدن آن بر اساس تصادف را عمیق تر درک خواهیم نمود.

روند تشكيل «باران» و نزول آن از زبان امام علي(ع)

در کلام امام علي(علیه السلام) روند تشكيل و نزول «باران» چگونه شرح داده شده است؟

امام علي(ع) درباره روند ريزش باران مي فرمايد: «خداوند هيچ يك از بلندى هاى زمين را كه آب چشمه ها به نقاط مرتفع آن نمى رسد و جدول هاى نهرها به آن راه ندارد، به حال خود وا نگذاشت؛ بلكه [براى آبيارى آنها] ابرهايى آفريد تا قسمت هاى مرده آن را زنده كند و گياهان آن را بروياند، و قطعات درخشنده و پراكنده و جداى ابرها را به هم پيوند زد، تا درياهايى از آب كه در ابرها نهفته بود، سخت به حركت درآيد و برق در اطرافش بدرخشد و از درخشندگى آن در ابرهاى سفيدِ كوه پيكر و متراكم، چيزى كاسته نشود؛ در حالى كه به زمين نزديك شده بود در اين هنگام، بادِ جنوب، باران را به شدّت بر زمين فرو ريخت».

«تشريع و قانون گذاری» حق خالق انسان

چرا «قانون گذاری و تشريع» حق خداوند است؟

از نظر قرآن و حديث، اصل قانون گذارى از آن خداست؛ چرا كه يكى از شئون توحيد افعالى است. خداوند، هم حاكم على الاطلاق است و هم حاكم بر نظام تشريع است. از طرفی قانون گذار واقعی بايستی انسان‌ شناس باشد، و از تمام اسرار وجود او باخبر باشد، از حوادث آينده مطلع باشد و از هر لغزش و گناه مصون باشد و هيچ منافعى در اجتماع بشريت نداشته باشد و اين ويژگی ها تنها در خداوند وجود دارد، بنابراين قانون گذار واقعی تنها اوست.

پاسخ امام علي(ع) براي ديدن خداي ناديدني

پاسخ امام علي(ع) براي ديدن خدايي كه ديده نمي شود چه بود؟

امام علي(ع) در پاسخ به سؤال کسی که پرسید: آیا خدا را دیده ای؟ فرمود: «آيا ممكن است كسى را كه نمى بينم عبادت كنم؟ چشم ها هرگز او را آشكارا نبيند؛ اما قلبها با نيروى حقايق ايمان، وى را درك مى كند». البته منظور حضرت از حقايق ايمان، اصول اعتقادى و معارف حقّه است.

ترسيم جاودانگي «اسلام» از زبان امام علي(ع)

امام علي(علیه السلام) جاودانگي «اسلام» را چگونه ترسيم نموده است؟

امام علي(ع) درباره جاودانگي «اسلام» می فرماید: «خداوند اسلام را چنان قرار داده كه اساسش ويران نشود و ستون هايش فرو نريزد، مدّتش پايان نگيرد، غبار كهنگى بر احكامش ننشيند و شاخه هايش قطع نگردد». بر اساس سخن امام(ع)، اصول و اركان اسلام از سوى خداوند چنان تنظيم شده كه با گذشت زمان متزلزل نشده و نيازهاى انسان در هر زمان و مكان پيش بينى شده و همين جامعيّت، آن را جاودانه ساخته است.

تفاوت های طبیعی انسان ها، و مساله عدل الهی؟!

چگونه تفاوت های طبیعی انسان ها در زیبایی، سلامت و توانایی ها و... با عدل الهی در آفرینش سازگار است؟!

