آیین رحمت - معارف اسلامی و پاسخ به شبهات کلامی

در عشق هاى مجازى و مادّىِ نامقدّس، انسان ديوانه وار به چيزى علاقه پيدا مى كند و هر چه دارد در پاى آن مى ريزد. اين عشق ها جاذبه نيرومندى دارند كه عقل را ویران کرده و دو انسان را به آلودگى مى كشانند. در اين گونه عشق ها، بدترين عيوب حُسن است و هنگامي كه پرده ها كنار رود و چشمِ واقع بين باز شود، جاى خود را به نفرت خواهد داد. امام علي(ع) در این رابطه می فرماید: «چشم مُحب، از ديدن عيوب محبوب نابينا و گوشش از شنيدن كاستى هاى او ناشنواست».

در عشق هاى مجازى و مادّىِ نامقدّس، انسان ديوانه وار به چيزى علاقه پيدا مى كند و هر چه دارد در پاى آن مى ريزد. در واقع، منظور از عشق در اين جا، جاذبه نيرومندى است كه دو انسان را به گناه و آلودگى و سقوط در لجنزارِ عصيان مى كشاند و هر چه در نكوهش آن گفته شود، كم است. اين جاذبه سركش، عقل را ويران مى كند و از كار مى اندازد و انسان بر اثر آن دست به كارهاى جنون آميزى مى زند. نخستين خطر آن، پرده افكنى بر عيب ها، نقص ها و زشتى ها است. اين گونه عاشقانِ بى قرار، حتّى بدترين عيوب را با تفسيرهاى شگفت آور حُسن معرّفى مى كنند! نه اندرزى مى پذيرند و نه گوش به نصيحت ناصحان مى دهند و حتّى گاه به ستيز در برابر اندرزگويان بر مى خيزند.
اشخاصى كه گرفتار چنين عشق هاى داغ و مادّى مى شوند، پيش خود فكر مى كنند در پرتو اين عشق دركى پيدا كرده اند كه ساير مردم از آن محرومند و معتقدند:
اگر بر ديده مجنون نشينى *** به غير از خوبى ليلى نبينى
اين عاشقانِ خسته دل، در عالمى از خيال و اوهام غوطه ورند و همه ارزش ها در نظر آنها جابجا مى شود. آنها تنها با زبان عشق سر و كار دارند و از كسانى كه با زبان علم و منطق با آنها سخن مى گويند، بيگانه اند. اين عشق هاى آتشينِ مجازى، غالباً با يك آميزشِ جنسى خاموش مى شود! يكباره پرده ها كنار مى رود و چشمِ واقع بين باز مى شود، گويى عاشقِ بى قرار از يك خواب عميق بيدار شده و گاه آن عشق پرشور جاى خود را به نفرت و بيزارى مى دهد؛ چرا كه مى بيند همه چيز خود را در پاى معشوق نثار كرده و از دست داده است. اين گونه عشق هاى سركش، غالباً به رسوايى مى كشد. همان رسوايى كه بعد از بيدارى و هوشيارى قابل جبران نيست. بسيارى از جدايى ها، فرارها و انتحارها، ناشى از عدم انطباق تخيّلات عاشقانه، با زندگى واقعى انسان ها است. نه تنها عشق هاى آتشينِ جنسى؛ بلكه عشق به مال و مقام و جاه و جلال و زرق و برق جهان مادّى نيز، همين پيامدها را دارد.
حديثى كه از امام صادق(عليه السلام) درباره عشق نقل شده است، ناظر به همين معنى است: «يكى از يارانِ آن حضرت مى گويد: درباره عشق [و عاشقان] از او سؤال كردم، فرمود: «قُلُوبٌ خَلَتْ عَنْ ذِكْرِ اللهِ، فَأَذَاقَهَا اللهُ حُبَّ غَيْرِهِ»؛ (دلهايى است كه از ياد خدا خالى شده و خداوند محبّت غير خود را به آنها چشانيده است)». امام علی(عليه السلام) در خطبه 109 «نهج البلاغه» می فرماید: «مَنْ عَشِقَ شَيْئاً أَعْشَى بَصَرَهُ، وَ أَمْرَضَ قَلْبَهُ، فَهُوَ يَنْظُرُ بِعَيْنٍ غَيْرِ صَحِيحَةٍ، وَ يَسْمَعُ بِأُذُنٍ غَيْرِ سَمِيعَةٍ»(1)؛ (هر كس به چيزى عشق ورزد، نابينايش مى كند و قلبش را بيمار مى سازد سپس با چشمى معيوب مى نگرد و با گوشى ناشنوا مى شنود). در حديثى ديگرى كه از امام علي(ع) درباره ناتوانى عاشق از ديدن حقايق نقل شده، مى خوانيم: «عَيْنُ المُحِبِّ عَمِيَّةٌ عَنْ مَعَايِبِ الْمَحْبُوبِ، وَ أُذُنُهُ صَمَّاءُ عَنْ قُبْحِ مَسَاوِيهِ»(2)؛ (چشم مُحب و عاشق، از ديدن عيوب محبوب نابينا و گوشش از شنيدن كاستى هاى او ناشنواست) و اينكه در بعضى از احاديث از رسول خدا(صلى الله عليه وآله) آمده است: «مَنْ عَشِقَ فَعَفَّ ثُمَّ مَاتَ، ماتَ شَهِيداً»(3)؛ (كسى كه عاشق شود و عفّت پيشه كند، سپس [با همين حالِ پارسايى] از دنيا برود، شهيد از دنيا رفته است)، اشاره به همين گونه عشق هاى آلوده مجازى است. همچنين حديث ديگرى كه از آن حضرت نقل شده است كه فرمود: «مَنْ عَشِقَ وَ كَتَمَ وَ عَفَّ وَ صَبَرَ، غَفَرَ اللهُ لَهُ، وَ أَدْخَلَهُ الْجَنَّةَ»(4)؛ (كسى كه عاشق شود و كتمان كند و پارسايى و شكيبايى پيشه كند، خداوند گناهان او را مى بخشد و او را وارد بهشت مى كند).(5)