آیین رحمت - معارف اسلامی و پاسخ به شبهات کلامی

قرآن مى فرمايد: «خدا كسى است كه بادها را فرستاد تا ابرها را به حركت در آوردند، سپس آن را به سوى سرزمين مرده اى مى رانيم و با آن زمين را بعد از مرگش زنده مى كنيم؛ رستاخيز مردگان نيز همين گونه است». در حديثى از رسول خدا(ص) مى خوانيم كه يكى از يارانش عرض كرد: اى رسول خدا! خداوند چگونه مردگان را زنده مى كند و نشانه و نمونه آن در خلقش چيست؟ پيامبر(ص) فرمود: آیا از سرزمینی که بر اثر خشكسالى هلاك شده باشد عبور نكرده اى و سپس از آن عبور كنى در حالى كه از سبزى و خرمى تكان مى خورد؟! گفت: آرى، ایشان فرمود: «فَكَذلِكَ يُحْيِى اللهُ الْمَوْتى وَ تِلْكَ آيَتُهُ فى خَلْقِهِ».

خداوند در سوره فاطر، آيه 9 ضمن اشاره به چگونگى نزول باران مى فرمايد: (خداوند همان كسى است كه بادها را فرستاد تا ابرها را به حركت درآوردند، سپس آن را به سوى سرزمين مرده اى مى رانيم و با آن زمين را بعد از مرگش زنده مى كنيم)؛ «اللهُ الَّذى اَرْسَلَ الرِّياحَ فَتُثيرُ سَحاباً فَسُقْناهُ اِلى بَلَد مَيِّت فَاَحْيَيْنا بِهِ الاَْرْضَ بَعْدَ مَوْتِها» (رستاخيز مردگان نيز همين گونه است)؛ «كَذلِكَ النُّشُورُ». در حقيقت اين آيه هم دليلى است براى اثبات مبدأ؛ يعنى ذات پاك خداوند و هم دليلى است براى معاد، آغاز آيه خداوند را به وسيله نظام دقيقى كه بر وزش بادها و حركت ابرها و آبيارى سرزمين هاى مرده و احياى آنها حاكم است معرفى مى كند و پايانش اشاره زنده و پرمعنايى به مسأله معاد دارد و با يك بيان دو هدف را نشانه گيرى مى كند. جمله «كَذلِكَ النُّشُورُ» علاوه بر اين كه احياى انسان ها را به احياى زمين هاى مرده تشبيه مى كند، مى تواند اشاره اى به اين معنا باشد كه همان طور كه بادها قطعات پراكنده ابر را به هم پيوند مى دهد و آنها را بارور مى سازد، ارواح انسان ها نيز در قيامت به سوى بدن ها حركت مى كنند، ذرات پراكنده خاك به فرمان خدا جمع مى شود و جان مى گيرد.
در حديثى از رسول خدا(صلى الله عليه وآله وسلم) مى خوانيم كه: يكى از يارانش عرض كرد: اى رسول خدا! «كَيْفَ يُحيِى اللهُ الْمَوْتى وَ ما آيَةُ ذلِكَ فى خَلْقِهِ؟»؛ (خداوند چگونه مردگان را زنده مى كند و نشانه و نمونه آن در خلقش چيست؟) پيامبر(صلى الله عليه وآله وسلم) فرمود: «اَما مَرَرْتَ بِوادِىْ اَهْلِكَ مُمْحِلا ثُمَّ بِهِ يَهْتَزُّ خَضِراً؟»(1)؛ (آیا از سرزمینی که بر اثر خشكسالى هلاك شده باشد عبور نكرده اى و سپس از آن عبور كنى در حالى كه از سبزى و خرمى تكان مى خورد؟!) گفت: آرى، اى رسول خدا(صلي الله عليه السلام) ایشان فرمود: «فَكَذلِكَ يُحْيِى اللهُ الْمَوْتى وَ تِلْكَ آيَتُهُ فى خَلْقِهِ»(2)؛ (اين گونه خداوند مردگان را زنده مى كند و اين است نشانه و نمونه آن در خلقش؟).
در سوره اعراف آيه 57 باز سخن از فرستادن بادها به عنوان بشارتگر در پيشاپيش باران رحمت است، باز سخن از ابرهاى سنگين بارى است كه بر دوش بادها سوار مى شوند و به سوى سرزمين هاى مرده به حركت در مى آيند، سپس قطرات حياتبخش باران از آن فرو مى ريزد: «وَ هُوَ الَّذى يُرْسِلُ الرٌياحَ بُشْراً بَيْنَ يَدَىْ رَحْمَتِهِ حَتّى اِذا اَقَلَّتْ سَحاباً ثِقالا سُقْناهُ لِبَلَدٍ مَيِّت فَاَنْزَلْنا بِهِ الْماءَ»(3) و درست در اين جا مى فرمايد: (ما به وسيله آن، انواع ميوه ها را [از خاك تيره و مرده] بيرون مى آوريم و اين گونه مردگان را [در قيامت از قبرها] خارج مى سازيم شايد متذكر شويد)؛ «فَاَخْرَجْنا بِهِ مِنْ كُلِّ الثَّمَراتِ كَذلِكَ نُخْرِجُ الْمَوْتى لَعَلَّكُمْ تَذَكَّرُونَ». جمله «لَعَلَّكُمْ تَذَكَّرُونَ» اشاره به اين است كه خداوند اين صحنه هاى شگفت انگيز را در اين جهان به شما نشان مى دهد كه از يكسو به ذات پاكش پى بريد و از سوى ديگر به معاد و رستاخيز جهان ديگر.
قابل توجه اين كه در روايتى از پيغمبر اكرم(صلى الله عليه وآله وسلم) مى خوانيم: «ثُمَّ يُرْسِلُ اللهُ مَطَراً كَاَنَّهُ الطَّلُّ فَتَنْبُتُ مِنْهُ اَجْسادُ النّاسِ، ثُمَّ يُقالُ: يا اَيُّهَا النّاسُ هَلُمُّوا اِلى رَبِّكُمْ وَ قِفُوْهُمْ اِنَّهُمْ مَسْئُولُوْنَ»(4)؛ (سپس خداوند بارانى مى فرستد همچون باران هاى ريز و به وسيله آن اجساد مردم مى رويد! سپس گفته مى شود: اى مردم! بياييد به سوى پروردگارتان و آنها را متوقف سازيد كه آنها در برابر اعمالشان مسئولند). از كلمات بعضى از مفسّران استفاده مى شود كه آن باران، يك باران ساده نيست؛ بلكه شباهت به آن نطفه دارد كه انسان از آن متولد مى شود! اين باران چهل روز ادامه مى يابد و تأثير عجيبى روى اجزاى بى جان انسان ها مى گذارد و حيات را در آن مى دمد.(5)،(6)