اولا: یکی از لوازم و ویژگی های نظام احسن، وجود تفاوت در استعداد و توانایی ها و ظاهر مخلوقات است. اگر انسان ها همانند بودند، هرگز زندگی اجتماعی که کمال محسوب می شود، ادامه نمی یافت و مشکلات عدیده ای را در پی داشت. چرا که افراد انسان باهم يك درخت بزرگ و بارور را تشكيل مى ‏دهند كه هر دسته بلكه هر فردى رسالت خاصى در اين پيكر بزرگ بر عهده دارد، و متناسب‏ آن دارای ویژگی هایی است.
ثانیا: در ميان افراد بشر يك سلسله تفاوتهاى مصنوعى نیز وجود دارد كه یا نتيجه مظالم و «ستمگرى» بعضى از انسانها نسبت به بعض ديگر است، یا حاصل «سبک زندگی» انسان و نحوه تعامل او با طبیعت و سایر انسان ها است. مسلما اين تفاوت ها را به حساب دستگاه آفرينش نمى ‏توان گذارد.
ثالثا: هیچکدام از تفاوتهای طبیعی، مانع رشد و کمال نمی گردند. در قیامت نیز بر اساس توانایی انسانها حکم خواهد شد. از دید قرآن آنچه سعادت ابدی را در پی دارد تقوا و عمل صالح می باشد و آنچه به اقتضای حکمت الهی سبب فضیلت و برتری برخی از افراد شده، وسیله امتحان است و مسئولیّت ایشان را سنگین تر خواهد کرد.

علم خداوند به اعمال بندگان از زبان امام علی(ع)

امام علي(علیه السلام) در خطبه 199 «نهج البلاغه» علم خداوند به اعمال بندگان را چگونه به تصویر می کشد؟

امام علي(ع) در ارتباط با احاطه علمی خداوند بر بندگان می فرماید: «آنچه كه بندگان در شب و روز انجام مى دهند بر او پوشيده نيست و با علم بى پايانش به آنها احاطه دارد». در واقع علم خدا نسبت به اشياء، علم حضورى است، و تمام عالم هستى در محضر خداست. امام(ع) در ادامه می فرماید: «اعضاى شما گواهان و ضمير و وجدانتان جاسوسان وى هستند و خلوتگاه هاى شما در برابر او آشكار است». از این رو نه تنها خداوند بر همه اعمال انسان ها احاطه دارد؛ بلكه اعضاء و جوارح حتى خلوتگاه ها بر اعمال شما گواهى مى دهند.

منظور از آیه «وُجُوهٌ یَومَئِذٍ ناضِرَةٌ اِلى‌ رَبِّها ناظِرَةٌ»؟

اگر خداوند قابل دیده شدن نیست، پس چرا قرآن در آیه «وُجُوهٌ یَومَئِذٍ ناضِرَةٌ اِلى‌ رَبِّها ناظِرَةٌ» می گوید چهره هایی در قیامت به سوی خداوند می نگرند؟!

آیات دیگر قرآن مشاهده حسّی خداوند را منتفی دانسته و عقل نیز می گوید که اگر چیزى با چشم دیده شود، باید محدود به مکان و جهت و ماده باشد و خدا منزّه از همه اینها است.
یک تفسیر صحیح از آیه این است که بگوییم نگاه بهشتیان به پروردگارشان به معنای نگاهى با چشم دل و از طریق شهود باطن است.
تفسیر دیگر آیه این است که واژه «ناظره» به معنای انتظار است؛ لذا معنای آیه این گونه می شود: «مؤمنان در آن روز انتظارشان تنها از ذات پاک خدا است و حتّى بر اعمال نیک خود نیز تکیه نمى کنند و پیوسته منتظر رحمت و نعمت اویند».
همچنین یکی از اصلی ترین و مهمّ ترین معانی واژه «نظر» تأمّل و تدبّر در یک موضوع است؛ لذا معنای آیه این گونه خواهد بود: «بهشتیان آنجا فقط به خداوند فکر می کنند ولاغیر».

پایگاه اطلاع رسانی دفتر مرجع عالیقدر حضرت آیت الله العظمی مکارم شیرازی
سامانه پاسخگویی برخط(آنلاین) به سوالات شرعی و اعتقادی مقلدان حضرت آیت الله العظمی مکارم شیرازی
تارنمای پاسخگویی به احکام شرعی و مسائل فقهی
انتشارات امام علی علیه السلام
موسسه دارالإعلام لمدرسة اهل البیت (علیهم السلام)
خبرگزاری دفتر آیت الله العظمی مکارم شیرازی

الإمامُ عليٌّ(عليه السلام)

مَنْ آثَرَ على نَفْسِهِ استحَقَّ اسمَ الفضيلةِ

هر که ايثار کند، برازنده نام فضيلت است

ميزان الحکمه، جلد 1، ص 26