آیین رحمت - معارف اسلامی و پاسخ به شبهات کلامی

نذر شرعى باید براى خداوند باشد و براى غیر او جایز نیست. در میان مسلمانان رایج است که کارى را براى خدا نذر مى کنند و ثواب آن را به یکى از اولیاى خدا و بندگان صالح هدیه مى کنند؛ گاهى هم عبارت را مختصر مى کنند و مى گویند: «نذر پیامبر(ص)»، و مقصود جهت سود بردن از آن نذر است.

نذر آن است که انسان خود را ملزم و متعهد کند که اگر حاجتش بر آورده شد، کارى را انجام دهد. مثلاً بگوید: براى خداست بر عهده من که اگر در امتحان قبول شدم، ختم قرآن کنم. این همان نذر شرعى است و باید نذر براى خداوند باشد و براى غیر او جایز نیست.
گاهى در ضمن نذر، متعهد مى شود که ثواب آن کار را به یکى از نزدیکانش مثل پدر و مادر، یا اولیا و انبیا اهدا کند و مى گوید: براى خدا نذر مى کنم که قرآن را ختم کنم و ثواب آن را به فلانى اهدا کنم. اینکه مى گوید «براى خدا» و آنکه مى گوید «به فلانى» با هم متفاوت است. در اوّلى هدف نذر مطرح است، یعنى تقرّب به خداوند، در دوّمى بیانِ موردِ بهره مندى از نذر است.
این گونه نذر میان مسلمانان رایج است. کارى را براى خدا نذر مى کنند و ثواب آن را به یکى از اولیاى خدا و بندگان صالح هدیه مى کنند، گاهى هم عبارت را مختصر مى کنند و مى گویند: این گوسفند، نذر پیامبر، و مقصود جهت سود بردن از آن نذر است.
قرآن کریم هم پر است از هر دو گونه کاربرد نذر. خداوند از قول همسر عمران چنین حکایت مى کند:
«رَبِّ إِنِّی نَذَرْتُ لَکَ ما فِی بَطْنِی مُحَرَّراً»(1) (خداوندا آنچه را که در رحم دارم براى تو نذر کردم که آزاد براى خدمت خانه تو باشد.)
تعبیر براى تو نذر کردم، مثل آن است که بگوید: براى خدا نماز خواندم، براى خدا نذر کردم.
نیز خداوند مى فرماید:
«إِنَّمَا الصَّدَقاتُ لِلْفُقَراءِ وَ الْمَساکِینِ»(2)؛ (صدقات (زکات) براى فقیران و بینوایان است)؛ براى فقرا یعنى براى بهره مندى آنان. مثل آنکه هنگام نذر با تعبیر کوتاه مى گوییم: این براى پیامبر، یا براى امام. سعد بن عباده هم وقتى چاهى کند، آب آن را نذر مادرش کرد و گفت: این براى ام سعد. پس با این تفسیر، روشن مى شود که نذر براى اولیا و صالحان مانعى ندارد.(3)