از ديدگاه قرآن مرتكبان «قتل عمد» عذاب جاودانه دارند، آنجا كه مي فرمايد: «هركس فرد با ايمانى را از روى عمد به قتل برساند كيفر او دوزخ است، جاودانه در آن مى ماند و خداوند بر او غضب مى كند و او را از رحمتش دور مى سازد و عذاب عظيمى براى او آماده ساخته است». در اينجا چهار كيفر براى قاتلان معین شده است: 1. خلود در جهنّم. 2. غضب الهى. 3. لعن و دور ساختن از رحمت پروردگار. 4. آماده كردن عذاب عظيم براى آنان.

احترام اسلام به خون انسان ها به حدّى است كه ريختن خون يك انسان برابر با كشتن همه انسانها شمرده شده است. بنابراين قاتل به چهار مجازات بزرگ اخروى: خلود در دوزخ، غضب الهي، لعن خداوند و عذاب عظيم مبتلا خواهد شد.

قصاص مرد در برابر قتل زن تنها با پرداخت نصف ديه به افراد تحت تکفل او قابل اجراست، پرداخت مبلغ مزبور، به خاطر این نیست که زن از مرتبه انسانیت دورتر است و یا خون او کمرنگ تر از خون مرد است، بلکه پرداخت نصف دیه که به افراد تحت تکفل او پرداخت می شود و نفعی برای قاتل معدوم ندارد، بلکه تنها به خاطر جبران خسارتی است که از قصاص مرد، متوجه بازماندگان و فرزندان بى گناه او وارد مى شود.

قرآن در مورد قتل نفس می فرماید: هر کس انسانى را بدون جهت به قتل برساند، گویا همه انسان ها را کشته است؛ و این حقیقت اجتماعى و تربیتى را بازگو مى کند که: کسى که دست به خون انسان بى گناهى مى آلاید در حقیقت چنین آمادگى را دارد که انسان هاى بى گناهِ دیگرى را نیز بکشد. آری جامعه انسانى در حقیقت یک واحد بیش نیست و افراد آن همانند اعضاى یک پیکرند، هر لطمه اى به عضوى از اعضاى این پیکر برسد، اثر آن کم و بیش در سائر اعضاء آشکار مى گردد. از این آیه، اهمیت مرگ و حیات یک انسان از نظر قرآن کاملاً آشکار مى شود.

اسلام اجازه سقط جنین ناقص الخلقه را نمی دهد، زیرا اگر بخواهیم با هر سختی احتمالی، جنین را سقط کنیم لازم می آید که بسیاری از جنین ها سقط شوند. از سویی حضور انسان در عالم ماده توأم با سختی است و اگر معیار تولد، عدم سختی باشد، هیچ انسانی نباید متولد شود. هم چنین انسان های ناقص الخلقه نیز دارای استعدادهایی هستند که باید شکوفا شود و از طرفی خداوند تكاليف شرعی آنها را آسان و پاداش عبادتشان را نیز برتر قرار داده است. در نهایت سقط جنین ناقص الخلقه در موارد بسیار نادر، و با اجازه مرجع تقلید جایز است.

«جنايت» (اعم از قتل نفس و نقص اعضا) سه صورت دارد: «عمد»، «شبه عمد» و «خطا». «قصاص» فقط در مورد جنايت عمدى است و «خطا» و «شبه عمد» تنها «ديه» دارد. قصاص در صورتى است كه جانى عاقل و بالغ باشد، بنابراين كودك نابالغ ولو ده ساله و مجنون ولو جنون دائمي داشته باشد قصاص نمي شوند؛ زيرا عمدِ آنها به حكم خطاست و تنها ديه دارد و ديه اش بر «عاقله» اوست. مقدار ديه صد شتر يا دويست گاو يا هزار گوسفند يا دويست دست لباس كه هر كدام مركّب از دو قطعه باشد يا هزار دينار است.

احترام خون انسان ها و حرمت شدید قتل نفس، از جمله احکامى است که در قرآن به صراحت به آن اشاره شده است، و آن را همانند کشتن همه انسان ها دانسته و مجازات خلود در آتش را براى قاتل در نظر گرفته است. حتى در اسلام براى کسانى که اسلحه به روى مردم بکشند، مجازات سنگین محارب تعیین شده است. البته احترام به خون انسان ها در اسلام، مخصوص مسلمان ها نیست، بلکه غیر مسلمانانى که با مسلمین سر جنگ ندارند نیز جان و مال و ناموسشان محترم است.

خداى متعال در سوره نساء کفاره قتل خطا را در سه مرحله بیان مى کند؛ اگر مقتول متعلق به خانواده ای مسلمان یا کفارى که با مسلمانان هم پیمانند باشد، قاتل باید برده مسلمانى را آزاد نماید و دیه مقتول را به صاحبان خون بپردازد؛ مگر این که خاندان مقتول، با رضایت خاطر از دیه بگذرند. ولی اگر خاندان مقتول از دشمنان مسلمانان هستند، کفاره قتل خطا تنها آزاد نمودن برده است و پرداخت دیه ضرورت ندارد. همچنین کسانى که امکان آزاد کردن برده را ندارند، باید دو ماه پى در پى روزه بگیرند.

قران براى کسانى که فرد با ایمانى را عمداً به قتل برسانند، علاوه بر قصاص که مجازات دنیوى او ست، چهار مجازات و کیفر شدید اخروى نیز در پی دارد: 1ـ خلود در آتش. 2ـ خشم و غضب الهى. 3ـ دورى از رحمت خدا. 4 ـ مهیّا ساختن عذاب عظیمى براى او. و به این ترتیب، از نظر مجازات اخروى حداکثر تشدید در مورد قتل عمدى شده است، به طورى که در هیچ مورد از قرآن این چنین مجازات شدیدى بیان نگردیده است.

قصاص مهم ترين عامل باز دارنده در مقابل جنايت است نه تکرار جنايت. زيرا از بين بردن افراد خطرناک، گاه بهترين وسيله براى رشد و تکامل اجتماع است. کما اينکه در قطع عضو فاسد بدن و حرص شاخه هاى مضرگياه چنين است. در کارايي و به روز بودن قصاص همين بس که در جوامع فاقد قصاص، آمار جنايت فوق العاده بالاست و اين نشانگر ناکارآمدي زندان و کار اجباري براي جلو گيري از وقوع جرم وجنايت است.