براى دعا كردن و باريافتن به محضر دوست، و بهره ‏مندى بيشتر از فيض و رحمت الهى، آدابى ذكر شده است، كه يقيناً براى استجابت دعا، مؤثّر خواهد بود. در اينجا به اهمّ آنها - با استفاده از روايات - اشاره مى ‏شود: الف) معرفت الهى‏؛ ب) حسن ظنّ به خدا؛ ج) دعا همراه با احساس نياز؛ د) دعا همراه با توجه تامّ‏؛ هـ) دعا همراه با خضوع و دل ‏شكستگى‏؛ و) دعا همراه با استغفار و صلوات‏؛ ز) اصرار و پافشارى در دعا.

بهترین شکل خضوع در برابر خدا عمل به بایدها و نبایدهای الهی است و تنها شارع دین اصل و کیفیت عبادات را برای بندگان وضع می کند و انسانها نیز به حکم بنده بودن باید مطیع و تسلیم امر پروردگار عالم باشند.
بستن دست‏ها در نماز چون هیچ دلیل معتبری ندارد، بدعت است و با حقیقت تسلیم در برابر خدا منافات دارد؛ بخارى و مسلم هرکدام یک روایت برای آن آورده اند که هر دو مرسل هستند و دلالت بر آن هم ندارند.
مذاهب اهل سنت در این حکم اختلاف دارند و روایات اهل بیت هم از این عمل نهی کرده است. اگر این عمل در زمان پیامبر(ص) مرسوم بود باید در آن اختلاف نمی بود.

امام علي(ع) درباره رفتار انسان هنگام نیازمندی و بی نیازی می فرماید: «چه زشت است خضوع [در برابر ديگران] به هنگام نياز، و جفا و خشونت به هنگام بى نيازى و توانگرى». برخی انسان ها در هنگام نيازمندی، ذليلانه عرض حاجت مى كنند و به هنگام توانگرى دست نياز دیگران را با خشونت بر مى گردانند. بايد به هنگام نياز، مناعت طبع را حفظ كرد و به هنگام بى نيازى و توانگرى، لطف و محبّت و تواضع را دريغ نداشت؛ همان كه حضرت در حديثی می فرماید: «تواضع ثروتمندان در برابر فقرا براى رسيدن به پاداش هاى الهى زیباست و از آن بهتر بى اعتنايى مستمندان در برابر اغنيا به جهت توكل بر خداست».

امام علي(ع) در خطبه 91، با اشاره به اوصاف فرشتگان به مقام توحید افعالی آنان و توجه خاصشان به خداوند یکتا اشاره کرده و با بیانی زیبا مقام خوف و رجاء فرشتگان را به تصویر می کشد. خوف و رجایی که منشاء عبادت پروردگار در آنان شده و آنان را همواره در این مسیر نگه می دارد به گونه ای که هیچگاه در اطاعت و بندگی خدا سستی نمی کنند.

امام علی(ع) درباره خضوع و خشوع ملائکه در برابر پروردگار می فرماید: «مقام برجسته آنان [نزد پروردگار] طُوقِ خشوع را از گردنشان باز نكرده و خودبينى و عُجب، آنها را فرا نگرفته است، تا اعمال گذشته خود را بسيار بشمرند! [و در خود فرو روند] و خضوع و كوچكى در برابر ذات با عظمتش، جائى براى بزرگ شمردن حسنات خود باقى نگذارده است». بنابراين فرشتگان هر قدر در مسير قُرب پروردگار پيش روند جلوه هاى تازه اى از عظمت بى پايان او را مى بينند و به همين دليل، روز به روز بر عشق و خضوع و خشوع آنها افزوده مى شود.

از نظر امام علي(ع)، خداوند «کعبه» را در شهر «مکّه» قرار داد؛ چون: «اگر خداوند خانه محترمش و مكان هاى انجام وظايف و مناسك حجّ را در ميان باغها و نهرها و سرزمين هاى هموار و پردرخت و پرثمر، مناطق آباد داراى خانه و كاخ هاى بسيار و آبادى هاى به هم پيوسته؛ در ميان گندم زارها و باغ هاى خرّم و پرگل و گياه، در ميان بستان هاى زيبا و پرطراوت و پرآب، در وسط باغستانى بهجت زا و جادّه هاى آباد قرار مى داد، به همان نسبت كه آزمايش و امتحان ساده تر بود، پاداش و جزا نيز كمتر بود». پس علّت انتخاب مكّه براى كعبه، تحمّل بيشتر سختى ها و دريافت پاداش و اجر فزون تر است.

امام علی(ع) درباره اثر سوء «تواضع» در برابر ثروتمندان می فرماید: «كسى كه در برابر ثروتمندى به علّت ثروتش تواضع كند، دو سوم دين خود را از دست داده است». در واقع تواضع در برابر این افراد موجب ذلت تواضع كننده و طغيان ثروتمند می شود تا آنجا كه گويى ديگران را روزى خوار خود می شمارد، که متأسفانه اين رذيله اخلاقى در افراد بسيارى ديده مى شود؛ اما نبايد احترام ثروتمندان مؤمن و صالح را به سبب خدماتشان به نيازمندان و جامعه، مصداق اين حديث دانست؛ چراكه اين كار فضيلت و اداى حقى نسبت به آنهاست.

طبق روایات اسلامی، بندگان باید هنگام دعا دستها را به سوى آسمان بلند کنند؛ چرا كه معدن «رزق» آنجا است و باید روزی را از محلّش طلب کرد.
همچنین این عمل، نوعی اظهار نخضوع و تذلّل» در پيشگاه خداوند است.
البته اگر این عمل به پندار اینکه خداوند در آسمان جا و مکانی دارد انجام شود، نه تنها ارزشی ندارد بلکه عملی جاهلانه است.

امام علی(ع) درباره فلسفه عدم قدرت و سلطنت پیامبران می فرماید: «اگر پيامبران داراى قدرتى بودند كه كسى را ياراى مخالفت با آنان نبود، و توانايى و عزتى داشتند كه هيچ گاه مغلوب نمى شدند، و سلطنتي كه گردن ها به سوى آن كشيده مى شد و از راه هاى دور، بار سفر به سوى آنان مى بستند، [در این صورت] پذيرش دعوت آنان براى مردم آسان تر و سركشى در برابر آنان مشكل تر بود، و مردم به جهت ترسى كه بر آنها مستولى مى شد، يا علاقه و انتظارى كه آنان را متمايل به پيامبران مى ساخت به آنها ايمان مى آوردند، در اين حال نيّات خالص نبود و حسنات آنان تقسيم مى شد».

بر اساس آیات قرآن، خداوند از عبادت انسان ها و فرشتگان بي نياز است به گونه ای که اگر تمام جهانيان، راه ايمان يا كفر را در پيش بگيرند ذرّه ای بر عظمت او افزوده و يا كاسته نمى شود. از این رو فلسفه و فايده «عبادات» به خود انسان باز مى گردد، فلسفه مشترک «عبادات»، خضوع و تواضع در پيشگاه خدا است. افزون بر اين، هر يك از عبادات، فلسفه ويژه و خاصي نيز دارند؛ «نماز»، نهى از فحشا و منكر مى كند و «روزه»، مبارزه با هواى نفس را تقويت مى نمايد و ... .