از آيات قرآن استفاده مى شود كه دو بار در صور دميده مى شود: يك بار در پايان جهان كه همه خلايق مى ميرند و اين نفخه مرگ است و بار ديگر در آستانه رستاخيز كه همه مردگان زنده مى شوند و اين نفخه حيات است. در حقيقت توقف اين جهان و آغاز حركت جهان ديگر، تشبيه به توقف و حركت لشكرها و قافله ها شده كه با صداى شيپور يا صداى بلند ديگري همگى از راه رفتن باز مى ايستند و با صداى ديگرى به پا مى خيزند و حركت مى كنند.
از نشانه هاي نزديك شدن «قيامت»، «زلزله شديد زمين» است که در سوره «زلزال» به آن اشاره شده است. منظور از اين زلزله، به قرينه آيه دوّم سوره «زلزال»، زلزله اى است كه به هنگام رستاخيز روى مى دهد و زمين اثقال درونش را بيرون مى ريزد؛ زيرا «اثقال» جمع «ثَقَل» به معناى دفينه ها است و به احتمال قوى در اينجا به معناى انسان ها است كه در آن هنگام، از قبرها بيرون مى ريزند. اين زلزله برخلاف ساير زلزله ها، سازنده است نه ويرانگر و ميرانده، و به انسانها اجازه مى دهد به سرعت از قبرها خارج گردند و حيات نوين خود را از سر بگيرند.
از نشانه هاى پايان جهان و نزدیکی «قيامت»، زلزله هاى بى سابقه و عظيمى است كه تمام كره خاكى را به لرزه در مي آورد و همه چيز را در هم مى ريزد و انسان ها را در لحظات كوتاهى مدفون مى سازد. آيات «قرآن» بر اين وقايع صحه گذاشته است، آنجا كه مي فرمايد: «آن روز، زمين و كوه ها سخت به لرزه مى افتند» و «هنگامى كه زمين به شدت به لرزه درآيد و كوه ها درهم كوبيده شود».
از نشانه هاى نزديكى «قيامت»، خاموشى خورشيد و كدورت و تيرگى ستارگان است. طبق گواهى «قرآن» در پايان جهان پر فروغ ترين مبدأ نور در منظومه شمسى خاموش مى شود و ستارگان ديگر نيز به همين سرنوشت گرفتار مى گردند. اين مسائل در پايان دنيا شدت مى گيرد و طىّ يك سلسله حوادث زنجيره اىِ ناگهانى، اين نظام فرو مى ريزد و عمرش به پايان مى رسد.
از نشانه هاى پايان جهان و نزدیکی «قیامت»، دگرگون شدن نظام كواكب و شكافتن كرات آسماني است كه در آيات فراوانى از «قرآن» به آن اشاره شده و با تعبيراتي مانند انشقاق، انفطار و فتح آمده است. اين تعابير، ابعاد دگرگونى آسمان ها و كواكب آسمانى را در پايان جهان به خوبى روشن مى سازد و بيان مى كند كه تمام منظومه ها و ستارگانِ ثابت و سيار همه مانند يك طومار بهم پيچيده مى شوند.
از نشانه هاي نزديك شدن «قيامت»، «دگرگوني زمين» است. به تاكيد «قرآن»، وعده الهى در آن روز تحقق مى يابد و اين زمين به زمين ديگر و آسمان ها [به آسمان هاى ديگر] مبدّل مى شود و انسان ها در پيشگاه خداوند واحد قهّار، ظاهر مى گردند. منظور از تبديل زمين به زمين ديگر در اينجا عوض شدن ذات آن نيست؛ بلكه منظور، تبديل صفات آن است، مانند از ميان رفتن كوه ها و صاف و مسطح شدن آن، بى آنكه ذات آن عوض شود.
يكي از نشانه هاي قيامت «شقّ القمر» است. «قرآن» مي فرمايد: «قيامت نزديك شد و ماه از هم شكافت». اين در حقيقت پاسخ به سؤالى است كه مكرراً از پيامبر(ص) مى پرسيدند كه قيامت كى خواهد آمد؟ حادثه اى كه هم دليل بر قدرت خداوند بزرگ است و هم حكايت از صدق دعوى پيامبر(ص) آخرين سفير الهى است و هم نشانه نزدیکی رستاخیز؛ ولي بسياري از مفسرين خلاف اين نظر را دارند و معتقدند كه ظاهر آيه، ماضى و مربوط به گذشته است و دليلى ندارد كه آن را بدون قرينه روشن به صورت مستقبل معنا كنيم و روايات فراوان گواهى مى دهد كه معجزه «شقّ القمر» در عصر پيامبر(ص) واقع شده است.
همان طور كه در «قرآن» آمده از نشانه هاى نزديك شدن قيامت، دود غليظى است كه صفحه آسمان را مى پوشاند و به صورت عذابى در مى آيد. در تفسير آيه 10 سوره «دخان»، ميان مفسّران سه قول وجود دارد كه قول قوي تر اين است كه آيه اشاره به يكى از نشانه هاى نزديك شدن قيامت دارد، آسمان را دودِ آشكاري مى پوشاند و مردم دست به دامن لطف خدا مى شوند و خداوند با لطف و كرمش كمى اين عذاب را برطرف مى سازد؛ ولى باز منكران ايمان نمى آورند. اين تفسير، موافق ظاهر آيه و اخبار متعدد در منابع تفسير شيعه و اهل سنت است.
«متلاشی شدن کوه ها» از نشانه هاي «قيامت» است و در آيات متعددى از «قرآن» به آن اشاره شده و هشت مرحله دارد: كوه ها به لرزه در مى آيند، از جا كنده مى شوند، به حركت در آمده و در هم كوبيده مى شوند، به صورت توده اى از شن هاى متراكم در مى آيند، به صورت گرد و غبار پراكنده شده و به شكل پشم هاى حلّاجي شده در مى آيند و تنها شَبَحى از آنها باقى مى ماند و به كلى از بين مى روند و صفحه زمين صاف و هموار مي شود. هيچ كس به درستى نمى تواند پاسخى به اين سؤالات بدهد و علوم روز نيز از توضيح اين مطلب عاجز است. همين اندازه مى دانيم كه به شهادت «قرآن» اين حوادث در پايان دنيا واقع مى شود.
«انفجار درياها» از نشانه هاى پايان اين جهان و «قیامت» است و درباره چگونگي آن سه احتمال داده اند: 1. آبها از دو عنصر اكسيژن و هيدروژن تشكيل يافته و قابل احتراق اند، با تجزيه آبها، درياها مبدّل به كوره هاى عظيمى از آتش سوزان خواهند شد. 2. زلزله هاى شديد در آستانه رستاخيز سبب شكافتن زمينها و راه يافتن درياها به يكديگر و به هم پيوستگى تمام درياچه ها مي شود. 3. با متلاشى شدن كوه ها و ريخته شدن غبار آنها به درياها، درياها پر شده و آب، سراسر خشكى ها را فرا مى گيرد.
قال الصّادق عليه السّلام :
... رَحِمَ اللّهُ دَمْعَتَکَ، اَما اِنَّکَ مِنَ الَّذينَ يُعَدُّوَنَ مِنْ اَهْلِ الْجَزَعِ لَنا وَالَّذينَ يَفْرَحُونَ لِفَرَحِنا و يَحْزَنُونَ لِحُزْنِنا، اَما اِنّکَ سَتَرى عِنْدَ مَوْتِکَ حُضُورَ آبائى لَکَ... .
وسائل الشيعه ، ج 10، ص 397